تحریریه دنیای سلامت
آیا ژنتیک در بروز حساسیت نقشی دارد؟ و اگر دارد این نقش چقدر حائز اهمیت است؟
منبع اصلی علائم حساسیتی است؛ از خارش پوست گرفته تا آبریزش بینی و مشکلات تنفسی. سال‌های سال دانشمندان روی دلایل اصلی این نوع حساسیت‌ها تحقیق کرده‌اند.
برخی می‌گویند که عوامل محیطی باعث آنها می‌شوند و برخی دیگر ادعا می‌کنند که خوردن برخی غذاهای خاص منجر به بروز حساسیت می‌شود. در این میان عده‌ای نیز بر این باورند که حساسیت زمینه ژنتیکی دارد. در مورد تئوری آخر دانشمندان پژوهش‌های گسترده‌ای به انجام رسانده‌اند.
ژنتیک و حساسیت
دانشمندان تعداد زیادی از دوقلوها را مورد آزمایش قرار داده‌اند تا به نقش ژنتیک در بروز حساسیت پی ببرند. کیفیت تخم لقاح شده در دوقلوها، رابطه ژنتیکی آنها را سبب می‌شود. به طور کلی دوقلوها دو گونه هستند: یا دو تخمکی‌اند یا تک تخمکی.
دوقلوهای تک تخمکی را دوقلوهای «همانند یا بسیار مشابه» می‌نامند؛ چرا که رشته‌های DNA یکسانی دارند. آنها جنسیت یکسان دارند و ویژگی‌های ظاهری‌شان بسیار شبیه هم است. در واقع دوقلوهای تک تخمکی از لقاح یک تخمک بارور شده توسط یک اسپرم به وجود آمده‌اند.
دوقلوهای دو تخمکی فقط نیمی از DNA مشابه هم هستند؛ یعنی فقط یک رشته از DNA آنها با هم یکسان است. آنها از دو تخمک که به طور مجزا بارور شده‌اند با دو اسپرم جداگانه به وجود آمده‌اند. ممکن است هم جنس یا غیر هم جنس باشند؛ ولی مثل فرزندانی هستند که از یک پدر و مادر در دو زمان متفاوت متولد شده‌اند.
دانشمندان برای آنکه به نتایج قابل قبولی در زمینه تاثیر ژنتیک در حساسیت برسند، دوقلوهای دو تخمکی و تک تخمکی را در پژوهش‌های خود مورد استفاده قرار دادند. سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا دو قلوهای تک تخمکی نسبت به یک چیز مشترک حساسیت دارند یا به عبارتی حساسیت‌های یکسان دارند؟ چرا که دوقلوهای تک تخمکی DNA مشابهی دارند.
واکنش‌های آلرژیکی
تمام انواع غذاهای حساسیت‌زا روی 8 درصد از کودکان و 2 درصد از بزرگسالان تاثیر می‌گذارند. واکنش‌های حساسیتی وقتی رخ می‌دهد که سیستم دفاعی فرد بیش از حد معمول به یک چیز واکنش نشان دهد. در حال حاضر حساسیت روی کودکان و بزرگسالان بسیاری اثر گذاشته است و به جرات می‌توان گفت که طی سال‌های اخیر شدت حساسیت‌ها در میان مردم بسیار بیشتر نیز شده است.
پیش از این حساسیت‌ها را فقط به مواد غذایی حساسیت‌زا ربط می‌دادند؛ ولی حالا دانشمندان می‌دانند که یک ژن خاص باعث بروز آن می‌شود. پژوهش‌های گسترده‌ای روی 58 جفت دوقلو انجام شد. از این 58 جفت، 44 جفت دوقلوهای دو تخمکی و 14 جفت دوقلوهای تک تخمکی بودند.
در هر مورد از دوقلوها واکنش‌های آلرژیکی مورد بررسی قرار گرفت؛ علائمی مثل خارش گلو و پوست، سرفه‌های پی در پی، عطسه، استفراغ و اسهال. 65 درصد از دوقلوهای دو تخمکی به طور مشترک دچار این علائم بودند؛ در حالی که در مورد دوقلوهای تک تخمکی، فقط 7 درصد علائم مشابهی داشتند.
نکته جالب دیگر، تفاوت علائم حساسیت در میان دوقلوها بود؛ مثلا یکی از دوقلوها دچار خارش پوستی بود و جفت دیگر آسم و یا نوع دیگری از حساسیت را داشت. براساس پژوهش‌ها حساسیت در 82-87 درصد موارد به صورت ژنتیکی منتقل می‌شود. حساسیت‌های غذایی تنها نوع حساسیت‌هایی که مردم از آن رنج می‌برند، نیستند. آسم، نوعی حساسیت بسیار شدید است که مشکلاتی را در مجاری تنفسی و ریه فرد ایجاد می‌کند...
برای خواندن بخش دوم - آیا آلرژی زمینه ژنتیکی دارد؟ - اینجا کلیک کنید.