میوه گل رز (Rose Hip) از شکوفه های گیاه رز وحشی رشد می کند. این محصول دارای رنگ های مختلف از نارنجی تا بادنجانی است و معمولا در بخش پایانی فصل رویش، حدودا اواخر تابستان تا پاییز، رشد می کند.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "وری ول هلث"، میوه گل رز یکی از مواد تشکیل دهنده رایج در چای های گیاهی است و همچنین به شکل مکمل و پودر نیز به فروش می رسد. میوه گل رز حاوی برخی آنتی اکسیدان های مهم از جمله ویتامین C، ویتامین E، بتا-کاروتن، و لیکوپن است که برای سلامت انسان مفید هستند. برخی افراد فعال در پزشکی جایگزین بر این باورند که میوه گل رز می تواند از طیف گسترده ای از علائم گوارشی و التهابی پیشگیری یا به درمان آنها کمک کند.
به طور خاص، میوه گل رز سرشار از ویتامین C است، از این رو، بسیاری از فواید این ویتامین مانند پیشگیری و درمان سرماخوردگی و آنفلوآنزا و تقویت سیستم ایمنی را ارائه می کند. یک وعده 100 گرمی از این میوه دارای 426 میلی گرم ویتامین C است. با این وجود، مقدار زیادی از ویتامین C موجود در میوه گل رز طی فرآیند خشک کردن و فرآوری و همچنین طی ذخیره سازی از بین می رود. بر همین اساس، بسیاری از محصولات تهیه شده از میوه گل رز با ویتامین C مصنوعی غنی می شوند، در شرایطی که این مساله روی برچسب تمام محصولات عنوان نمی شود.
فواید سلامت
در پزشکی جایگزین یا مکمل، میوه گل رز به عنوان درمانی طبیعی برای انواع مختلف مشکلات سلامت استفاده می شود که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آرتریت
- کمر درد
- یبوست
- دیابت
- اسهال
- سنگ های کیسه صفرا
- نقرس
- اولسرها یا زخم ها
- عفونت های دستگاه ادراری
افزون بر این، برخی بر این باورند که میوه گل رز در تقویت سیستم ایمنی، بهبود گردش خون، کاهش التهاب، و حتی پیشگیری از بیماری قلبی نقش دارد. برخی از این ادعاها از پشتیبانی علمی بیشتری نسبت به بقیه برخوردار هستند.
آرتریت
برخی مطالعات نشان داده اند که میوه گل رز ممکن است به بهبود علائم استئوآرتریت (آرتروز) و آرتریت روماتوئید (یک نوع خودایمنی از بیماری آرتریت) کمک کند.
در مطالعه ای که در سال 2005 در نشریه the Scandinavian Journal of Rheumatology منتشر شد، پژوهشگران گزارش کردند که مصرف روزانه پنج گرم مکمل میوه گل رز به مدت سه هفته کاهش درد آرتروز و نیاز به داروهای مسکن در مقایسه با گروهی که دارونما دریافت می کردند را موجب شد.
مطالعه ای دیگر در سال 2010 که در نشریه Phytomedicine منتشر شد، نشان داد که مکمل های میوه گل رز عملکرد بدنی در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید را بهبود بخشیده، اما تاثیر اندکی در کاهش درد داشته است.
برخی مطالعات نیز هیچ گونه اثر مفیدی را نشان نداده اند.
طی یک بررسی که در سال 2013 در نشریه Osteoarthritis and Cartilage منتشر شد، پژوهشگران این گونه نتیجه گیری کردند که میوه گل رز در بهبود آرتروز زانو موثر نبوده و در بهبود آرتروز کلی نیز فایده قابل اطمینانی نشان نداده است.
بیماری قلبی
بنابر نتایج مطالعه ای کوچک که در نشریه the European Journal of Clinical Nutrition منتشر شد، میوه گل رز ممکن است به پیشگیری از بیماری قلبی در افراد مبتلا به چاقی کمک کند. در این مطالعه، 31 شرکت کننده با شاخص توده بدنی (BMI) بیشتر از 30 حضور داشتند و روزانه تونیکی حاوی پودر میوه گل رز یا یک دارونما را دریافت می کردند.
