در فصول سرد، به سبب کاهش رطوبت هوا، پوست بدن در معرض خشکی، آزردگی، ترک خوردگی قرار گرفته و لطافت و شادابی پوست کاهش می یابد. برای محافظت از پوست و مقابله با خشکی هوا راهکارهای زیر را بکار بندید:
1- در منزل حتماً از یک رطوبت ساز (دستگاه بخور) استفاده کنید.
2-از کرم ها و لوسیون های مرطوب کننده و نرم کننده، خصوصاً برای دست ها و صورت خود استفاده کنید.
3-از آنجایی که خشکی هوا پوست را بیشتر مستعد آسیب ناشی ازتابش اشعه فرا بنفش خورشید میکند، از اینرو در بخشهایی از بدن که در معرض تابش آفتاب قرار میگیرند (دستها و صورت) از کرم های ضد آفتاب با فاکتور حفاظتی حداقل 15(SPF) استفاده کنید. بویژه در مناطق پوشیده از برف، چراکه برف باعث بازتابش شدید نور خورشید میگردد. چنانچه به ورزش کوهنوردی و یا اسکی علاقه مند میباشید از کرم های ضد آفتاب با فاکتور حفاظتی حداقل 30 استفاده کنید. برای لبهای خود نیز از چپ استیک های حاوی مواد ضد آفتاب استفاده کنید.
4-دستهای خود را با پوشیدن دستکش در برابر سرما و خشکی هوا محافظت کنید.
5-لباسها و کفش های خیس خود را فورا تعویض کنید.
6-پس از استحمام و استفاده از وان به تمام بدن خود لوسیون مرطوب کننده بزنید.
7-چنانچه پوست دست ها و لبهای شما خیلی خشک است به آنها وازلین بمالید.
8-پاهای خود را روزانه با آب گرم ماساژ داده و بوسیله لیف و یا کیسه حمام کاملاً بسابید تا پوستهای خشک و مرده از روی پوست برداشته شوند.سپس پاها را کاملاً خشک کرده و به آنها مرطوب کننده بزنید. چنانچه پوست پاهایتان خیلی خشک است، پیش از خواب به آنها وازلین زده و یک جوراب روی آنها بپوشید، تا وازلین در طی شب کاملا به پوست پای شما نفوذ کند.
9-هنگام استحمام و یا استفاده از وان از آب داغ استفاده نکنید چراکه آب داغ رطوبت و چربی روی پوست بدن شما را بر میدارد. مدت زمان استحمام خود را کاهش داده و از آب ولرم استفاده کنید.
10-از کرم ها و لوسیون های پایه الکل استفاده نکنید.
11-در فصول سرد از کرم ها و لوسیون های لایه بردار کمتر استفاده کنید.
12-در فصول سرد سال از سشوار، حالت دهنده های موی، اطوی مو و فر کننده ها کمتر استفاده کنید.
13-برای محافظت بیشتر از پوست در برابر خشکی هوا و اشعه فرابنفش ویتامین CوA، امگا 3 و گوجه فرنگی مصرف کنید.
14-از پوشیدن لباسهای از جنس الیاف پشمی، چرمی و نایلونی که باعث ایجاد اصطکاک، خشکی بیشتر و خارش شده و اجازه تنفس را به پوست نمیدهند (رطوبت را به دام می اندازند) خودداری کنید. لباسهای نخی بهترین گزینه میباشند.
سرما و افزایش تولید ادرار:
در فصول سرد سال فعالیت و تحریک پذیری مثانه افزایش می یابد. یکی از دلایل آن این است که هنگامی که بدن در معرض هوای سرد قرار میگیرد، با انقباض عروق خونی جریان خون سطح پوست کاهش می یابد. این امر باعث افزایش فشار خون میگردد، که بدن با افزایش تولید ادرار با آن مقابله میکند. بنابراین از مصرف مواد غذایی که باعث افزایش حجم ادرار میگردند اجتناب ورزید:
1- کافئین (شکلات، قهوه، شیر کاکائو، نوشابه کولا)
2-مشروبات الکلی.
3-تانن (ماده شیمیایی موجود در چای)
4-نوشابه های گاز دار.
5-شیرین کننده های مصنوعی.
نکته: یبوست (با فشار به مثانه)، حاملگی، عفونت مجاری ادراری، بزرگی پروستات (با فشار به مثانه) میتوانند باعث تحریک مثانه گردند.
نکته:برای کاهش تحریک پذیری مثانه خود را گرم نگه دارید.
نکته: از مصرف مایعات در فصول سرد سال نکاهید. روزانه حداقل 8 لیوان آب بنوشید.
