بایدها و نبایدهای تنوع غذایی (۳)

در روز چند وعده غذا بخوریم؟

ملاک‌های مختلفی در این مورد گفته شده که یکی از شایع‌ترین این ملاک‌ها در طب سنتی این است که گفته شده در دو روز، سه وعده غذایی کامل خورده شود. مثلاً اگر صبحانه خیلی کامل خورده شده، در وعده نهار یا چیزی خورده نشود و یا از یک غذای سبک مانند یک میوه، نوشیدنی، یک پیاله ماست یا ... استفاده شود و شام نیز زودتر و با غذائیت بیشتر خورده شود. همچنین در صورت زیاده‌روی در وعده شام، صبح روز بعد، صبحانه سبک‌تری میل گردد.

نکته مهم دیگر در بحث آداب غذا خوردن، رعایت عادت است، یعنی اگر انسان عادت دارد روزی سه وعده (صبحانه، ناهار و شام) غذا بخورد، این عادت را نباید کنار بگذارد. در طب و احادیث، رعایت عادت بسیار توصیه شده است و رعایت نکردن آن سبب آسیب بدن می‌شود، زیرا بدن، خود را به آن صورت تنظیم کرده است.

برای کاهش یا حذف یک وعده غذایی زیر نظر پزشک هم باید این کار را به صورت تدریجی انجام داد، یعنی مثلاً برای حذف یا کاهش ناهار در فصل تابستان در یک فرد چاق به منظور لاغری، باید آرام آرام حجم غذا را کاهش دهد تا نهایتا مثلاً به یک عدد میوه یا یک لیوان نوشیدنی مانند آبمیوه محدود شود و نباید ناگهان وعده ناهار را حذف کرد. پس یکی از آداب غذا خوردن، رعایت عادت است و یکی از این عادت‌ها، تعداد وعده‌های شبانه‌روز ما است.

امروزه به افراد توصیه می‌شود که همان سه وعده غذا را در روز دریافت کنند، اما به این نکته توجه داشته باشند که در صورت سنگین بودن یک وعده، وعده بعدی سبک باشد و در صورت سیری بیش از حد، آن وعده را اصلا نخورند مثلا اگر شخص در سال چند بار غذاهایی مانند حلیم یا کله‌پاچه یا گوشت شکار -که به دلیل سنگینی خیلی در طب توصیه نمی‌شود- بخورد، ممکن است در وعده بعد احساس سیری بکند.

این فرد مطلقا نباید در آن وعده غذا بخورد، مگر اینکه فقط یک آبمیوه سبک مثل آب پرتقال یا آب سیب ترش بخورد (آن هم نه شیر موز یا آب آناناس!). این موارد محدود و موردی است.

همچنین گفته شده در فصول گرم، ناهار کمتر خورده شود، یعنی مثلا در تابستان، برای ناهار، غذای سنگین مانند چلوکباب یا آبگوشت خورده نشود، زیرا در وسط روز هوا خیلی گرم و قوه هضم، مقداری ضعیف است. در فصول سرد می‌توان بیشتر روی ناهار تمرکز کرد.

مسلما افراد چاق که مواد مانده در بدنشان زیاد است، باید یا تعداد وعده‌های خود را کم و یا به تدریج یکی از وعده‌ها را حذف کنند و معمولاً دیده شده که بهتر است وعده ناهار حذف شود. صبحانه توصیه شده حتما مصرف شود. شام هم توصیه شده حتی در حد یک لقمه مصرف شود و حذف نگردد، چون انسان بعد از شام، چند ساعت خواب است و در هنگام خواب اگر معده خالی باشد چون حرارت آن افزایش می‌یابد معده خالی دچار آسیب می‌شود، بنابراین بهتر است انسان با شکم کاملا خالی نخوابد، ولی در طی روز می‌تواند ناهار را کمتر مصرف کند و آن را با خوردنی‌های ساده مثلا به عنوان عصرانه جایگزین کند.

البته باید توجه داشت افرادی که معده‌های ضعیفی دارند، خانم‌های باردار، افراد مسن و یا کودکان، باید با توصیه پزشک، تعداد وعده‌ها را در طی روز افزایش دهند، زیرا مثلا در زمان بارداری، حجم معده کاهش می‌یابد، قوای بدن صرف جنین، رحم و ... می‌شود و قدرت هضم هم کاهش می‌یابد و در نتیجه فرد باید هضم غذای خود را کم کند تا بتواند آن حجم کم را هضم کند.

این فرد می‌تواند در روز 5 تا 10 وعده غذا هم مصرف کندولی حجم هر وعده باید خیلی کم باشد. همین‌طور افراد با هضم ضعیف یا کودکانی که تازه به غذا خوردن افتاده‌اند (تا حدود 5 سالگی) هم باید کم‌کم غذا میل کنند و پس از گرسنه شدن مجددا غذا بخورند. افراد مسن هم نباید پرخوری کنند، زیرا قوه هضم آنها ضعیف است و غذاها را باید کم‌حجم و پر انرژی بخورند تا معده بتواند آنها را هضم کند.

اما افراد بالغ باید 3-2 وعده در روز یا در دو روز 3 وعده کامل میل نمایند، یعنی در دو روز 6وعده بخورند که 3 وعده کامل و 3 وعده سبک باشد.

برای خواندن بخش اول- باید ها و نبایدهای تنوع غذایی- اینجا کلیک کنید.

برای خواندن بخش دوم- باید ها و نبایدهای تنوع غذایی- اینجا کلیک کنید.

برای خواندن بخش چهارم- باید ها و نبایدهای تنوع غذایی- اینجا کلیک کنید.