پس از شش هفته، گروهی که میوه گل رز دریافت کرده بودند، بهبود بیشتر در نشانگرهای بیماری قلبی از جمله فشار خون سیستولیک و سطوح کلسترول نسبت به گروهی که دارونما دریافت کرده بودند را نشان دادند. به عنوان یک جنبه منفی، گروه مصرف کننده میوه گل رز افزایش در التهاب عروقی و عدم کاهش در فشار خون دیالوستیک را نیز تجربه کردند.
به پژوهش های بیشتر برای بررسی فواید و خطرات استفاده از میوه گل رز برای کمک به بهبود شرایط قلب نیاز است. همچنین، شواهدی قطعی مبنی بر این که میوه گل رز یک مکمل کارآمد برای کاهش وزن است، وجود ندارد.
دیابت
پژوهش های اولیه نشان داده اند که میوه گل رز ممکن است به پیشگیری از دیابت نوع 2، به ویژه در افراد دارای عوامل خطرآفرین، مانند چاقی و فشار خون بالا کمک کند.
در مطالعه ای که در سال 2011 در نشریه the American Journal of Physiology منتشر شد، پژوهشگران دریافتند که یک دوره 20 هفته ای مصرف پودر میوه گل رز به پیشگیری از دیابت در موش هایی که یک رژیم غذایی پر چرب را دنبال می کردند، کمک کرده است. کاهش انباشت سلول های چربی در کبد از عوامل موثر در این زمینه عنوان شد.
به گفته پژوهشگران، میوه گل رز قادر به عادی سازی سطوح قند خون و حفظ سطوح مناسب کلسترول بوده است. این نظریه مطرح شده است که ترکیبات موجود در این گیاه رشد سلول های بتا در پانکراس که مسئول تولید انسولین هستند را تحریک می کنند.
به رغم نتایج امیدوارکننده، تقریبا هیچ پژوهشی درباره استفاده از میوه گل رز با حضور سوژه های انسانی مبتلا به دیابت نوع 2 صورت نگرفته است.
مشکلات گوارشی
میوه گل رز دیر زمانی است که برای درمان اسهال، زخم های معده، و دیگر مشکلات گوارشی استفاده می شود. شواهد روزافزون نشان می دهند که این روش درمان ممکن است به واقع موثر باشد.
بنابر یک بررسی در سال 2017 که توسط دانشگاه زاراگوزا در اسپانیا انجام شد، میوه گل رز تقریبا به اندازه داروی لوموتیل (دیفنوکسیلات) که برای درمان اسهال استفاده می شود، می تواند در کاهش انقباض های ماهیچه های روده ای موثر باشد.
همچنین، به نظر می رسد میوه گل رز به واسطه تغییر در تعادل pH معده به کاهش خطر بروز زخم های معده کمک می کند. بر همین اساس، میوه گل رز ممکن است محیطی نامطلوب را برای باکتری هلیکوباکتر پیلوری ایجاد کند که از دلایل اصلی بروز رخم های معده است.
برای تایید این نتایج همچنان به پژوهش های بیشتری نیاز است.
کاهش کلسترول
نتایج یک مطالعه نشان داد که مصرف منظم عصاره میوه گل رز با کاهش سطوح کلسترول پیوند خورده است. این محصول، به ویژه برای بیماران چاق موثر بود. بیمارانی که برای شش ماه روزانه یک نوشیدنی تهیه شده از پودر میوه گل رز را مصرف می کردند کاهش چشمگیر در سطوح کلسترول کلی خون را تجربه کردند.
بهبود شرایط پوست
روغن تهیه شده از میوه گل رز می تواند به لایه های عمیق پوست نفوذ کرده و سلامت این اندام را بهبود ببخشد. ویتامین C تولید کلاژن را تحریک می کند که می تواند به کاهش چین و چروک ها و خطوط پوست منجر شود. همچنین میوه گل رز حاوی ویتامین A است که رطوبت پوست را افزایش می دهد.
روغن میوه گل رز می تواند به مبارزه با آسیب پروتوهای فرابنفش خورشید نیز کمک کند. آنتی اکسیدان های موجود در این میوه بافت و رنگ پوست را بهبود بخشیده، و به بهبود لکه های تیره پوست کمک می کند. اسیدهای چرب اساسی در روغن گل رز نیز می توانند به بازسازی پوست کمک کنند. اما به خاطر داشته باشید که این روغن نباید به طور مستقیم روی آکنه مالیده شود.
