گذار از بهره هوشی به دنیای هوش دیجیتال

به گزارش روز شنبه ایرنا، حمیرا مقدمی از اعضای گروه محتوا و خدمات، پژوهشکده IT در مقاله‌ای که به تازگی آن را ترجمه کرده به نکات مهمی در خصوص این که چطور باید از رسانه‌های دیجیتال و فناوری اطلاعات در جهت بهبود جامعه استفاده کرد، اشاره می‌کند.

** نگاه دیجیتال به مقوله آموزش
چالش جدیدی که امروزه آموزش‌دهندگان با آن رو به رو هستند این است که باید به پلتفرم‌های آموزشی فراتر از یک ابزار فناوری اطلاعات نگاه کنند.
آن‌ها باید فعالیت‌های‌شان را در زمینه پرورش توانایی و ارتقای خودباوری دانش‌آموزانی متمرکز کنند. دنیایی که در آن افراد همگام با رسانه‌های دیجیتالی پیش می‌روند و برای به اشتراک‌ گذاشتن اطلاعات‌شان از یکدیگر سبقت می‌گیرند.

** انواع هوش
IQ یا EQ برای اندازه‌گیری هوش عمومی و عاطفی و برای سنجش توانایی‌های فردی که امکان مدیریت چالش‌های دیجیتالی را فراهم می‌سازد از هوش دیجیتال - DQ - استفاده می‌کنند.
بر اساس این مقاله «هوش دیجیتال» به سه سطح تقسیم شود :
سطح 1: شهروندی دیجیتال
توانایی استفاده از تکنولوژی و رسانه‌های دیجیتال به صورت ایمن، متعهدانه و موثر
سطح 2: خلاقیت دیجیتالی
توانایی تبدیل شدن به بخشی از اکوسیستم دیجیتال با خلق مشترک محتوای جدید و تبدیل ایده‌ها به واقعیت با استفاده از ابزارهای دیجیتال
سطح 3: کارآفرینی دیجیتالی
توانایی استفاده از رسانه‌ها و فناوری‌های دیجیتال برای حل چالش‌های جهانی و یا خلق فرصت‌های جدید

** چرا سطح شهروندی دیجیتال در DQ مورد غفلت واقع شده است؟
بیشترین توجه به مقوله هوش، به سمت و سوی خلاقیت دیجیتال است. مدارس به طور روز افزون تلاش می‌کنند تا کودکان را در معرض مسائلی مانند سواد رسانه‌ای، برنامه‌نویسی و حتی روباتیک قرار دهند.
مسائلی که هر کدام به طور مستقیم به قابلیت‌های اشتغال و ایجاد شغل آینده مربوط می‌شوند.
به همین دلیل برنامه‌های آموزشی بسیار زیادی مثل code.org در امریکا یا IamTheCode.org در آفریقا وجود دارد که دسترسی به آموزش کدنویسی را افزایش می‌دهد. در کنار این کارآفرینی دیجیتال هم به طور خاص در دانشگاه‌ها مورد تشویق واقع شده است.
بسیاری از دانشگاه‌های برتر، دوره‌های آموزشی و طرح‌های ویژه‌ای در زمینه کارآفرینی را برای تشویق فرهنگ نوآوری به کار گرفته‌اند.
حتی جنبش‌هایی در سطح جهان گسترش یافته است که کارآفرینی اجتماعی را از طریق برنامه‌های منتورینگ؛ مثل بنیاد مارا - و برنامه‌های آموزش و پرورشی؛ مانند مدرسه پیشگامان آشوکا بین کودکان ترویج می‌دهند.
اما آن چیزی که اغلب از سوی رهبران و فرهیختگان جامعه مورد غفلت واقع شده، شهروندی دیجیتال است. واقعیت این است که توانایی فرد در استفاده از فناوری و زندگی در دنیای دیجیتال، نیازی است که می‌بایست از سنین کودکی به آن توجه شود و در انسان شکل بگیرد. یادگیری شهروندی دیجیتال باید از زمان بازی با ابزارهای دیجیتالی و آشنایی با شبکه‌های اجتماعی آغاز شود.

