بر اساس یک مطالعه جدید فقط با شش دقیقه ورزش شدید در هر روز میتوان طول عمر مغز را افزایش داد و شروع بیماریهای مغزواعصاب مثل آلزایمر و پارکینسون را به تاخیر انداخت.
طبق یافتههای این تحقیق که هفته قبل در مجله فیزیولوژی منتشر شد، دوچرخهسواری کوتاهمدت اما پرفشار میتواند تولید پروتئین مغزی خاصی مرتبط با شکلگیری مغز، یادگیری و حافظه را افزایش دهد.
به گفته این محققان و از جمله محققان دانشگاه اوتاگو در نیوزیلند، این پروتئین مغزی خاص موسوم به فاکتور نورونزایی مشتقشده از مغز (بیدیاناف) میتواند از مغز در برابر زوال شناختی مرتبط با کهنسالی محافظت کند.
مطالعات قبلی نشان داده بود افزایش موجودی بیدیاناف در مغز به تشویق شکلگیری و ذخیره خاطرات، تقویت یادگیری و همچنین تقویت کلی عملکرد شناختی منجر میشود.
در بیانیه تراویس گیبونز، از دانشگاه اوتاگو و نویسنده اصلی این مطالعه، آمده: «بیدیاناف در نمونههای حیوانی خیلی نویدبخش نشان داد اما مداخلات دارویی تاکنون در مهار بیخطر قدرت حفاظتی بیدیاناف در انسانها ناکام بوده است.»
دکتر گیبونز گفت: «ضروری دیدیم رهیافتهایی غیردارویی را که میتوانند ظرفیت مغز را حفظ کنند، بررسی کنیم و انسانها بتوانند از آن برای افزایش طبیعی بیدیاناف به منظور یک کهنسالی سالم استفاده کنند.»
محققان در این مطالعه جدید، در 12 شرکتکننده فعال از نظر فیزیکی شامل شش مرد و شش زن 18 تا 56 سال، اثر گرسنگی کشیدن (روزه) و ورزش بر تولید بیدیاناف را تجزیه و تحلیل کردند.
آنها نقش یاریگر عواملی چون 20 ساعت گرسنگی کشیدن، تمرین سبک، شش دقیقه دوچرخهسواری پرفشار و شدید و آثار ترکیبی گرسنگی کشیدن و ورزش بر تولید این پروتئین را ارزیابی کردند.
محققان دریافتند که ورزش مختصر اما شدید در مقایسه با یک روز گرسنگی کشیدن با یا بدون جلسات طولانی ورزش سبک، بهترین راه افزایش تولید بیدیاناف است.
به گفته این محققان، بیدیاناف در قیاس با گرسنگی کشیدن یا فعالیت طولانی، به میزان چهار تا پنج برابر افزایش یافت.
محققان در این مطالعه نوشتند: «بازههای شش دقیقهای دوچرخهسواری پرفشار میزان بیدیاناف در گردش را چهار تا پنج برابر دوچرخهسواری کمفشار طولانی افزایش میدهد.»
البته به گفته آنها علت این اختلاف همچنان ناشناخته است و افزودند برای شناخت سازوکارهای زیستشناختی دخیل تحقیق بیشتری لازم است.
به گمان این محققان مغز ممکن است طی ورزش منبع سوخت مطلوب خود را عوض کند تا برآورده شدن انرژی موردتقاضای بدن تضمین شود.
گیبونز گفت: «اکنون داریم بررسی میکنیم که روزهداری طولانیتر مثلا تا سه روز چگونه بر بیدیاناف اثر میگذارد. کنجکاویم ببینیم آیا ورزش سخت در آغاز روزهداری آثار مفید آن را شتاب میدهد.»
او افزود: «بررسی توامان روزهداری و ورزش بهندرت انجام گرفته است. به نظر ما گرسنگی کشیدن و ورزش را میتوان در کنار هم برای بهینهسازی تولید بیدیاناف در مغز انسان به کار گرفت.»