دکتر محمدرسول هاشمیان؛ فوق تخصص جراحی قرنیه چشم
قبل از بررسی مشکلات چشم پزشکی اطفال لازم است ابتدا در مورد نحوه بررسی حدت بینایی این گروه سنی توضیحاتی ارائه گردد.
ارزیابی حدت بینایی در کودکان توسط بررسی فیکساسیون (Fixation) و تعقیب اشیا انجام می‌شود. در چند ماه اول تولد توجه کودک بیشتر به اشیای نزدیک و نور چراغ است و براساس این عکس‌العمل‌هاست که می‌توان در مورد وضعیت دید کودک اظهارنظر نمود.
پدیده تعقیب اشیا با نگاه عبارت است از توانایی فیکساسیون و سپس دنبال کردن شی مورد توجه کودک که نشان‌دهنده سالم بودن مسیر بینایی از شبکیه تا کورتکس مغزی می‌باشد؛ به همین دلیل از روش فوق جهت ارزیابی دید نوزادان کمتر از شش ماه استفاده می‌شود.
روش دیگر تعیین حدت بینایی پاسخ اپتوکینتیک است که با چرخاندن استوانه و یا صفحه راه‌راه در مقابل چشم نوزاد، حرکات نیستاگموس آشکار می‌شود. وجود این حرکت نشان‌دهنده دید در حد 10/3 می‌باشد.
روش دیگری که در سنین سه تا شش ماهگی کاربرد دارد، تست بینایی ترجیحی (Preferential Vision Test) است. در این روش صفحه‌هایی با خطوط تیره و روش و با تناوب‌های مختلف در مقابل کودک قرار داده می‌شود و از پشت آن، تشخیص معاینه‌کننده حرکات و رفتار طفل را کنترل می‌کند.
در صورتی که کودک دید خوبی داشته باشد، به صفحه‌ای که خطوط تیره و روشن باریک‌تر دارد نگاه می‌کند. این روش در حال حاضر بهترین روش ارزیابی دید کودکان است.
چنانچه از این تست‌ها نتیجه‌ای حاصل نشود، از روش evoked potential که میزان سلامتی ماکولا تاکورتکس بینایی را نشان می‌دهد، استفاده می‌گردد.
و بالاخره اینکه گاهی کارت‌های آلن (که دارای تصاویر اشیا می‌باشد) مورد استفاده قرار می‌گیرد. در سنین قبل از مدرسه (5-4 سالگی) از روش‌های سابجکتیومانند E chart استفاده می‌شود.
آمبیلوپی (Ambiyopia)
عبارت است از کاهش حدت دید یک یا دو چشم در غیاب بیماری‌های ارگانیک چشم؛ بطوری که کاهش دید علی‌الرغم اصلاح کامل عیب انکساری، به حد کامل نمی‌رسد؟
علل آمبیلوپی
1- استرابیسم و به خصوص ایزوتروپی.
2- آنیزوتروپی هنگامی که میزان عیب انکساری دو چشم (دوربینی و یا آستیگماتیسم) بیش از 2-5/1 دیوپتر باشد.
3- محرومیت بینایی (Deprivation): عواملی که باعث کاهش دید موقت یک چشم شوند؛ مثل کاتاراکت، پتوزیس، کدورت‌های قرنیه، خونریزی اتاق قدامی Hyphema، کدورت‌های زجاجیه، بستن یک چشم به مدت طولانی و مصرف موضعی و طولانی مدت قطره‌های سیکلوپلژیک.
4- نیستاگموس
درمان
اولین اقدام در درمان آمبیلوپی برطرف کردن علل ایجاد کننده آن می‌باشد.
در آمبیلوپی ناشی از استرابیسم درمان باید هر چه سریع‌تر شروع شود؛ گرچه موفقیت درمان در این نوع بیشتر است. کودک ابتدا باید با قطره سیکلوپتریک معاینه رفراکشن شود و بسته به سن او عینک کامل تجویز می‌گردد. مرحله بعد درمان آمبیلوپی شامل بستن ثابت و متناوب چشم سالم می‌باشد.
مدت بستن نیمه وقت چشم سالم حداکثر معادل نصف زمان بیداری است و مدت بستن تمام وقت چشم سالم کل زمان بیداری است و تنها دو ساعت باز می‌ماند.
در صورت عدم همکاری کودک می‌توان از قطره آتروپین استفاده نمود که فقط در روزهای آخر هفته یک بار در چشم سالم چکانده می‌شود...
برای خواندن بخش دوم- چشم پزشکی اطفال و مشکلات شایع- اینجا کلیک کنید.
