خون دماغ یکی از واکنش های قابل مشاهده بدن در برخی از شرایط است که می تواند وحشت آور باشد. خوشبختانه اغلب خون دماغ ها جدی نیست و به راحتی قابل درمان است. دلیل خون دماغ شدن بسیار است. خون دماغ به دو دسته تقسیم می شود: خون دماغ ناشی از جلوی بینی و خون دماغ ناشی از اختلال در پشت بینی. در این مطلب با علت خون دماغ شدن در شرایط مختلف آشنا می شویم.
مهمترین عوامل و دلایل خون دماغ شدن
90 درصد دلایل خون دماغ شدن ناشی از اختلال در جلوی بینی است. در این حالت بیش تر از رگ های خونی ناحیه جلوی بینی خون می آید. این نوع خون دماغ ها معمولا به راحتی کنترل و قطع می شوند. خون دماغ ناشی از اختلال در پشت بینی کمتر از خون دماغ ناشی از اختلال در جلوی بینی شایع است. این نوع خون دماغ بیشتر در افراد مسن رخ می دهد. در این نوع خون دماغ, خون معمولا از یک شریان در بخش پشت بینی می آید. این نوع خون دماغ ها پیچیده تر هستند و معمولا نیاز به بستری کردن بیمار در بیمارستان است.
خون دماغ بیشتر در فصل زمستان و روزهای سرد و خشک اتفاق می افتد و افراد با سن های مختلف ممکن است دچار خون دماغ شوند. با این حال بیشتر در کودکان 2 تا 10 سال و بزرگسالان 50 تا 80 سال شایع تر است. شایع ترین علل خون دماغ شدن, ایجاد زخم و ضربه به داخل و یا خارج بینی است که موجب تحریک خونریزی در آن می شود. همچنین برخی از شرایط در بیماری ها مانند عدم انعقاد خون می تواند به خونریزی بینی کمک کند. این شرایط معمولا ناشی از مصرف داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین (کومادین) یا آسپیرین رخ می دهد.
در دیگر دلایل خون دماغ شدن می توان به بیماری های کبدی اشاره کرد. عروق خونی غیر طبیعی و یا سرطان در بینی از علل نادر خون دماغ شدن محسوب می شوند. به علاوه فشار خون بالا می تواند به خونریزی بینی کمک کند اما هیچ وقت نمی تواند تنها دلیل خون دماغ شدن باشد.
علت خون دماغ شدن ناگهانی
برخی افراد ناگهانی و گهگاه دچار خون دماغ می شوند. در اغلب موارد خون دماغ ناگهانی جدی و خطرناک نیست. یکی از علت های خون دماغ شدن ناگهانی, افزایش ناگهانی فشار خون است که غالبا با سردردهای شدید, تنگی نفس و اضطراب همراه است. اگرچه این مشکل به ندرت پیش می افتد, با این حال زمانی که فشار خون افزایش پیدا می کند, جریان خون در رگ ها بیشتر شده و چون رگ های خونی موجود در بینی ظریف و ضعیف هستند, ممکن است خون دماغ ایجاد شود. معمولا چنین خون دماغ هایی خطرناک نیست و با مراقبت و کنترل فشار خون می توان از آن پیشگیری کرد.
دلیل خون دماغ شدن مکرر
معمولا خون دماغ شدن مکرر ناشی از اختلال در جلوی بینی است. به طور کلی اگر خون دماغ بیش از چهار بار در هفته رخ بدهد, نیاز به بررسی های بیشتر دارد. برخی از علل خون دماغ شدن مکرر به شرح زیر می باشد.
- مشکلات ساختاری در بینی که می تواند مادرزادی باشد و یا در اثر ضربه ایجاد شود.
- پایین بودن رطوبت بینی
- بیماری های خفیف از قبیل سرماخوردگی یا آلرژی
- آسیب جزئی به بینی
- برخی داروها مانند: آسپیرین، وارفارین (مانند کومادین)، انوکساپارین، کلوپیدوگرل (پلاویکس)، و یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی. همچنین آنتی هیستامین ها، داروهای ضد گرفتگی و اسپری های بینی که بافت های بینی و سینوس ها را خشک می کنند.
- پارگی رگ های خونی که بسیار نزدیک به پوشش داخلی بینی است.
- رشد غیر طبیعی (پولیپ یا تومور) در بینی یا سینوس ها
- مشکلات جسمی که لخته شدن طبیعی خون را تحت تاثیر قرار می دهند.
- عروق خونی غیر طبیعی در بینی
خون دماغ شدن در خواب
به طور کلی دلایل خون دماغ شدن در شرایط مختلف مشابه است. اما شایع ترین علت خون دماغ شدن در خواب, هوای خشک اتاق خواب می باشد. دیگر علت ها مانند سرماخوردگی و عفونت سینوس ها نیز ممکن است سبب خون دماغ شدن در خواب شود.
خون دماغ در بارداری
یکی از شایع ترین مسائلی که در طی بارداری ممکن است اتفاق بیفتد, خون دماغ است. در واقع بارداری سبب منبسط شدن رگ های خونی موجود در بینی و افزایش جریان خون در آن شده و در نتیجه فشار بیشتری بر این رگ های ظریف وارد شده و نهایتا رگ ها پاره می شود. اگرچه این رویداد ناخوشایند و ناراحت کننده است, اما خون دماغی که جزئی و گهگاه رخ دهد, خطرناک نیست.
