در گذشته‌های دور، داروی شیمیایی وجود نداشت و اثری از دکتر‌های امروزی هم نبود. در آن زمان مردم برای مداوای بیماری‌شان به حکیم مراجعه می‌کردند. داروهایی که حکیم تجویز می‌کرد عمدتا داروهایی بودند که از دل طبیعت بیرون می‌آمدند. بقراط، بزرگ‌ترین حکیم یونانی می‌گوید: «بگذار غذایت داروی تو و دارویت غذای تو باشد». این گفته نشان‌دهنده‌ی اهمیت غذا در حفظ سلامتی است.
بنیتا در سری مقالات «آشتی با طبیعت»، به بررسی خواص گیاهان دارویی و غیردارویی می‌پردازد. در این قسمت، با خواص گیاه بابا آدم و نیز طرز تهیه‌ی یک غذای گیاهی سالم و مغذی با استفاده از این گیاه پر خاصیت آشنا می‌شویم. در ادامه با ما همراه باشید.
مشخصات گیاه بابا آدم
بابا آدم که فیل گوش و آراقیطون نیز نامیده می‌شود گیاهی علفی و دوساله است که ارتفاع ساقه‌ی آن تا 1/5 متر می‌رسد. این گیاه در قاره‌های اروپا و آسیا یافت می‌شود و بیشتر به حالت وحشی و در دشت‌ها و نواحی معتدل و مرطوب می‌روید. ساقه‌ی گیاه، شبیه پوست مار و پوشیده از کرک‌های خشن و زبر است و برگ‌های بسیار بزرگ و پهنی دارد.
ریشه‌ی گیاه مانند هویج دوکی شکل و ضخیم است و دارای مقدار زیادی کربنات پتاسیم و نیترات پتاسیم است. ریشه‌ی بابا آدم، بوی تهوع آوری دارد و پوستش قهوه‌ای بوده و مغز ریشه‌ی آن سفید رنگ است. طعم ریشه‌ی این گیاه کمی شیرین است. میوه‌ی رسیده‌ی آن، به شکل فندق است و رنگی حنایی دارد.
این گیاه در برخی از نقاط ایران، به صورت وحشی می‌روید. از ریشه‌ی بابا آدم در طب سنتی استفاده می‌شود. ریشه‌ی بابا آدم را پس از بیرون کشیدن از خاک، می‌شویند و به قطعات کوچک تقسیم کرده و در مقابل حرارت خورشید یا در کوره‌های مخصوص خشک می‌کنند و به مصارف درمانی می‌رسانند.
ریشه‌ی بابا آدم دارای ماده‌ای به نام اینولین، روغن فرار، تانن، رزین، قند، آهن، کلسیم، و ویتامین ث است. دانه‌ی بابا آدم، روغن زرد رنگی دارد که به خاطر وجود اسید لینولئیک، و اسید اولئیک، طعم تلخی دارد.
در چه مواردی باید از بابا آدم استفاده کرد؟
1. این گیاه، خون را تصفیه می‌کند و سموم را از بدن خارج می‌سازد.
2. این گیاه، ادرار آور و معرق است و سیستم لنف بدن را تمیز می‌کند.
3. تقویت کننده‌ی بدن است.
4. بابا آدم در درمان سرخک موثر است.
5. تخم بابا آدم، ضد کرم روده و معده است.
6. بابا آدم خاصیت ضد سم دارد و در هنگام نیش زدن جانوران سمی، استفاده می‌شود.
7. ریشه‌ی گیاه، آهن فراوانی دارد و از آن می‌توان برای درمان کم‌خونی بهره گرفت.
8. این گیاه در درمان نقرس و بیماری‌های عفونی نیز موثر است.
9. فرآیند هضم غذا را تسریع می‌بخشد.
10. افرادی که میل زیادی به خوردن شیرینی‌جات دارند، اگر صبح زود ناشتا، دم‌کرده‌ی این گیاه را میل کنند به زودی این عادت را ترک می‌کنند.
دمنوش بابا آدم
برای درست کردن این دمنوش، 50 گرم از ریشه‌ی گیاه را در یک لیتر آب جوش بریزید و به مدت 20 دقیقه دم کنید.
دمنوش ریشه‌ی بابا آدم و شیرین بیان
این دمنوش برای تصفیه‌ی خون موثر است. برای این منظور روزی سه فنجان از این دمنوش مصرف کنید.
برای تهیه‌ی این دمنوش، 30 گرم ریشه‌ی بابا آدم و 30 گرم شیرین بیان را در یک لیتر آب جوش ریخته و به مدت نیم ساعت دم کنید.
کینپیرا گوبو
کینپیرا گوبو، نوعی غذای ساده‌ی ژاپنی است که از ریشه‌ی بابا آدم درست می‌شود. این غذا منبع غنی آهن است و به دلیل گیاهی بودن، مورد استقبال گیاهخواران قرار می‌گیرد.
مواد لازم:
ریشه‌ی بابا آدم 1 عدد بزرگ
هویج 1 عدد
فلفل قرمز چیلی خشک شده 1 عدد
شکر 1 قاشق غذاخوری
سرکه‌ی ژاپنی میرین 1 قاشق غذاخوری
سس سویا یک و نیم قاشق غذاخوری
کنجد نصف قاشق غذاخوری
طرز تهیه:
پوست ریشه‌ی بابا آدم را بگیرید و ریشه را به صورت خلالی خرد کنید و در آب بخیسانید. مدام آب را عوض کنید، تا جایی که آب زلال شود. هویج‌ها را نیز خلالی کنید. ماهیتابه را با روغن کنجد چرب کنید و ریشه‌ی بابا آدم، هویج و فلفل چیلی را با حرارت ملایم تفت دهید تا جایی که هویج نرم شود. توجه داشته باشید که ریشه‌ی بابا آدم کمی سفت‌تر است اما باید کمی نرم باشد اما نه به نرمی هویج.
شکر و سرکه‌ی میرین را بیافزایید و به مدت 1 الی 2 دقیقه مواد را تفت دهید و سپس سس سویا را اضافه کنید. مواد را تا جایی تفت دهید که سس سویا حالت کارامل مانند به خود بگیرد و بوی خوبی بدهد.
مواد را از روی حرارت بردارید و اجازه دهید کمی خنک شوند و در ظرف سرو بریزید. روی غذا را با کنجد تزیین کنید (اگر تمایل دارید). این غذا معمولا با برنج مصرف می‌شود. نوش جان!
می‌توانید «آشتی با طبیعت؛ خواص معجزه‌آسای نعناع» را نیز بخوانید.
منابع: مجموعه‌ی گیاهان دارویی، سید محمد حسین لاجوردی و حامد همراه
Seriouseats، cookpad، nutrition-and-you
