دکتر بهروز برومند؛ فوق تخصص بیماری‌های کلیه
ازدیاد فشارخون شریانی گاهی پیامد بیماری کلیه بوده و خود می‌تواند موجب از کار افتادن کلیه گردد. افزایش فشارخون سیستمیک ممکن است فشار داخل مویرگ‌ها درون گلومرول‌ها را زیاد کند که پیامد آن، فشار به دیواره (Wall Stress) و آسیب به سلول‌های پوشش داخلی خواهد بود.
پیامد آسیب پوشش داخلی مویرگ‌ها، زیاد شدن تراوایی مویرگی و بزرگ شدن اندازه گلومرول‌ها و سختی گلومرول‌ها است.
ACE In به‌ویژه در پیشگیری و کاستن از روند پیشرفت نارسایی کلیه در بیماران مبتلا به دیابت شیرین باو بدون آنکه بیماری کلیه همراه ازدیاد فشارخون باشد بسیار کارساز است. این کارایی در بیمارانی که میزان دفع پروتئین ادراری آنان از 3 گرم در 24 ساعت بیشتر باشد نمایان‌تر است.
دستاوردهای سودمند ACE In تنها وابسته به اثر کاستن از ازدیاد فشارخون شریان نیست. ثابت شده است که ACE Inها حتی هنگامی که به اندازه داروهای بلاک‌کننده کانال کلسیم فشارخون را پایین می‌آورند. در بیماران مبتلا به نفرواسکلروز و آسیب کلیه در اثر دیابت نوع یک، اثر سودمندتری برای کاستن از روند پیشرفت بیماری کلیه و بهبود میکرو آلبومینوری دارند.
همچنین در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 نشانه‌های سودمند درمان با ACE Antagonist برای کاستن از پیشرفت کار کلیه گزارش شده است.
نشانه‌های سودمند درمان ازدیاد فشار خون با بلوک‌کننده‌های کانال کلسیم Non dihydropridin مانند وراپامیل دیلتیازم، در کاستن از روند پیشرونده آزار کلیه‌ها در بیماری دیابت شیرین گزارش شده است.
باید بدانیم که کاربرد بلوک‌کننده‌های کانال کلسیم Dihydropridin مانند Adalat در درمان پرفشاری خون همراه دفع پروتئین نه تنها سودمند نبوده بلکه گاهی زیانبار هم می‌باشد و دفع ادراری پروتئین را زیادتر می‌نماید.
باید این نکته را یادآوری کنم که کاربرد زیرزبانی آدالات در بیماران مبتلا به نفرواسکلروز دیابتی برای پایین آوردن سریع فشار خون بسیار زیانبار بوده می‌تواند به قیمت جان بیمار تمام شود. یادآوری این نکته بسیار مهم می‌باشد که تنها در بخش مراقبت‌های ویژه و یا فوریت‌های پزشکی اجازه داریم فشارخون را سریع پایین بیاوریم و کاهش ناگهانی فشار خون در محل زندگی یا کار می‌تواند به مرگ بیمار بینجامد.
بتابلاکرها
پیرامون سودبخش بودن کاربرد این دارو برای پیشگیری از بیماری نارسایی کلیه نظرات موافق و مخالف زیادی بر اثر پژوهش‌های مختلف وجود دارد، ولی به طور کلی به عنوان داروی خط اول درمان پیشنهاد نمی‌شود.
هر یک از داروها را که در این بیماران به کار بریم باید تلاش نماییم تا میزان فشارخون شریانی به اندازه 85/130 میلی‌متر جیوه یا کمتر از آن نگاه داشته شود. برای بیمارانی که گذشته از ازدیاد فشارخون شریانی میزان دفع پروتئین ادراری آنان در 24 ساعت بیشتر از یک گرم باشد باید این اندازه به کمتر از 75/125 میلی‌متر جیوه کاهش یابد.
چنانچه کابرد ACE In در حداکثر میزان مصرف (در مورد کاپتوپریل در حدود 400 میلی‌گرم روزانه و آنالاپریل 60 میلی‌گرم روزانه) کافی نباشد می‌توان به عنوان داروی دوم لوزارتان اضافه نمود و در موارد نادری ناگزیر از کاربرد وراپامیل یا دیلتیازم خواهیم بود تا فشار خون به اندازه دلخواه برسد.
همواره داروهای یاد شده باید همراه کاهش مصرف آب و نمک باشد تا با داروی کمتر به پایین‌ترین میزان فشارخون شریانی دست یابیم.
پایین آوردن قند خون
دیابت شیرین از گونه‌های 1 و 2 گلومرولواسکلروز دیابتی و کاهش آهسته و پیشرونده نارسایی کلیه را به بار خواهند آورد. با افزایش قند خون، Glucose end product در غشاء پایه موئینه‌های گلومرول رسوب کرده و تراوایی دیواره مویرگ‌های گلومرول را زیاد نموده و پدیده میکرو البومینوری در پی خواهد داشت که نزد پاره‌ای از بیماران پیشرفت نموده و سبب دفع بارز پروتئین ادراری سپس نشانگان نفروتیک و در پایان نارسایی کلیه می‌گردد.
اثر سودمند کاهش قند خون در کاستن از سیر پیشرونده گلومرولو اسکلروز دیابتی در پژوهش Diabetic Control and Complication (DCCT) نشان داده شده به‌ویژه هنگامی که دیابت شیرین همراه با میکروالبومینوری و یا دفع بارز پروتئین از راه ادرار بوده و (Hb Alc) Glycated Hb بیش از اندازه طبیعی باشد، در این بررسی نشان داده شد که پایین نگه داشتن قند خون می‌تواند از بروز آسیب کلیه در بیماری دیابت پیشگیری نموده و اگر از پیش، در کار بوده از پیشرفت آن بکاهد.
از سال 2003 میلادی پژوهش‌ها نشان می‌دهند زیاد بودن قند خون به تنهایی کلیه را در برابر پرفشاری خون و پدیده‌های التهابی آسیب‌پذیرتر می‌نماید.
به هر صورت نزد هر بیماری که کلیه‌ها به آرامی نارسا می‌گردند باید میزان قند خون در اندازه طبیعی نگه داشته شود میزان بروز نارسایی کلیه نزد مردان مبتلا به دیابت شیرین گاهی به علت عوامل خطر دیگری غیر از دیابت بیشتر است...
برای خواندن بخش دوم- جلوگیری از نارسایی کلیه- اینجا کلیک کنید.
