تبار شناسی تغییر رنگ مو و ریش

به قلم : دکتر رامین مدرسی -  پوست، مو و زیبایی

تحریریه زندگی آنلاین : موها نقش مهمی در زیبایی و آراستگی فرد دارند. رنگ مو به رنگ‌دانه‌های فولیکول‌های مو گفته می‌شود که از دو نوع ملانین شامل یو ملانین و فیوملانین تشکیل‌شده است. اساساً چنانچه مقدار ملانین‌ها بیشتر باشد، رنگ مو تیره‌تر و چنانچه کمتر باشد، رنگ مو روشن‌تر می‌شود. وضعیت ملانین‌ها می‌تواند در طول زمان تغییر رنگ پیدا کند یا فولیکول‌های موی یک شخص می‌تواند بیشتر از یکرنگ داشته باشد. عدم تولید کافی ملانین موجب سفید شدن مو می‌شود. رنگ مو ازنظر شدت و سایه رنگ می‌تواند در طول زندگی فرد تغییر نماید.

ریش از مهم‌ترین ملاک‌های زیبایی‌شناختی در آقایان می‌باشد که رنگ آن تأثیر ویژه‌ای بر صورت و ظاهر آن‌ها می‌گذارد. برخلاف موهای سر، ریش و موهای بدن از نوع موهای آندروژنیک هستند. درواقع موهای آندروژنیک تحت تأثیر هورمون هایی مانند هورمون تستوسترون رشد می کنند و حمایت می‌شوند. موهای آندروژنیک ازنظر میزان رشد با موهای سر متفاوت‌اند و همچنین نسبت به آن‌ها ضخیم‌تر و کدرتر می‌باشند. دلیل این امر، تأثیر هورمون تستوسترون روی فولیکول‌ها است؛ زیرا فولیکول‌های ریش نسبت به فولیکول‌های پوست سر بسیار حساس‌تر می‌باشند. این حساسیت موجب تغییر ترکیب و سریع شدن رشد موهای ریش می‌شود. گاهی ممکن است در اثر این تغییرات، ریش بهرنگ‌های سفید، بلوند یا قرمز نیز دربیاید، درصورتی‌که موی سر فرد، رنگ دیگری است.

 بیشتربخوانید:

چه خصوصیاتی از مادر یا پدر به فرزندان ارث می‌رسد؟

علل تغییر رنگ ریش و مو

هورمون‎ها

هورمون‎ها از دلایل اصلی تغییر موها می‎باشند. با ورود به دوران بلوغ شاهد این تغییرات خواهید ‎بود. در طی سنین بلوغ بدن شما هورمون‎های بیشتری تولید و ترشح می‎کند که می‎توانند باعث ایجاد تفاوت در جنس و ظاهر موهایتان شوند. همان‌طور که هم‌زمان شاهد رشد مو در نقاط زیادی از بدن خواهید بود. این تغییرات در افراد به شکل تبدیل‌شدن موهای صاف به شکل حالت دار و یا موهای تیره به روشن یا بالعکس قابل‌مشاهده می‎باشد. عوض شدن رنگ موها بستگی به میزان تولید ملانین در بدن دارد. ممکن است فردی با افزایش سن و افزایش تولید ملانین در بدن شاهد تیره شدن موها و چشم‎ها باشد. بعد از عبور از سن بلوغ و ورود به بزرگ‌سالی با ثابت شدن میزان هورمون‎ها تغییرات موها (در ظاهر، ساختار و رنگ) تقریباً متوقف می‎شود و با ورود به دوره دیگری از تغییرات هورمونی مثل بارداری یا یائسگی ممکن است مجدداً شاهد این تغییرات باشید.

عوامل ژنتیکی

همه ما در طی عمرمان شاهد تغییرات هورمونی هستیم؛ اما چیزی که روند تأثیرگذاری این نوسانات بر پوست و موها تعیین می‎کند عوامل ژنتیکی است. ژنتیک می‌تواند بافت و رنگ موی شمارا تعیین کند.

مراقبت‎های دارویی

استفاده از بعضی داروها عوارض جانبی شدیدی روی موها دارند. بارزترین مثال این مورد تأثیر داروهای شیمی‌درمانی می‎باشد. همچنین در موارد خاصی از بیماری‎ها مثل کم‌کاری تیروئید، درماتیتیس، کمبود ویتامین‎ها و حتی آنوریسم مغزی تأثیرات بیماری بر بافت مو قابل‌مشاهده است.

