تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
عوامل اصلی مشخص کننده قد
قد انسان تحت تأثیر دو عامل ژنتیک و محیط قرار دارد و در واقع از فرمول زیر پیروی می‌کند: ژنتیک+ هورمون‌ها+ تغذیه و استرس
برنامه رشد طولی ما به‌طور ژنتیکی تعیین شده است. این رشد با پایان دوره بلوغ متوقف می‌شود. در این میان، تغذیه و هورمون‌ها علاوه بر ژنتیک باعث می‌شوند تا رشد به نقطه اوج خود برسد. وقتی که ژن‌ها با هم هماهنگ و موزون می‌شوند، رشد جسمی به کامل‌ترین حد ممکن می‌رسد. این اتفاق معمولاً برای دخترها در 16 سالگی و برای پسرها در 18 سالگی می‌افتد.
مدارک بسیار اندکی در مورد ادامه رشد قد بعد از دوران بلوغ وجود دارد. ما معمولاً در دو دوره، رشد طولی زیادی داریم: یکی در دوران نوزادی و دیگر در دوران بلوغ.جهش ناگهانی رشد یعنی رشد بسیار سریع طولی و وزنی که معمولاً در دوران بلوغ رخ می‌دهد. در دوران نوجوانی ناگهان یک رشد طولی شگفت‌آور ایجاد می‌شود و شما به اندازه یک بزرگسال رشد می‌کنید. این رشد عجیب و ناگهانی هم مربوط به ظاهر است و هم عملکرد بخش‌های داخلی بدن. مثلاً دست‌ها و پاها پهن‌تر و درازتر می‌شوند؛ به طوری‌که نیاز به خرید کفش‌های جدید پیدا می‌کنید. ستون فقرات نیز رشد می‌کند.
سینه‌ها و شانه‌ها پهن‌تر می‌شوند؛ به خصوص در پسرها و در دخترها نیز کپل‌ها و لگن پهن می‌شود. یک رژیم غذایی مغذی شامل میوه‌ها و سبزیجات است، محصولات لبنی، غلات، گوشت و مقدار زیادی آب، کمک زیادی به فرایند طبیعی و حتی افزایش میزان رشد می‌کند. خوب و کافی خوابیدن نیز برای رشد هورمون‌ها و عملکرد بهتر و مؤثرتر آنها ضروری است. عدم خواب کافی باعث کاهش هورمون‌های رشدِ تولید شده در بدن می‌شود.
هورمون رشد (HGH) ماده‌ای است که از یک ساختار نخود مانند در عمیق‌ترین بخش مغز (درست پشت چشم) ترشح می‌شود که تقریباً در طول نخستین ساعات خواب و بعد از ورزش کردن تولید می‌شود. این ماده بدن را تحریک به رشد می‌کند تا زمانی که دوران بلوغ به پایان برسد. دریافت هورمون‌های رشد فقط در سال‌های مربوط به رشد مؤثر است؛ اما از طرفی ممکن است منجر به رشد نامتناسب و غیرطبیعی شود.
در هر صورت تزریق هورمون رشد فقط باید توسط پزشک متخصص و در دوران رشد انجام شود. اما هیچ دارویی برای افزایش رشد طولی بعد از پایان دوران بلوغ وجود ندارد. این روزها محصولات بسیاری به بازار عرضه می‌شوند که ادعا می‌کنند می‌توانند به رشد قدی بزرگسالان کمک کنند؛ اما این محصولات بر پایه هیچ منطق علمی ساخته نشده‌اند و صحت تأثیر آنها به اثبات نرسیده است.
برخی از ورزش‌های کششی این مزیت را دارند که به فرایند رشد در طول دوران بلوغ کمک کنند. بعد از دوران بلوغ نیز این حرکات کمک می‌کنند تا فیگور بهتری داشته باشید. شما نمی‌دانید که وقتی کمرتان قوز می‌کند چقدر قدتان کوتاه‌تر به نظر می‌رسد. تنفس صحیح نیز باعث می‌شود اکسیژن کافی وارد بدن شود. البته منظور تنفس عمیق است، زیرا تنفس کم عمق و سطحی تنفس مؤثری نیست و رشد طولی را کمتر و کوتاه‌تر می‌کند.
عمل جراحی
کِش دادن پاها تنها شیوه‌ای که در انسان‌ها برای افزایش چند سانت به قد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش بسیار دردناک، پیچیده و گرانقیمت است و زمان بهبودی نیز بسیار طول می‌کشد. افرادی که از این روش برای بلندتر شدن استفاده می‌کنند، ابتدا باید از نظر روانی مورد ارزیابی قرار گیرند تا مطمئن شوند که می‌توانند دوران سخت ترمیم را تحمل کنند.
وزن متناسب با قد
به ازای هر 5 فوت، باید 100 پوند وزن داشته باشید و به ازای هر سانت اضافی 5 پوند برای خانم‌ها و 6 پوند برای آقایان به وزن اضافه کنید.هیچ دلیل و مدرک علمی مبنی بر کند شدن روند رشد قد در اثر ورزش‌های بدنسازی وجود ندارد. افراد بسیاری هستند که علی‌رغم ورزش‌های بدنسازی در طول سال‌ها، باز هم قد بلندی دارند؛ مثل آرنولد شوارتزنگر.
افرادی که بدنسازی را در سنین پایین‌تر شروع می‌کنند، می‌توانند به اندازه لازم رشد کنند.بلندتر و لاغرتر به نظر رسیدن یک هنر است و با کمی دقت به راحتی قابل اجراست. در این زمینه می‌توانید از مقاله‌های موجود اینترنت استفاده کنید. مثلاً لباس‌هایی که بالا تنه کوتاه و پایین تنه بلند دارند، اندام را کشیده‌تر نشان می‌دهند یا کمربندهای پهن، فرد را کوتاه‌تر نشان می‌دهند و بسیاری موارد دیگر.
افراد کوتاه قد نسبت به بلند قدها سخت‌تر کار پیدا می‌کنند. خانم‌ها از مردان قد بلند خوش‌شان می‌آید و این ویژگی به مردها جذابیت بیشتری می‌دهد. طبیعی است که انسان به دنبال راه‌هایی باشد که به زیبایی ظاهری او کمک بیشتری کند و مقبول‌تر به نظر برسد؛ اما این مسأله آنچنان ارزش ندارد که به خاطرش سلامت خود را به خطر بیندازید. تاکنون حدود یک میلیون نفر در اثر انجام روش‌های مختلف افزایش قد، جان خود را از دست داده‌اند.