حامد کنی - مدیر انتشارات روزبهان - در گفت‌وگو با ایسنا، درباه وضعیت چاپ و نشر در سال جاری اظهار کرد: در سال 97 به واسطه بحران شدید اقتصادی در حوزه ارز و افزایش قیمت‌ها به پیکره نشر ضربه وارد شد و صنعت نشر آسیب دید. البته افزایش غیرمنطقی قیمت کاغذ هیچ نسبتی با افزایش دلار نداشت و قیمت جهانی کاغذ افزایش پیدا کرد.
او با بیان این‌که نبود کاغذ در بازار در حوزه نشر تأثیر منفی داشت، گفت: تبعات این موضوع را در سال 98 خواهیم دید؛ افزایش عجیب و غریب قیمت کتاب، کاهش تیراژ کتاب‌ها و ناموجود شدن آن تبعاتی است که در سال 98 با آن درگیر خواهیم بود؛ همان‌طور که الان برای خیلی از ناشران نمی‌صرفد خیلی از کتاب‌های‌شان را تولید کنند زیرا قیمت کتاب‌ها از مرز یک قیمت رد می‌شود و مخاطب نمی‌تواند آن‌ها را تهیه کند.
این ناشر افزود: از طرف دیگر به خاطر محدود بودن سرمایه، ناشر امکان این را که بر هر کتابی سرمایه‌گذاری کند ندارد و سرمایه‌اش تمام می‌شود. ناشر باید کالایی را تولید کند، بعد صبر کند تا آن کالا به فروش برود و زمانی که سرمایه‌اش برگشت به فکر تولید کالای دیگری باشد، در صورتی که کتابش پرفروش باشد مجبور است روی همان کتاب سرمایه‌گذاری کند و کتاب‌های دیگری را که روند فروش‌شان کم است، از گردونه تولید خارج کند.
او درباره این‌که این موضوع به مرور در روند تولید محتوا تأثیرگذار خواهد بود، بیان کرد: محتوا تولید می‌شود و وضعیت تولید محتوا خوب است، اما اقتصاد نشر دچار آسیب شدید شده که در وضعیت کتاب‌فروشان، ناشران، بالا رفتن قیمت‌ها و کاهش مخاطب خود را نشان خواهد داد.
کنی با تأکید بر این‌که سال 98 سال سختی برای کتاب خواهد بود، اظهار کرد: دوباره به دوران کاغذ سهمیه‌ای برگشته‌ایم، ناشران باید صبر کنند تا نوبت‌شان بشود و بتوانند کاغذ بگیرند. نبود تعریف واضح برای توزیع کاغذ میزان تولید ناشران را دستخوش تغییر کرده است بنابراین ناشر یا باید منتظر کاغذ دولتی باشد و یا از بازار آزاد کاغذ تهیه کند که عملا نشدنی است. اگر آن‌چه امسال هستیم بمانیم، 98 بحرانی‌ترین سال کتاب خواهد بود.
او در ادامه افزود: اگر ناشران در سال آینده، کار خود را تعطیل نکنند، حتما تعدیل می‌کنند. ما این کار را کرده‌ایم. خیلی از کتاب‌های‌مان را نمی‌توانیم چاپ کنیم زیرا امکان تهیه مجدد کاغذ را نداریم. نمی‌توانیم برای کتاب‌های کم‌فروش کاغذمان را صرف کنیم زیرا کتاب پرفروش‌مان بدون کاغذ می‌ماند، بنابراین کتاب‌های کم‌فروش باید از گردونه تولید خارج شوند که این فاجعه است.
این ناشر خاطرنشان کرد: امسال همه چیز در نشر تلخ بود؛ گرانی کاغذ گلاسه، زینک، لیتوگرافی و ... باعث شده هزینه‌های کتاب تقریبا 70 تا 80 درصد بالا برود. هزینه زینک از 40 هزار تومان به 140 هزار تومان تغییر کرده که این فاجعه است. پس یا ناشر باید از سودش کم کند یا قیمت عجیب و غریب برای کتاب درج کند. تبعات این گرانی‌ها هنوز مشخص نشده است و این‌ها را در سال 98 خواهیم دید؛ کتاب‌هایی که چاپ جدیدشان می‌آید قیمت‌های محیرالعقول خواهند داشت.
او سپس افزود: ما خودمان این مشکل را داریم، حتی در این شرایط منطقی نیست کتاب‌هایی را که داریم، بفروشیم زیرا قیمت دارد و بعدا نمی‌توانیم تغییر بدهیم. ناشر باید هزینه‌های توزیع را کم کند زیرا چیزی برایش نمی‌ماند. ما مجبوریم کتاب‌های‌مان را توزیع نکنیم و به صورت تک بفروشیم که باعث می‌شود کتاب‌فروشان برخی از کتاب‌ها را از گردونه فروش خارج کنند.
حامد کنی با بیان این‌که اتفاق بسیار وحشتناکی صنعت نشر را تهدید می‌کند، اظهار کرد: دست‌اندرکاران این حوزه تخصص لازم برای اداره موضوع را ندارند، در بحرانی افتاده‌ایم که آن‌ها هم نمی‌دانند چگونه باید آن را حل کنند. تبعات سنگین اتفاق‌ها به نحوی خود را نشان می‌دهد که از حدی به بعد لاینحل خواهد شد، یعنی آسیب به حدی خواهد بود که نمی‌توانیم آن را جبران کنیم.
این ناشر سپس گفت: وضعیت بد ناشران از تبعات حجم زیاد ناشر است که امروز گریبان ما را گرفته است. اگر کاغذ دولتی شود دوباره کلی خرده ناشر سر بیرون می‌آورند و دنبال کاغذ می‌روند، منطقی هم نیست که با آن کاغذ کتاب چاپ کنند بنابراین کاغذها را نمی‌فروشند و بازار را دچار بحران می‌کنند. می‌خواهند کاغذ را کنترل کنند و آن را به دست دولت و وزارت ارشاد می‌دهند. دقیقا زمانی که فکر می‌کنند مشکل را حل کرده‌اند، مشکل را 10 برابر می‌کنند. این اشکال به خاطر سامانه غلط مدیریتی است، هر قدمی که برای حل مشکل برمی‌دارند، 10 قدم اشتباه دیگر برای آن می‌سازند. این‌ها فجایعی است که در قالب حرف است؛ باید ببینیم چه وضعیتی پیش می‌آید.
او با بیان این‌که مبارزه با قاچاق کتاب تنها اتفاق فرخنده سال 97 بود، اظهار کرد: متأسفانه این موضوع با بحران اقتصادی نشر همراه نشد و نتوانست تأثیر مثبت خود را نشان بدهد. از طرفی هم خود قاچاقچیان به مشکل برمی‌خورند و نمی‌توانند کاغذ با بند 400هزار تومان تهیه کنند. درواقع به صورت اتوماتیک قاچاق کتاب ضعیف خواهد شد.