چرا در سرما میلرزیم و موی بدنمان سیخ میشود؟
لرزیدن(SHIVERING) به انقباضات و شل شدن های غیر ارادی عضلات اسکلتی بدن اطلاق میشود، که بدن برای تولید گرما از آن استفاده میکند. (لرزیدن تولید گرما را 5 برابر میکند). در سرمای شدید تمام بدن (غیر از عضلات کره چشم) شروع به لرزیدن میکنند. لرز از سر و گردن آغاز شده و سپس به کمر، شکم و پاها گسترش مییابد. آخرین عضله بدن که در سرمای شدید شروع به لرزیدن میکند، زبان میباشد. هیپوتالاموس که مانند یک ترموستات عمل میکند، وظیفه تنظیم درجه حرارت بدن را بعهده دارد. هنگام سرما هیپوتالاموس سبب میگردد تا خون از پوست به سمت ارگانهای مرکزی بدن هدایت گردد، تا تبادل گرما با هوا به حداقل برسد. عروق خونی پوست تنگ و منقبض شده و عضلات راست کننده باعث سیخ شدن موها میشوند. سیخ شدن موها(GOOSE BUMPS) با عایق سازی بدن را از اتلاف گرما از سطح پوست محافظت میکند. سیخ شدن موها باعث به دام انداختن هوای گرم میشود. البته این مکانیسم دیگر در انسان امروزی کارایی ندارد و بیشتر در حیوانات خز دار نظیر گربه ها موثر میباشد.(البته هنگام ترس و یا خشم نیز این مکانیسم فعال میگردد که در این صورت سیخ شدن موها و افزایش حجم بدن (در حیوانات خزدار) باعث ترساندن عامل خطر میشود.)
لرزیدن اولین نشانه استرس سرمایی بوده و علامتی است که از محیط سرد دور شده و یا لباس گرمتری به تن کنید.
نکته: پاسخ به سرما در افراد سالخورده کاهش می یابد و مکانیسم لرز در آنها به خوبی و به سرعت جوانان عمل نمیکند. بنابراین افراد مسن بیشتر در معرض سرمازدگی و افت دمای بدن قرار دارند و بایستی بیشتر در برابر سرما از خود محافظت کنند.
نکته: مصرف الکل مکانیسم لرزیدن را مختل میکند. الکل سبب اتساع عروق خونی و القاء کاذب احساس گرما میشود. در حالت سرخوشی شدید تنظیم حرارت بدن نیز دچار اختلال گردیده و ممکن است حتی به مرگ فرد منتهی گردد.
نکته: نوزادان زیر یک سال قادر به لرزیدن نیستند، و از مکانیسم دیگری برای تولید گرما در هوای سرد بهره میگیرند. نوزادان توسط متابولیسم چربی های قهوه ای که در قسمت پشت گردن و میان دو کتف واقع میباشند، تولید گرما میکنند. در کل کودکان به خاطر نسبت سطح به حجم بالاتر بدنشان، بیشتر در معرض سرمازدگی و افت دمای بدن قرار دارند و سریعتر گرما را از دست میدهند.
تاثیر سرعت باد و رطوبت نسبی در احساس سرما:
هر چه سرعت وزش باد بیشتر باشد، کاهش درجه حرارت بدن سریع تر صورت خواهد گرفت. اثر(WIND CHILL)، سرمایی است که پوست بدون پوشش احساس میکند. در واقع حرارتی که ما بروی پوست خود احساس میکنیم در فصول سرد تنها به درجه حرارت محیط بستگی ندارد، بلکه عامل باد نیز در آن دخیل است. وزش باد، با سرعت بیشتری گرما را از روی پوست بدن انتقال میدهد بنابراین ما احساس سرمای بیشتری میکنیم.همچنین وزش باد سرعت تبخیر عرق را افزایش میدهد.در جدول زیر میتوانید تاثیر وزش باد را در درجه حرارتی که ما احساس میکنیم را مشاهده کنید:
برای مثال هنگامی که درجه حرارت محیط 0 درجه سانتی گراد باشد و باد با سرعت 10 کیلومتر در ساعت در حال وزیدن باشد، سرمایی که ما احساس خواهیم کرد 3٫3- سانتی گراد زیر صفر خواهد
بود.
هوای سرد با رطوبت نسبی بالا، سردتر از هوایی با همان درجه حرارت مشابه احساس میگردد. چراکه رطوبت بالا در هوای سرد هدایت گرما را از پوست افزایش داده و
همچنین با افزایش تعریق ما بیشتر احساس سرما خواهیم کرد.
نکته: در سرما هر چه رطوبت نسبی بیشتر باشد، هوا سرد تر احساس میشود و در فصول گرم عکس آن صادق است،یعنی هرچه رطوبت در فصول گرم سال بیشتر باشد، هوا گرم تر احساس میشود.
نکته: از پوشیدن بیش از اندازه لباس نیز خودداری کنید. چراکه اگر بدن شما بیش از حد گرم شود بدنتان عرق کرده و تبخیر عرق باعث احساس سرما در شما خواهد شد.همچنین رطوبت خاصیت عایق کنندگی لباسها را کاهش میدهد.
نکته: بهترین عامل عایق بندی بدن هوای محبوس شده میان چندین لایه لباس نازک میباشد. بنابراین از پوشیدن لباسهای قطور و تنگ خودداری کنید. بهتر است میان لایه های لباس فضایی برای هوای مرده وجود داشته باشد.
نکته: کاهش دمای بدن بروی کارکردهای بدن نیز تاثیر می گذارد.سلولهای عصبی و عضلات کنترل کننده دستها و پاها (به ویژه انگشتان) کند تر عمل میکنند. همچنین سرما از کارایی گیرنده های درد نیز می کاهد.
