دکتر سید ضیاء‌الدین مظهری؛ متخصص تغذیه
به علت افزایش مزمن مقدار قندخون ناشی از پرخوری دائمی یا به علت افزایش مقدار اسیدهای چرب آزاد ناشی از مصرف غذاهای پرچرب و همچنین از محل چربی‌های انباشته شده در بدن افراد چاق، اثرگذاری این هورمون روز به روز کاهش می‌یابد و در نتیجه مقاو‌م‌تر شدن گیرنده‌های انسولین در سطح سلول‌ها با وجود ترشح انسولین بیشتر، مواد قندی به سختی قادر به عبور و ورود به داخل سلول‌ها می‌شوند در نتیجه میزان قند در جریان خون روز به روز افزایش می‌یابد و این موضوع باعث می‌شود، به طور دائم تولید و ترشح انسولین از غده لوزالمعده افزایش داده شود تا با فشار بیشتری، مواد قندی تجمع یافته در مسیر جریان خون را به داخل سلول‌ها وارد نماید.
این فرایند به صورت چرخه‌ای معیوب تا از بین رفتن توان تولید انسولین در لوزالمعده و بروز دیابت نوع 2 تجلی می‌یابد.
تشخیص مقاوم شدن بدن به عملکرد انسولین در چاقی
با امتیازدهی طبق چک لیست؛ این امکان برای شما فراهم گردیده تا به آسانی و سهولت عوامل عدم موفقیت خودتان را در قبال کنترل وزن و رسیدن به تناسب اندام موزون را علت‌یابی کنید.
1- آیا شما جزء گروهی از افراد هستید که 1-2 ساعت بعد از میل کردن غذاهای حاوی قند، میوه‌ها و شیرینی‌های مختلف و یا فرآورده‌هایی که از آرد سفید خالص تهیه شده‌اند، دچار گرسنگی می‌گردید و زود به زود میل به غذا خوردن در شما به وجود می‌آید، بدون اینکه به بیماری خاص دچار شده باشید؟
2- آیا احساس تورم در دست‌ها و پاهای خود می‌کنید؟
3- آیا در نواحی شکم و پهلوهای شما، چربی به مقدار کم و یا زیاد انباشته شده و هر روز به طور خزندهای به مقدار آن اضافه می‌شود و دور کمر شما به طور مرتب افزایش می‌یابد؟
4- آیا در تست‌های آزمایشگاهی، OGTT (تحمل قند بعد از نوشیدن یک لیوان حاوی 75- 100 گرم گلوکز) پاسخ بدن شما در طول و پایان دو ساعت بالاتر از حداکثر مجاز می‌باشد؟
5- آیا دور کمر شما بیش از 88 سانتیمتر (در خانم‌ها) و 102 سانتی متر (در آقایان) است ؟
(اخیراً در پژوهشی اعلام گردیده این میزان در ایران برای هر دو جنس نبایستی از 89 سانتیمتر فراتر رود. ولی هنوز این موضوع به طور قطعی توسط سایر پژوهشگران تایید نشده است).
6- آیا BMI یا شاخص توده بدن شما بالاتر از 30 است؟
7- آیا در خانواده شما به‌ویژه نزدیکانی همچون پدر، مادر، عمو، عمه، دایی و خاله دچار بیماری‌هایی نظیر پرفشاری خون، دیابت و سکته‌های مغزی و قلبی می‌باشند؟
نقش انسولین بر عملکرد مغز
در مغز ما مرکز سیری و گرسنگی جهت هدایت و تأمین نیازهای زیستی بدن به ریز مغذی‌ها از طریق مواد غذایی و همین‌طور گیرنده‌های انسولین در سلول‌های مختلف بدن که پس از مصرف غذا و افزایش سطح انسولین ترشح شده (عامل مهمی در جهت ایجاد سیری) وجود دارد.
این گیرنده‌های انسولین در اثر افزایش دائمی سطح انسولین، حساسیت خود را کاهش داده و تأثیرگذاری خود را بر مرکز تنظیم اشتها به تدریج از دست می‌دهند و در نتیجه مقدار مصرف غذا روز به روز اضافه‌تر می‌شود و به علت پرخوری دائمی، حجم بافت چربی گسترده‌تر می‌گردد.
هورمون لپتین (Leptin) بافت چربی با مهار نوروپپتیدها عامل دیگری برای گستردگی گرسنگی در افراد چاق می‌گردد و این دور باطل بدون وقفه ادامه پیدا می‌کند و خود موجب تجمع و بالا رفتن تری‌گلیسیرید و کلسترول می‌گردد و در صورتی که مقدار این ترکیبات از حد طبیعی در خون بالاتر رود، باعث ایجاد بیماری‌های خطرناک دیگری می‌شوند در نتیجه کنترل سطح و کاهش مقدار آنها باید جدی گرفته شود و با اقدام به موقع از شدت و گستردگی آسیب‌های حتمی ناشی از تراکم این ترکیبات جلوگیری شود.
