دکتر پیام فرح بخش؛ دکترای تخصصی تغذیه
لینولئیک اسید کونژوکه از گروه‌های اسید چرب خانواده لینولئیک اسید است. بهترین منبع این چربیها در گوشت گوساله و لبنیات است. این مکمل برای آترواسکلروز، سرطان، چاقی، کاهش وزن، بدنسازی و کاهش آلرژی‌های غذایی مفید است. یک رژیم معمولی به طور متوسط حاوی 15 تا 174 میلی گرم CLA می‌باشد. این مکمل باعث کاهش چربیهای تجمع یافته و بهبود سیستم ایمنی می‌شود.
کاربرد‌های مکمل CLA
فشار خون بالا: مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مکمل CLA در کنار داروی فشار خون رامی‌پریل موجب کاهش بیشتر فشار خون نسبت به مصرف داروی تنها در افرادی که فشار خون بالا غیر قابل کنترل دارند، می‌شود.
چاقی: مصرف خوراکی مکمل CLA در افراد چاق موجب کاهش چربیهای بدن در بالغین می‌گردد ولی به نظر می‌رسد موجب کاهش عدد وزن و یا شاخص توده بدنی نمی‌گردد. البته مطالعات نشان می‌دهدکه تغییرات محسوسی در ترکیب بدن بعد از دریافت یک دوره مکمل مشاهده می‌شود که با کاهش میزان چربی بدن و افزایش میزان عضلات همراه بوده است.
مطالعه دیگری نشان داد که مصرف مکمل طی 6 ماه با کاهش هفتگی 0/1 کیلوگرم از وزن چربی بدن همراه است. این مکمل موجب کاهش احساس گرسنگی می‌شود ولی هنوز واضح نیست که منجر به کاهش کالری دریافتی می‌شود و یا خیر. مکمل CLA در افراد چاقی که قبلا وزن کم کرده‌اند موجب پیشگیری از برگشت وزن نمی‌شود. اگر این مکمل را مصرف کنید و به مصرف غذاهای چرب همچنان ادامه دهید، نبایستی انتظار کاهش وزن داشته باشید. اگرچه مصرف آن با شیر به کاهش چربیهای بدن کمک می‌کند.
مصرف روزانه 3 گرم مکمل CLA در کودکان نیز به کاهش چربیهای بدن کمک می‌کند. این مکمل به اشکال شیمیایی مختلفی تولید می‌شوند که همگی اثرات سودمند ندارند. بعضی از اشکال آن حتی موجب بیماریهای قلبی- عروقی و دیابت می‌شود.
مواردی که احتمالا CLA موثر نیست
سرما خوردگی: تحقیقات نشان داده است که CLA برای پیشگیری و یا کاهش علایم سرما خوردگی موثر نیست.
دیابت: دریافت CLA قند خون قبل و یا بعد غذا را کاهش نمی‌دهد و همچنین موجب تغییری در سطح انسولین بیماران دیابتی نمی‌شود.
چربی خون بالا: مصرف شیر حاوی CLA موجب کاهشی در سطح کلسترول و یا تری‌گلیسرید نسبتا بالای خون نخواهد شد.
در موارد زیر تحقیقات کافی در مورد CLA انجام نشده است
آلرژی: دریافت CLA به مدت 12 هفته موجب بهبود حساسیت راههای هوایی هنگام ورزش گردیده است ولی هنوز شواهد کافی برای کاهش کلیه علایم حساسیت وجود ندارد.
آسم: تحقیقات نشان داده است که مصرف 12 هفته CLA موجب کاهش حساسیت راههای هوایی و افزایش توان ورزشی در بیماران آسمی‌می‌شود ولی موجب بهبود ظرفیت‌های ریوی و یا کاهش نیاز به داروها نمی‌شود.
سرطان پستان: تحقیقات در مورد ارتباط سرطان پستان و مکمل CLA هنوز به نتایج قطعی منجر نشده است. اگرچه تحقیقات اولیه نشان داده است مصرف غذاهای غنی از CLA مانند پنیر احتمال پیشرفت سرطان پستان را کاهش می‌دهد ولی تاثیری بر بروز سرطان پستان ندارد.
سرطان روده بزرگ: برخی مطالعات نشان داده‌اند که غذاهای غنی از CLA موجب کاهش سرطان روده بزرگ در زنان می‌شود ولی هنوز شواهد کافی در مورد اینکه آیا مکمل هم همین تاثیر را در کاهش سرطان دارد و یا خیر مشخص نشده است.
آرتریت روماتویید: مطالعات اولیه نشان داده که دریافت CLA به تنهایی و یا همراه با ویتامین E موجب کاهش درد و خشکی صبحگاهی و همچنین شاخص‌های آزمایشگاهی در بیماران می‌شود.
عوارض جانبی: دریافت CLA از طریق مواد غذایی کاملا ایمن است. در رابطه با دریافت CLA از طریق مکمل هم معمولا عوارضی مشاهده نمی‌شود تنها عوارض جزیی مانند دل درد، اسهال، تهوع و خستگی ممکن است مشاهده شود.
توجهات ویژه
مصرف این مکمل برای کودکان نیز خطری ندارد و می‌توان مکمل را برای کودکان بالاتر از 7 ماه تجویز نمود. البته شواهدی از مصرف طولانی مدت مکمل وجود ندارد.
در دورران بارداری و شیردهی مصرف غذاهای حاوی آن ایمن است و مشکلی ایجاد نمی‌کند ولی هنوز شواهد کافی برای مصرف CLA در دوران بارداری و شیردهی وجود ندارد، بنابراین بهتر است جانب احتیاط رعایت شود و از مصرف مکمل در این زمان اجتناب گردد.
مطالعات نشان می‌دهد که CLA زمان لخته شدن خون را افزایش می‌دهد، لذا ممکن است در بیماریهای خونریزی دهنده و اختلالات خونی موجب مشکلاتی شود. همچنین در افرادی که قصد جراحی دارند بهتر است از 2 هفته قبل از جراحی مصرف مکمل را قطع نمایند.
دریافت دوزهای بالای مکمل CLA می‌تواند منجر به بروز کبد چرب، التهاب، مقاومت به انسولین و کاهش کلسترول خوب خون (HDL) شود.
تاکنون تداخل مکمل CLA با داروی خاصی گزارش نشده است.
در مورد دیابت به نظر می‌رسد که مکمل CLA موجب بدتر شدن وضعیت می‌شود پس افراد مبتلا به دیابت باید از مصرف آن خودداری نمایند. همچنین درصورتیکه فردی مبتلا به سندروم متابولیک است ممکن است با مصرف CLA خطر بروز دیابت افزایش یابد.
