منیره نوری فرد
پژوهشگران و متخصصان تغذیه می‌گویند برخی از انواع مواد غذایی را که دارای رطوبت و آب کمی هستند (مانند سیب خشک شده) حتی اگر از تاریخ مصرف آن گذشته باشد می‌توان مصرف نمود؛ البته در صورتی که در شرایط خوبی نگهداری شده باشند! آنها این مطلب را با تحقیق بر روی دانه‌های جوی پوست کنده که به مدت 28 سال نگهداری شده بود، عنوان کردند.
از نظر متخصصان تغذیه سه عامل گرما، رطوبت و نور می‌تواند ارزش مواد غذایی را کاهش دهد. بنابراین اگر زمانی در کابینت آشپزخانه خود مواد غذایی را پیدا کردید که تاریخ مصرف آنها گذشته بود، فورا آن را دور نریزید. مواد غذایی ویژه و معینی وجود دارند که می‌توان آنها را حتی پس از انقضای تاریخ مصرف مورد استفاده قرار داد. البته توجه داشته باشید هر ماده غذایی را که تاریخ آن گذشته باشد، نمی‌توان مصرف کرد.
دانشمندان علوم تغذیه و مواد غذایی اکنون عنوان می‌کنند اگر برخی مواد غذایی خشک که سال‌ها داخل قفسه‌ها و یا کابینت‌ها نگهداری شده‌اند، در شرایط مناسبی بسته‌بندی و مهر و موم شده باشند، سالم و قابل مصرف هستند. یک دانشمند علوم غذایی از دانشگاه «اوتاوا» می‌گوید: این مواد غذایی بیش از آنچه ما فکر کنیم، می‌توانند نگهداری شوند.
پژوهشگران می‌دانستند مواد غذایی ویژه‌ای مانند شکر و نمک می‌توانند سال‌های طولانی نگهداری شوند، اما اکنون مواد غذایی دیگری را مورد آزمایش قرار داده و نتیجه گرفته‌اند بهترین مواد غذایی برای نگهداری و ذخیره کردن به مدت طولانی، موادی هستند که رطوبت و آب بسیار کمی دارند؛ مانند گندم و پودر شیر خشک؛ البته چنانچه در شرایط مناسب، یعنی دور از نور، گرما و حرارت نگهداری شوند؛ زیرا این عوامل، سبب از بین رفتن ارزش تغذیه‌ای و همچنین کهنگی مواد غذایی می‌شوند.
پژوهشگران می‌گویند: تمام مواد غذایی که مورد تحقیق قرار گرفته و آزمایش شدند موادی بودند که در درجه حرارت اتاق یا کمتر از آن نگهداری شده بودند؛ بنابراین از نگهداری مواد غذایی در محیطی مانند گاراژ یا اتاق زیر شیروانی خودداری کنید. در این تحقیق، پژوهشگران دانه‌های جوی پوست کنده را که درون بسته‌بندی‌های مهر و موم شده به مدت 28 سال نگهداری شده بودند، آزمایش کردند و به این نتیجه رسیدند که این دانه‌ها در مواقع اضطراری قابل خوردن هستند.
متخصصان علم تغذیه اظهار می‌دارند، انبار و ذخیره کردن مواد غذایی خاصی مانند: نمک، شکر دانه درشت، انواع دانه و تخم‌ها و دانه گندم در درجه حرارت اتاق و یا کمتر از آن، برای سالیان متمادی امکانپذیر است.
فرآوری و نگهداری کردن مواد غذایی در شرایط محیطی نامناسب می‌تواند مواد غذایی را در معرض گرما و اکسیژن قرار دهد و این دو عامل موجب فساد و خرابی مواد غذایی می‌شوند. در زمان‌های قدیم برای نگهداری مواد غذایی در طولانی مدت از نمک استفاده می‌کردند.
آنها گوشت قرمز یا ماهی را نمک سود کرده و برای جلوگیری از خراب شدن میوه‌ها به آنها شکر اضافه می‌کردند. همچنین می‌توان از برخی چاشنی‌ها، ادویه‌ها، سرکه و برخی گیاهان به عنوان مواد نگهدارنده طبیعی برای نگهداری مواد غذایی استفاده نمود. از طرفی، استفاده از آنتی‌اکسیدان و ویتامین‌های C و E به مقدار زیاد، در مواد غذایی فرآوری شده و همچنین افزودنی‌های مجاز می‌تواند عمر نگهداری مواد غذایی را افزایش دهد.
از نظر پژوهشگران بهترین مواد غذایی برای انبار کردن در مواقع اضطراری، مواد غذایی کنسرو شده، سوپ‌های یخ زده و خشک (مواد غذایی که به سرعت منجمد و در حرارت و خلاء خشک می‌شوند)، گوشت‌های خشک کرده، میوه‌ها و سبزیجات خشک شده، کراکرها (بیسکویت و یا نان خشک شده)، گرانولا، غلات پرک‌شده، نان شیرینی، شیرخشک و مواد غذایی پر مصرفی مانند شکر، نمک، برنج، فلفل، قهوه و چای می‌باشند.
البته به شرطی که از بسته‌بندی‌های مناسب و ظروفی استفاده گردد که درب آنها کاملا محکم بسته شود و محیطی که این مواد در آنجا نگهداری می‌شوند، کاملا سرد و خنک و خشک و عاری از رطوبت و نم باشد؛ زیرا گرما و محیط مرطوب سبب می‌شود مواد غذایی سریع‌تر فاسد و خراب گردند. ضمنا، بهتر است این مواد غذایی سالی یک بار زیر و رو شده و چرخش و گردشی به ظرف حاوی مواد داده شود.