بیماری‌های چشمی مرتبط با دیابت (۱)

دکتر سید جلیل نقیب؛ جراح و متخصص بیماری‌های چشم؛ فوق تخصص شبکیه و زجاجیه مرکز فوق تخصصی چشم پزشکی بصی

دیابت چیست و انواع آن کدام است؟

دیابت یا بیماری قند به علت ناتوانی بدن در تولید یا مصرف انسولین پدید می‏آید. انسولین ماده‏ای است که در بدن توسط لوزالمعده تولید می‌‌گردد و باعث می‌‌شود قند یا به عبارتی مهمترین منبع انرژی بدن مورد استفاده قرار گیرد.

آیا دیابت روی بینایی اثر می‌‌گذارد؟

اگر مبتلا به دیابت هستید، بدن شما از قند موجود نمی‌تواند بدرستی استفاده کند، در نتیجه غلظت قند خون افزایش می‌‌یابد. قند خون بالا می‌‌تواند سبب پیدایش تغییراتی در رگهای کوچک بدن شود.

دیابت روی بینایی نیز اثر می‌‌گذارد و به آب مروارید (کاتاراکت)، آب سیاه (گلوکوم) و از همه مهمتر از بین رفتن عروق داخل کره چشم می‌‌انجامد.

رتینوپاتی دیابتی چیست؟

رتینوپاتی یکی از عوارض دیابت است که سبب تغییرات در عروق چشم می‌‌شود. شبکیه در واقع پرده انتهای چشم است که به زبان انگلیسی رتین نامیده می‌‌شود و قسمت اصلی چشم است، یعنی کارهایی که قسمت‌های مختلف چشم مثل عدسی، قرنیه و... انجام می‌‌دهند برای ایجاد یک تصویر دقیق و روشن روی شبکیه است تا اثر آن به مغز ارسال شود و ما بتوانیم ببینیم.

آسیب به این قسمت سبب ایجاد رتینوپاتی می‌‌شود. ابتلا به این مشکل در بیماران دیابتی سبب نابینایی می‌‌گردد. اگر مبتلا به دیابت هستید به خاطر داشته باشید که روش‌های تشخیصی و درمانی جدیدی برای تشخیص زودرس و درمان سریع مشکلات بینایی وجود دارد که می‌‌توان از پیشرفت ضایعات چشمی جلوگیری نمود.

دیابت چگونه روى پرده چشم (شبکیه) تاثیر می‌‌گذارد؟

بیمارى دیابت بر روى عروق پرده چشم تاثیر گذاشته و باعث خونریزى در پرده چشم و نشت مواد داخل رگ به روى شبکیه (ایجاد ورم پرده چشم) و در نهایت سبب به وجود آمدن عروق جدید روى پرده چشم می‌‌شود. این عروق جدید نیز می‌‌توانند سبب خونریزى در داخل حفره چشم شوند.

رتینوپاتی دیابتی چگونه تشخیص داده می‌‌شود؟

بهترین راه مقابله با رتینوپاتی دیابتی، معاینه پزشکی منظم توسط چشم پزشک می‌‌باشد زیرا رتینوپاتی ممکن است تا مدت‌ها بدون علامت باشد. لازم به ذکر است که این بیماری با درمان صحیح و به موقع بهبود می‌‌یابد.

معاینات چشمى در چه فواصلى باید انجام شود؟

در مواردى که دیابت نوع دو در سن بالای 35 سال وجود دارد، در همان بدو تشخیص دیابت، معاینات چشمى لازم است و در صورتى که دیابت نوع اول باشد (سن زیر 35 سال) 5 سال پس از تشخیص دیابت، اولین زمان معاینه خواهد بود و در هر دو مورد، در صورتى که علائمی دال بر گرفتارى شبکیه وجود نداشته باشد.

معاینات باید هر سال انجام شود و در صورتى که ضایعاتى در سطح شبکیه توسط چشم پزشک مشاهده شود، بنا به صلاحدید پزشک هر 4 تا 6 ماه یک بار این معاینات تکرار خواهد شد. در هر بار معاینه براى دیدن کامل پرده چشم (شبکیه) از قطره‌هاى مخصوص استفاده می‌‌شود که مردمک (سیاهى) چشم را بزرگ‌تر از حد معمول می‌‌کند و دید چشم مدت 4 تا 6 ساعت مختل خواهد بود.

چه آزمایشاتى در این موارد انجام می‌‌شود؟

مهم ترین تستى که در جریان دیابت ممکن است انجام شود آنژیوگرافى است که برخلاف آنژیوگرافى قلب، روش ساده‌اى است، به‌طورى که ماده فلورسئین در یکى از رگ هاى روى دست (ساعد یا بازو) تزریق می‌‌شود و سپس دوربینى که در جلوى چشم بیمار قرار گرفته است، عکس‌هایى را از روى سطح شبکیه می‌‌گیرد. این کار به پزشک کمک می‌‌کند که متوجه شود چه نواحى‌اى از شبکیه را می‌‌تواند با لیزر درمان کند.

عوامل موثر در بروز عوارض چشمی چیست؟

علاوه بر بیماری قند که خود علت اصلی گرفتاری می‌باشد، عوامل دیگری نیز وجود دارند که ایجاد عوارض چشمی و غیر چشمی بیماری قند را تسریع می‌کنند و چه‌ بسا در بعضی موارد نقش این عوامل کم‌تر از خود بیماری قند نیست.

بنابراین توجه به این   عوامل و کنترل آن‌ها علاوه بر کنترل بیماری قند می‌تواند نقش بسیار مهمی در کاهش بروز عوارض چشمی دیابت و یا  کند نمودن سیر پیشرفت بیماری داشته باشد. این عوامل عبارتند از:...

برای خواندن بخش دوم- بیماری‌های چشمی مرتبط با دیابت- اینجا کلیک کنید.