این در حالی است که به‌دنبال پایان یافتن سومین مهلت ایران به کشورهای اروپایی در جهت حفظ توافق هسته‌ای و برآورده کردن خواسته‌های ایران و در آستانه اعلام گام چهارم، علی ربیعی، سخنگوی دولت روز دوشنبه در سخنانی در پاسخ به این پرسش که گام چهارم کاهش تعهدات برجامی در چه سطحی عملیاتی می‌شود، گفت: «اجازه دهید همان روزی که کاهش تعهدات برجامی اعمال می‌شود خود رئیس‌جمهوری اعلام کند و پیش اعلامی نخواهیم داشت و در روز و ساعت مقرر آقای روحانی جزئیات آن را اعلام خواهد کرد.»
ربیعی در نشست خبری افزود: «قطعا بنا به وعده‌ای که داشتیم در گام‌های مختلف هم به اروپایی‌ها فرصت دادیم و هم افکار عمومی خودمان دیدند که با صبوری و صبر استراتژیک که داشتیم این ما نبودیم که خواستیم از برجام خارج شویم و این سیاست زورگویانه آمریکا و عدم مقاومت اروپا بوده که ما را به این نتیجه رسانده است.»
در آخرین اقدامات واشنگتن علیه ایران برخی سناتورهای جمهوری‌خواه آمریکا با وجود تمدید معافیت‌های هسته‌ای ایران از سوی واشنگتن به‌دنبال طرحی برای پایان دادن به این معافیت‌ها هستند. به گزارش «ایسنا» به نقل از سی‌بی‌اس نیوز، دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا با تمدید معافیت‌های هسته‌ای ایران که به شرکت‌های خارجی اجازه می‌دهد بدون مجازات با برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای تهران همکاری کنند، یکی از آخرین اجزای توافق هسته‌ای 2015 را زنده نگه داشته است. این معافیت‌ها قرار بود روز سه‌شنبه منقضی شود اما وزارت امورخارجه آمریکا آن را برای یک دوره 90 روزه دیگر تمدید کرد که خبر مربوط به آن تا روز پنج‌شنبه منتشر نشد.
از زمانی که شورای‌عالی امنیت ملی ایران در 18 اردیبهشت ماه و در اولین سالگرد خروج آمریکا از برجام در بیانیه‌ای از کاهش برخی تعهدات برجامی و ارائه فرصت 60 روزه به طرف‌های مقابل و به‌ویژه اروپایی‌ها خبر داد سه گام از سوی ایران برداشته شد؛ البته طی این مدت، رایزنی‌های دیپلماتیک در جریان بوده و رفت و آمدهایی صورت گرفته است. همچنین طرح‌ها و ابتکاراتی از جمله ابتکار فرانسه و ژاپن نیز مطرح شد. ولی عملا هیچ‌کدام از این تلاش‌ها و طرح‌ها به دلیل مانع‌تراشی‌های واشنگتن و سنگ‌اندازی‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا عملیاتی نشده است.
گازدهی زنجیره ماشین‌های میانی IR6
از سوی دیگر روز گذشته علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی از اقدامات انجام شده در گام‌های قبلی به‌ویژه گام سوم در سایت نطنز بازدید کرد. به گزارش «ایسنا» در چارچوب گام سوم که از 16 شهریور آغاز شد، تولید محصول غنی‌سازی با ماشین‌های سانتریفیوژ نسل جدید، گازدهی ماشین‌های سانتریفیوژ IR6s، راه‌اندازی زنجیره 20تایی IR4 و گازدهی زنجیره 20تایی IR6 در همان تاریخ 16 شهریور آغاز شد اما برخی فعالیت‌ها در این گام به یک تا دوماه بعد از آن موکول شد که روز دوشنبه با حضور علی‌اکبر صالحی از این اقدامات بازدید شد. در این مراسم با حضور صالحی از راه‌اندازی و گازدهی زنجیره ماشین‌های میانی IR6 در سایت هسته‌ای نطنز رونمایی شد. به گزارش «ایسنا» رئیس‌سازمان انرژی اتمی در تشریح فعالیت زنجیره 30تایی ماشین‌های IR6 گفت: «اینجا مجموعه‌ای تحت عنوان S8 است که سانتریفیوژهایی را که تحت تست قرار می‌گیرند ابتدا به این محل می‌آورند و تثبیت‌های مکانیکی و تست‌های فرآیندی را انجام می‌دهند در واقع اینجا محل تست آزمایش و تحقیق و توسعه است.» صالحی افزود: «تعداد سانتریفیوژهایی که در دو ماه در این محل نصب کردند 15 سانتریفیوژ نسل جدید است که یک دستاورد عظیم است و ملت بزرگوار ایران به این ترتیب متوجه می‌شوند که عزیزان ما در سازمان انرژی اتمی همواره فعال بوده‌اند، هیچ‌گاه فعالیت‌های سازمان انرژی اتمی با کندی روبه‌رو نبوده و متوقف نشده بود، اگر چنین بود که نمی‌توانستیم در عرض دو ماه بیش از 2660 سو به ظرفیت سویی که الان داریم یعنی 6 هزار سو اضافه کنیم، در واقع الان مقدار سو ما به 8660 سو رسیده است.» رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه تاکید کرد: «تولید اورانیوم ما هم که قبل از گام سوم 450 گرم در روز بوده اکنون به بیش از 5 هزار گرم در روز رسیده یعنی 10 برابر شده است. این فقط در فاصله دو ماه بوده و عزیزان ما شبانه روز کار کردند.»
