مصرف هیدروکینون در فرآورده‌های آرایشی (۱)

دکتر امیرهوشنگ احسانی؛ متخصص پوست و مو؛ عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

هیدروکینون

مکانیسم عمل: HQ (1و 4 دی هیدروکسی‌بنزن) یک هیدروکسی فنول است که در حضور مقادیر کافی کاتالیتیک Dopa با تیروزین که سوبسترای طبیعی آنزیم تیروزیناز است به رقابت می‌پردازد. این فرآیند اکسیداسیون آنزیماتیک تیروزین به دوپا را مهار کرده بنابراین از سنتز ملانین پیشگیری می‌کند. این مکانیسم عمل دارای نوعی عملکرد اختصاصی برای سلول‌هایی است که تیروزیناز فعال دارند.

اثربخشی

 Amer و Mertwalli اثربخشی کرمHQ  4درصد را در ترکیب با ضد آفتاب وسیع‌الطیف در بیمارانی با اختلالات مختلف رنگدانه‌ای بررسی کردند. از 70 بیمار واردشده به مطالعه، 50 مورد مبتلا به ملاسما، 10 مورد مبتلا به کک و مک و 10 مورد مبتلا به‌ هایپرپیگمانتاسیون پس از التهاب (PIH) بودند. شدت پیگمانتاسیون نسبت به نواحی سالم پوست با چهار درجه مشخص شد. 1) بدون تفاوت، 2) پیگمانتاسیون خفیف، 3) پیگمانتاسیون متوسط و 4) پیگمانتاسیون شدید.

از هفته صفر تا 12 (پایان درمان) در مجموع تعداد بیماران با ملاسما و پیگمانتاسیون متوسط از 28 نفر (56 درصد) به یک نفر (1/2 درصد) و بیماران با پیگمانتاسیون شدید از 22 نفر (44 درصد) به 4 نفر (4/8 درصد)، کاهش یافت. تعداد بیماران مبتلا به ملاسما که تفاوتی بین نواحی مبتلا و سالم پوست ‌آنها وجود نداشت در هفته 12 به 41 نفر (4/85 درصد) افزایش یافت.

در این مطالعه این گونه فرض شد که در 5/89 درصد بیماران مبتلا به ملاسما پاسخ‌های خوب تا عالی به درمان حاصل شده و درمان با HQ در بیماران با اختلالات ‌هایپرپیگمانتاسیون مفید است.

به هر جهت باید با احتیاط به این نتایج نگاه کرد چرا که این مطالعه تصادفی نبوده و نتایج با دارونما کنترل نشده بودند به اضافه اینکه در مطالعه به جزییات روش به کار رفته اشاره‌ای نشده و به نظر می‌رسد که آنالیز آماری روی نتایج صورت نگرفته است. Haddad و همکارانش در یک مطالعه دوسویه کور، تصادفی و کنترل شده با دارونما بر 30 بیمار مبتلا به ملاسما اثربخشی کرم 5 درصد کمپلکس سفیدکننده پوست (SWC) در برابر کرم 4 درصد HQ را مورد ارزیابی قرار دادند.

بیماران به‌طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. گروه یک کرم 4 درصد HQ و دارونما و گروه دو SWC و دارونما که هر یک در سمت مخالف صورت به کار برده شد. اثربخشی بر پایه ارزیابی‌های دو ارزیاب مستقل و یک پرسشنامه که برای بیماران طراحی شده بود ،صورت گرفت.

از بین 30 بیمار که به مطالعه وارد شدند، 25 بیمار مطالعه را به پایان رساندند. در گروه 1 (HQ  در مقابل دارونما) 9/76 درصد بهبودی و در گروه 2 (SWC در مقابل دارونما) 7/66 درصد بهبودی مشاهده شد. این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار نبود (تست فیشر 673/0=P). سطح رضایتمندی بیماران در گروه یک، 7/66 درصد و برای گروه دو 2/69 درصد بود.

با وجودی که این مطالعه یک RCT است اما به جای استفاده از واحدهای اندازه‌گیری شدت پیگمانتاسیون یا مناطق مبتلا به ملاسما و شاخص شدت MASI (Melasma Area and Severity Index) یک رویکرد کیفی را برای ارزیابی انتخاب کرده است، به‌علاوه در این مطالعه تعریف دقیقی از اجزای SWC ارایه نشده است.

با این حال بروز 9/76 درصد بهبودی در افرادی که تحت درمان با HQ قرار گرفتند در این مطالعه، شواهدی مبنی بر موثر بودن HQ در درمان‌ هایپرپیگمانتاسیون را فراهم می‌کند...

برای خواندن بخش دوم- مصرف هیدروکینون در فرآورده‌های آرایشی- اینجا کلیک کنید.