الهام عطار : دکتری تخصصی بیوتکنولوژی مواد غذایی
تحریریه زندگی آنلاین : در این مقاله می‌خواهیم به بررسی پر مصرف‌ترین نوشیدنی جهان بپردازیم و با اثرات سلامت‌بخش و ویژگی‌های تغذیه‌ای انواع چای‌های مصرفی در جهان آشنا شویم. چای هزاران سال است که در شرق به عنوان کلیدی برای سلامتی، شادی و خرد تلقی می‌شود. امروزه توجه محققان غربی را نیز به خود جلب کرده است و آنها نیز در حال کشف فواید سلامتی انواع مختلف چای هستند. مطالعات نشان داده‌اند که برخی از چای‌ها ممکن است به سرطان، بیماری قلبی و دیابت کمک کنند. همچنین سبب کاهش وزن، کاهش کلسترول و افزایش هوشیاری ذهنی شوند. به نظر می‌رسد چای نیز دارای خواص ضد میکروبی است. کاترین تالمج، سخنگوی انجمن رژیم غذایی آمریکا می‌گوید: «به نظر نمی‌رسد چای مزیتی ندارد. من فکر می‌کنم این یک جایگزین عالی برای نوشیدن قهوه است. اول اینکه چای کافئین کمتری دارد و دوم آنکه کاملاً ثابت شده است که ترکیبات موجود در چای (فلاوونوئیدهای آن) برای سلامت قلب مفید هستند و ممکن است سرطان را کاهش دهند».
چای نامی است که به بسیاری از دم‌نوش‌ها داده می‌شود. چای بعد از آب دومین نوشیدنی پرمصرف در جهان است. دمنوش‌های گیاهی که از گیاهان، میوه‌ها، دانه‌ها یا ریشه‌های غوطه‌ور در آب داغ تهیه می‌شوند، نسبت به چای‌های سبز، سفید، سیاه و اولانگ دارای غلظت کمتری آنتی‌اکسیدان هستند.
انواع چای‌های پرمصرف جهان عبارتند از: چای سبز، چای سیاه، چای سفید، چای اولانگ، چای پوئر و چای ماچا. همه آنها از گیاه Camellia sinensis (درختچه‌ای بومی در چین و هند) مشتق شده‌اند و حاوی آنتی‌اکسیدان‌های منحصر به فردی به نام فلاوونوئیدها هستند.
همچنین این چای‌ها دارای کافئین و تیانین هستند که بر مغز تأثیر می‌گذارد و به نظر می‌رسد هوشیاری ذهنی را افزایش می‌دهد. هرچه برگ‌های چای بیشتر فرآوری شده باشد، معمولاً محتوای پلی‌فنول کمتری دارد. پلی‌فنول‌ها شامل فلاوونوئیدها هستند. چای اولانگ و چای سیاه، اکسیده یا تخمیر می‌شوند، بنابراین غلظت پلی‌فنول کمتری نسبت به چای سبز دارند، اما قدرت آنتی‌اکسیدانی آنها همچنان بالا است.
بیشتربخوانید:
فواید بالقوه انواع چای
چای سیاه
چای بعد از آب دومین نوشیدنی پرمصرف در جهان است که از گیاه Camellia sinensis به دست می‌آید، اما روش‌های مختلف برداشت و فرآوری این گیاه، انواع مختلفی از چای را تولید می‌کند. چای سیاه که با برگ‌های چای تخمیر شده تهیه می‌شود، اغلب با گیاهان دیگر برای ایجاد طعم‌های مختلف ترکیب می‌شود. این چای نسبت به سایر چای‌ها از نظر طعم قوی‌تر می‌باشد و حاوی کافئین بیشتری نسبت به چای‌های دیگر است، اما کافئین کمتری نسبت به قهوه دارد.
برگ‌های چای سیاه پس از برداشت، فرآیند پژمردگی، کبودی، غلتیدن و اکسیداسیون را طی می‌کنند. اکسیداسیون زمانی اتفاق می‌افتد که برگ‌ها برای مدت طولانی در معرض هوا قرار گیرند. آنزیم‌ها، مواد شیمیایی موجود در برگ‌ها را تجزیه می‌کنند و رنگ قهوه‌ای و بوی آشنای آنها را تولید می‌کنند. فرآیند تهیه چای سبز مشابه چای سیاه می‌باشد.