چالش سیاسی
همچنین به گفته صالحی روز گذشته سه افتتاحیه به‌صورت نمادین انجام گرفت که یکی از آنها زنجیره میانی 30تایی IR6 است. پیش از این زنجیره 20تایی در 20 فروردین نصب شده بود. وی ادامه داد: «یک زنجیره 10تایی هم داشتیم، بنابراین الان تعداد ماشین‌های IR6 به 60 ماشین رسیده که هر کدام 10 سو و در مجموع 600 سو به‌تنهایی به ظرفیت موجود اضافه کردند.» رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه با اشاره به اینکه قرار نبود زنجیره 30تایی را اکنون راه‌اندازی کنیم و قرار بود بعد از اینکه کارها را در زنجیره 20تایی به سرانجام می‌رسانیم سه، چهار سال بعد این کار انجام شود، گفت: «اما در یک چالش سیاسی قرار گرفتیم و دستور مقامات ارشد کشور این بود که این چالش را حتما به نمایش بگذاریم، که توان و اراده جمهوری اسلامی ایران آن‌چنان است که اراده کنند به فوریت آنها را عملیاتی می‌کنند و این کاری که همکاران ما انجام دادند را بزرگان این فناوری و نخبگان می‌دانند که چه کار بزرگی است.»وی همچنین در نشست خبری با خبرنگاران گفت که بتن‌ریزی نیروگاه بوشهر دو، سه هفته آینده آغاز خواهد شد. صالحی به حق دیگر ایران در زمینه تحقیق و توسعه نیز اشاره کرد و افزود: «در هیچ کدام حقوقمان را واگذار نکردیم فقط محدودیت زمانی و عددی را پذیرفته بودیم.»
واکنش اتحادیه اروپا
اتحادیه اروپا روز دوشنبه به راه‌اندازی زنجیره سانتریفیوژهای نسل ششم توسط سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی ایران واکنش نشان داد و بار دیگر از تهران خواست از گام‌های تقابلی خود صرف‌نظر کند. به نوشته پایگاه خبری شبکه «الجزیره»، در بخشی از بیانیه کمیسیون اروپا آمده است: «به ایران توصیه می‌کنیم در تصمیم خود برای راه‌اندازی سانتریفیوژها تجدیدنظر کرده و به محتوای توافق هسته‌ای پایبند باشد.»
موضع بی‌طرفانه آژانس در قبال ایران
از سوی دیگر درحالی‌که به تازگی رافائل گروسی به‌عنوان مدیرکل جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منصوب شده است از عملکرد بی‌طرفانه‌اش درخصوص مساله ایران خبر داد. به گزارش «ایسنا» گروسی در پاسخ به سوال خبرنگاری که درخصوص رویکرد وی در مواجهه با مسائل هسته‌ای ایران می‌پرسید، وعده داد که به‌صورت مستقل و بی‌طرفانه عمل خواهد کرد. وی حاضر نشد بیش از این درخصوص جزئیات رویکرد خود درخصوص ایران صحبت کند. در عین حال کاظم غریب‌آبادی، سفیر و نماینده دائم کشورمان نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین، در پاسخ به سوال خبرنگاران درخصوص موضع ایران در قبال انتخاب مدیرکل جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: «جمهوری اسلامی ایران همواره بر حرفه‌ای‌گری، استقلال و بی‌طرفی آژانس تاکید کرده و انتظار دارد که این رویکرد باید در هر شرایطی توسط آژانس و مقامات آن حفظ شود و کشورهای عضو نیز از اعمال فشار به آژانس جدا خودداری کنند.»