** نیاز کودکان به آموزش مهارت‌های دیجیتالی
به اعتقاد آموزش دهندگان کودکان باید مهارت‌های دیجیتالی را به میل خود انتخاب کنند، یا والدین در خانه‌ها آن‌ها را به این سمت هدایت کنند.
واقعیت این است شکاف به وجود آمده بین والدین (متولدین نسل Z رشد یافته در عصر گوشی‌های هوشمند و رسانه‌های اجتماعی) و کودکان (عصر دیجیتال) چنان چشمگیر شده که می‌توان گفت هنوز راهکار قطعی برای نحوه آموزش کودکان این عصر معرفی نشده است.
کودکان و جوانان اغلب در معرض خطرات سایبری مانند اعتیاد به فناوری، تهدید اینترنتی و کودک آزاری هستند. آن‌ها آمادگی شدیدی در جذب هنجارهای سمی رفتاری دارند.
کودکان آسیب پذیر، مثل معلولین، کودکان زیر سن بلوغ و محرومان از نظر اقتصادی، بیشتر از سایرین با چنین خطرات و چالش‌هایی روبرو هستند و عواقب وخیم‌تری را نیز بر جای می‌گذارند.
بنابر آن‌چه که گفته شد، کودکان به عنوان بخش بزرگی از شهروندان دیجیتال، نیازمند آموزش مهارت‌هایی هستند که زندگی در عصر دیجیتال را به آن‌ها می‌آموزد.

** آموزش‌های ضروری
گزارش مجمع جهانی اقتصاد به شناسایی هشت مورد از مهارت هایی پرداخته که آموختن آنها برای زندگی در جامعه امروز ضروری است :
چارچوب هوش دیجیتال در سطح شهروندی دیجیتال
هویت شهروند دیجیتال : توانایی ایجاد و مدیریت یک هویت سالم آنلاین و آفلاین به صورت کامل
مدیریت زمان صفحات دیجیتال: توانایی مدیریت زمان صفحات دیجیتالی، چند وظیفه‌ای بودن و میزان تعامل فرد در بازی‌های آنلاین و رسانه های اجتماعی با بکارگیری خودکنترلی
مدیریت خشونت‌های سایبری: توانایی تشخیص موقعیت های سوء استفاده از فضای مجازی و مهار کردن هوشیارانه آن موقعیت
مدیریت امنیت سایبری: توانایی محافظت از اطلاعات شخصی با ایجاد رمزهای عبور قوی و مدیریت حملات سایبری مختلف است
مدیریت حفاظت از حریم خصوصی: توانایی در اختیار داشتن تمام اطلاعات شخصی آنلاین به اشتراک گذاشته شده برای محافظت از حریم خصوصی خود و افراد دیگر
تفکر انتقادی: توانایی تشخیص بین اطلاعات درست و نادرست، محتوای مفید و مضر و مخاطبین آنلاین قابل اعتماد و مشکوک
ردپاهای دیجیتال: توانایی درک ماهیت ردپاهای دیجیتال و پیامدهای واقعی زندگی و مدیریت آنها با مسئولیت پذیری کامل
همدلی دیجیتال: توانایی نشان دادن همدلی به نیازها و احساسات خود و دیگران به صورت آنلاین

** ویژگی‌های آموزش دیجیتال
آموزش شهروندی دیجیتال باید شامل فرصت‌هایی برای ارزیابی و بازخورد باشد. ابزارهای ارزیابی باید جامع و سازگار باشند تا بتوانند نه تنها مهارت‌های سخت و فنون حرفه‌ای، بلکه مهارت‌های نرم هوش دیجیتالی را نیز ارزیابی کنند.
چنین ارزیابی هایی می‌توانند درک بهتری از نقاط قوت و ضعف کودکان را به آن‌ها ارائه دهند و یاری‌شان کنند تا مسیرشان را به سمت موفقیت پیدا کنند.
نکته بسیار مهم این است که همه اقشار جامعه باید آموزش‌های شهروندی دیجیتال را آغاز کنند. هر کسی از هر موقعیتی که در آن قرار دارد: والدین در خانه‌هایشان، آموزگاران در کلاس‌هایشان و رهبران در جوامع خود. نیازی به صبر کردن نیست، یعنی اصلاً زمانی برای صبر وجود ندارد. کودکان در دنیای دیجیتال امروز غوطه‌ور شده‌اند و بر آن‌چه که قرار است آینده دنیا باشد، تأثیرگذار خواهند بود.
علمی** 9207** 1055