 بیشتر بخوانید:

از نظر علمی فرزند شما و همسرتان شبیه چه کسی خواهد شد؟

استرس

بعضی افراد تأثیرات استرس در ایجاد تفاوت‎های فیزیکی مشهود را دست‌کم می‌گیرند؛ اما بهتر است بدانید که استرس از عوامل بسیار مهم و تأثیرگذار است که می‎تواند بدنتان را از طرق مختلف تحت تأثیر قرار دهد. ممکن است باعث افزایش وزن، ایجاد زوائد پوستی و تغییرات مو (نازک شدن، ریزش مو، کم شدن حجم، کاهش تولید ملانین و جوگندمی شدن زودرس موها) شود. پس در شرایط بحرانی و استرس‌زا از خودتان مراقبت کنید.

مواد شیمیایی

استفاده از روشن‌کننده‌های مو می‌تواند باعث ضعیف شدن ریشه‌های آن گردد و سپس بافت و رنگ آن را به‌طورکلی تخریب کند. اگر به‌طور مکرر و دائم موهای خود را رنگ کنید و از مواد شیمیایی مختلف برای موهای خود استفاده نمایید، رنگ و بافت موهای شما در اثر گذشت زمان از بین خواهد رفت. کراتینه کردن و صاف کردن مو نیز می‌تواند آسیب بسیار جدی به موهای شما وارد کند و بافت و رنگ آن را تغییر دهد.

عوامل محیطی

با توجه به محیط زندگی، شرایط جوی و آب‌وهوای محیط موها تغییر می‎کنند. اشعه خورشید و U.V می‌توانند باعث تغییر رنگ موها شوند.

بیشتربخوانید:

منشا اوتیسم ژنتیک است

حرارت داغ

سشوار و مواردی که موها را به‌شدت گرم می‌کنند باعث تغییر بافت مو و رنگ آن می‌باشند. حرارت حاصل از این دستگاه‌ها به‌گونه‌ای است که می‌تواند باعث شکستن مو شود. استفاده ازاین‌گونه موارد حتی می‌تواند رنگ موها را نیز تغییر دهد. بنابراین بهتر است از ابزارهایی استفاده کنید که برای خشک‌کردن مو و یا حالت بخشیدن به آن از فناوری سرامیکی بهره می‌برند. مطمئن شوید که در این دستگاه‌ها نیز حرارت را تا حد امکان بر روی مقدار کم تنظیم می‌کنید.

سیگار کشیدن

دانشمندان رابطه‌ای بین سفیدی زودرس ریش و مصرف دخانیات پیداکرده‌اند که نشان می‌دهد، افرادی که سیگار می‌کشند دو و نیم برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری دچار سفید شدن زودرس ریش و مو می‌شوند.

عدم خواب مناسب و کافی

داشتن خواب باکیفیت برای سلامتی کلی بدن، ضروری است و همچنین می‌تواند بر فاکتورهایی تأثیر بگذارد که در تعیین رنگ و کیفیت ریش تأثیرگذارند. به‌عنوان‌مثال، تستوسترون در سیستم بدن اساساً در هنگام خواب آزاد می‌شود. عدم استراحت کافی، آینه خواب و خواب های تکه‌تکه می‌تواند بر این روند تأثیر منفی بگذارد. محدودیت خواب در طول شبانه‌روز، سطح تستوسترون را در مردان جوان کاهش می‌دهد.

 بیشتربخوانید:

احساس خوشبختی ژنتیکی است یا اکتسابی؟

پیشگیری از تغییرات رنگ مو و ریش

در کنار مراقبت‎های اختصاصی از مو باید به تأثیرات زیاد زندگی سالم و طبیعی روی موها هم توجه داشت. داشتن سبک زندگی سالم از خیلی جهات به‌سلامتی ما کمک می‎کند. بهتر شدن رژیم غذایی با گنجاندن غذاهای سالم بیشتر مثل ویتامین‎ها و مواد مغذی در آن موجب بهبود سلامتی و بهتر شدن ظاهر و جنس پوست و موهایتان می‎شود. تغییر موها یک جریان اجتناب‌ناپذیر است؛ اما راه‌های بسیاری برای درمان و پیشگیری از این تغییرات منفی وجود دارد. با شناختن دلیل تغییر موهایتان می‌توانید راحت‎تر از آن‌ها پیشگیری و یا اقدام به درمان کنید.