با این تفاوت که شامل مرحله اکسیداسیون نمی‌شود. اکسیداسیون ممکن است به چای سیاه فواید غذایی بدهد که در چای سبز وجود ندارد. به عنوان مثال، مواد مغذی موجود در چای سیاه ممکن است خطر ابتلا به چندین سرطان را کاهش دهد، از قلب در برابر تصلب شرایین محافظت کند و به حفظ فشار خون سالم کمک کند.
بیشتر بخوانید:
کاهش خطر سرطان
یافته‌های ارائه شده توسط موسسه ملی سرطان (NCI) نشان می‌دهند که پلی‌فنول‌های موجود در چای ممکن است خطر رشد تومور را کاهش دهند. به طور خاص، چای سیاه ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سرطان پوست، سینه، ریه و پروستات کمک کند. با این حال، برای تأیید اینکه آیا نوشیدن چای به عنوان بخشی از رژیم غذایی می‌تواند به کاهش خطرات ذکر شده کمک کند یا خیر، به مطالعات بیشتری نیاز است.
محافظت در برابر دیابت
برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف چای ممکن است به کاهش خطر ابتلا به دیابت کمک کند. در یک مطالعه تحقیقاتی معتبر، افراد مبتلا به دیابت نوع 2 مقادیر متفاوتی از عصاره چای سیاه را در مدت 4 هفته مصرف کردند. نویسندگان به این نتیجه رسیدند که مصرف منظم چای سیاه ممکن است اثرات آنتی‌اکسیدانی و ضد‌التهابی برای افراد مبتلا به این بیماری داشته باشد.
بیشتر بخوانید:
سایر مزایای چای سیاه
چای سیاه دارای مزایای سلامتی مختلفی می‌باشد، زیرا حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیباتی است که می‌تواند به کاهش التهاب در بدن کمک کند. مطالعات نشان داده‌اند که چای سیاه ممکن است از ریه‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از قرار گرفتن در معرض دود سیگار محافظت کند. همچنین ممکن است خطر سکته مغزی را کاهش دهد. به علاوه این چای ممکن است به بهبود تراکم استخوان، کاهش خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید و محافظت در برابر بیماری پارکینسون کمک کند. با این حال، مطالعات بیشتری برای تأیید این یافته‌ها مورد نیاز است.
چای سبز
چای سبز از برگ‌های اکسید نشده تهیه می‌شود و یکی از کم فرآوری شده ترین انواع چای است. به همین دلیل حاوی بیشترین آنتی‌اکسیدان‌ها و پلی‌فنول‌های مفید است. چای سبز دارای مقادیر کمی مواد معدنی است که می‌تواند برای سلامتی شما مفید باشد.
چای سبز چیزی فراتر از یک نوشیدنی آبرسان می‌باشد. این چای حاوی طیف وسیعی از ترکیبات سالم است و منبع عالی از آنتی‌اکسیدان‌های قوی می‌باشد. این چای سرشار از پلی‌فنول‌ها است که ترکیبات طبیعی می‌باشند و دارای فواید سلامتی مانند کاهش التهاب و کمک به مبارزه با سرطان هستند. مطالعات نشان می‌دهد که نوشیدن منظم چای سبز می‌تواند تعداد کالری‌هایی را که می‌سوزانید افزایش دهد، چربی شکم را کاهش دهد، سطح کلسترول را بهبود بخشد و به کنترل قند خون کمک کند. مطالعات همچنین نشان می‌دهند که در مصرف‌کنندگان چای سبز، خطر ابتلا به سرطان پروستات، سینه و روده بزرگ کاهش می‌یابد. چای سبز حاوی کاتچین (EGCG) است. کاتچین‌ها آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی هستند که به جلوگیری از آسیب سلولی کمک می‌کنند. این مواد می‌توانند تشکیل رادیکال‌های آزاد را در بدن کاهش دهند و از سلول‌ها و مولکول‌ها در برابر آسیب محافظت کنند. این رادیکال‌های آزاد در پیری و بسیاری از انواع بیماری‌ها نقش دارند. EGCG یکی از قوی‌ترین ترکیبات موجود در چای سبز است. تحقیقات، توانایی آن را برای کمک به درمان بیماری‌های مختلف نشان داده‌اند. به نظر می‌رسد این یکی از ترکیبات اصلی است که به چای سبز خواص دارویی می‌دهد.
بیشتربخوانید:
فــــواید مصــرف چای سبز
جلوگیری از گرفتگی عروق
سوزاندن چربی
مقابله با استرس اکسیداتیو بر روی مغز
کاهش خطر ابتلا به اختلالات عصبی مانند بیماری‌های آلزایمر و پارکینسون
کاهش خطر سکته مغزی و بهبود سطح کلسترول