احتمال خون دماغ شدن در بارداری با سرماخوردگی, عفونت سینوس ها یا آلرژی و یا زمانی که غشاها در داخل بینی به دلایل مختلفی خشک می شود, افزایش پیدا می کند. بروز زخم و دیگر شرایط جسمی خاص مانند فشار خون بالا و یا لخته شدن خون نیز از دیگر علل خون دماغ شدن در بارداری محسوب می شوند.
در صورت شروع خونریزی بینی به زنان باردار توصیه می شود, بنشینند و سر خود را بالا نگه داشته و سوراخ های بینی را به مدت پنج تا ده دقیقه فشار دهند. سپس با استفاده از انگشت شصت و اشاره قسمت نرم پایین بینی خود را محکم گرفته و با فشار, انگشتان خود را روی بینی به سمت صورت حرکت دهید. اعمال یخ روی بینی نیز می تواند در توقف خون دماغ در طی بارداری موثر باشد. چرا را که یخ موجب منقبض شدن رگ های خونی می شود. در این حالت اگر خون دماغ بیش از ده دقیقه همچنان ادامه داشته باشد, توصیه می شود ده دقیقه دیگر اعمال یخ و فشار روی بینی ادامه پیدا کند. اما اگر بیش از 20 دقیقه خونریزی ادامه دارد, باید سریعا به پزشک مراجعه شود.
روش های بسیاری برای پیشگیری از خون دماغ شدن در طی بارداری وجود دارد. برخی از آن ها به شرح زیر است.
- نوشیدن مایعات بیشتر می تواند از خشکی و کم آبی بدن پیشگیری کند و غشاهای مخاطی درون بینی را مرطوب نگه دارد.
- به آرامی با بینی خوننفس بکشید. تنفس شدید و عمیق با بینی می تواند منجر به خون دماغ در طی بارداری شود.
- هنگام عطسه سعی کنید دهان خود را باز نگه دارید.
- از داروها و اسپری های ضد گرفتگی بینی بیش از حد استفاده نکنید. این داروها ممکن است درون بینی را خشک و آن را تحریک کنند.
خون دماغ در کودکان
یکی از مسائل نگران کننده والدین, خون دماغ کودک می باشد. خون دماغ کودکان نیز مانند بزرگسالان غالبا ناشی از اختلال در ناحیه جلو بینی است. بنابراین این مسئله غالبا جای نگرانی ندارد و بدون خطر است و به راحتی در منزل رفع می شود. خون دماغ معمولا در کودکان 2 تا 10 سال رخ می دهد. خون دماغ در نوزادان غیرطبیعی است و به همین دلیل نیاز به بررسی های بیشتر دارد. اگرچه اغلب خون دماغ های رخ داده در کودکان خود به خود و به ندرت ایجاد می شوند, با این حال در برخی موارد خونریزی بینی می تواند در کودکان به طور مکرر اتفاق بیفتد. شایع ترین علت خون دماغ در کودکان صدمه کوچک به بینی است.
ضربه مستقیم به بینی، عفونت های تنفسی فوقانی، وجود جسم خارجی در بینی، آلرژیک، قرار گرفتن در معرض هوای گرم و خشک و داروهای بینی (برای مثال، کورتیکواستروئیدها) نیز دیگر علت خون دماغ شدن در کودکان به شمار می رود.
بررسی انواع خون دماغ
خون دماغ قدامی : رگ های زیادی در سپتوم که دو قسمت بینی را از هم جدا کرده وجود دارد که بر اثر ضربه و یا خراش بر روی صورت این رگ ها پاره می شوند که اکثر خون دماغ ها از قسمت پایینی سپتوم و در نزدیکی سوراخ بینی شروع می شوند.
خون دماغ خلقی : این نوع از خون دماغ بیشتر در افراد که از فشار خون بالا رنج می برند، افراد مسن و افرادی که ضربه ای به صورتشان وارد می شود دیده می شود که از قسمت عقبی بینی شروع می شود و کمتر این نوع خونریزی دیده می شود.
روش های پیشگیری از خون دماغ شدن در فصل گرما
با انجام یک سری اقدامات می توانید از خون دماغ شدن پیشگیری کنید که این روش های عبارتند از :
1. در صورتی در هوای گرم مجبور به بیرون رفتن هستید بهتر است از کلاه لبه دار استفاده کنید و بینی تان را با پارچه ای نخی بپوشانید تا از وارد شدن هوای گرم به داخل بینی پیشگیری شود.
2. اگر اتاق تان رطوبت دارد بهتر است از دستگاه خنک کننده هوا استفاده کنید و از خشک شدن بینی تان پیشگیری نمایید.
3. به دلیل اینکه مصرف دخانیات، الکل و نوشیدنی های گرم باعث افزایش سلول های خونی در بینی می شود لذا از مصرف آن خودداری نمایید.
4. بعد از خونریزی با استفاده از دستمال مرطوب خون داخل بینی تان که لخته شده است را تمیز نمایید.
علل های دیگر خون دماغ شدن
- مواد مخدر خاص
- دارو های خاص رقیق کننده
- تومور ها در بینی
- سندروم اوسلر- وبر – رندو
- اختلالات خونریزی
- بیماری عروق مانند آترواسکلروز
ضمن سپاس از همراهی شما عزیزان، امیدواریم مطالعه مطلب گفته شده برای شما عزیزان مفید و سودمند بوده باشد و با خوبی با علل خون دماغ شدن آشنا شده باشید، به منظور آشنایی با دیگر علل بیماری می توانید بر روی لینک کلیک نمایید.