افزون بر این، میوه گل رز حاوی کوئرستین است که مشخص شده است از ملانوما، نوعی جدی از سرطان پوست پیشگیری می کند.
عوارض جانبی بالقوه
میوه گل رز به طور کلی محصولی بی خطر در نظر گرفته می شود، اما ممکن است در برخی افراد موجب بروز عوارض جانبی، از جمله حالت تهوع، اسهال، یبوست، سوزش سردل، کرامپ های معده، خستگی و سردرد شود. خطر بروز عوارض جانبی با مصرف دوزهای بیشتر افزایش می یابد. برخی افراد بی خوابی و خواب نامناسب و بی کیفیت را نیز گزارش کرده اند.
میوه گل رز می تواند با برخی داروها نیز تداخل ایجاد کند. بسیاری از این موارد با تراکم بالای ویتامین C در این میوه مرتبط هستند. بر همین اساس، اگر داروهای ضد بارداری مبتنی بر استروژن یا داروی ضد روانپریشی پرولیکسین (فلوفنازین) مصرف می کنید باید به تداخل با میوه گل رز توجه داشته باشید زیرا این داروها تحت تاثیر دوزهای بیش از حد ویتامین C قرار می گیرند.
همچنین، میوه گل رز دارای ویژگی های ادرارآور خفیف است و ممکن است آثار داروهای ادرارآور مانند لازیکس (فوروزماید) را تقویت کند. اثری مشابه ممکن است تراکم لیتیوم در خون را کاهش دهد و به طور بالقوه اثربخشی داروهای تثبیت کننده خلق و خو را کاهش دهد.
میوه گل رز حاوی ماده ای به نام Rugosin E است که می تواند موجب تشکیل لخته های خون شود. در صورت ابتلا به ترومبوز سیاهرگی عمقی، آمبولی ریوی، یا دیگر بیماری ها و شرایطی که شامل لخته های خون می شوند باید از مصرف میوه گل رز پرهیز کنید. همچنین، ممکن است میوه گل رز کارایی داروهای رقیق کننده خون، مانند وارفارین که برای پیشگیری یا درمان بیماری های قلبی عروقی استفاده می شوند را کاهش دهد.
در صورت ابتلا به اختلالات مرتبط با ماده معدنی آهن، مانند هموکروماتوز مراقب مصرف میوه گل رز باشید. ویتامین C موجود در این گیاه می تواند جذب آهن را افزایش دهد که احتمال تشدید بیماری را افزایش می دهد. اگرچه نادر است، اما ویتامین C موجود در میوه گل رز ممکن است خون را هرچه بیشتر اسیدی سازد و این شرایط موجب بیماری سلول داسی شکل یا تشدید آن شود.
به واسطه کمبود پژوهش ها در زمینه ایمنی، میوه گل رز نباید توسط کودکان، زنان باردار یا مادران شیرده استفاده شود.
دوز مصرف
دستورالعملی که به طور مستقیم میزان مصرف میوه گل رز را توصیه کرده باشد، وجود ندارد. به واسطه نگرانی ها درباره خطر التهاب، استفاده بلند مدت از میوه گل رز توصیه نشده است.
کپسول های میوه گل رز به طور معمول در دوزه های 500 تا 1,000 میلی گرم به فروش می رسند و مصرف در این محدوده بی خطر در نظر گرفته می شود. دوزهای بیش از 2,000 میلی گرم، به ویژه اگر مکمل حاوی ویتامین C نیز باشد، ممکن است خطر مواجهه با عوارض جانبی را افزایش دهد.
عصاره میوه گل رز را با روغن اساسی رز یا میوه گل رز اشتباه نگیرید. عصاره ها و تنتورهای میوه گل رز به طور معمول استفاده خوراکی دارند. روغن های اساسی به طور معمول برای رایحه درمانی یا تنها استفاده خارجی کاربرد دارند.
به عنوان یک قانون کلی، هرگز بیش از مقدار توصیه شده روی برچسب محصول مصرف نکنید.
