جدایی پولی آمریکا از اروپا

گزارش اخیر اداره آمار اروپا حاکی از آن است که شاخص قیمت مصرف‌کننده در ماه مه از پیش‌بینی‌ها مبنی بر سطح 3/ 6 درصد، روند کاهشی بیشتری به خود گرفت و در سطح 1/ 6 درصدی متوقف شد. طبق این گزارش محرک اصلی کاهش تورم را باید افت هزینه‌های انرژی در ماه اخیر دانست. البته از سوی دیگر تورم هسته (بدون احتساب مواد خوراکی و انرژی) نیز از 6/ 5 درصد در ماه آوریل به 3/ 5 درصد در ماه مه تنزل یافت. شواهد گویای آن است که با افت 9/ 0 واحد درصدی شاخص قیمت مصرف‌کننده در ماه اخیر، تورم پایین‌ترین سطح خود را از فوریه 2022 به ثبت رسانده است.

کارشناسان پیرامون این بحث اعلام کردند که گرچه تغییرات آب‌وهوا و در نتیجه افت تقاضای انرژی، نقش مهمی را در افت تورم ایفا کرده است، اما در این میان از اثرات سیاست‌های انقباضی در ماه‌های اخیر نیز نباید غافل شد. آمارها بیان می‌کند که بانک مرکزی اروپا در روز پنج‌شنبه 15 ژوئن، 25/ 0 واحد درصد بهره را افزایش داده و آن را به سطح 5/ 3 درصدی هدایت کرده است. با این حال لاگارد، رئیس این نهاد در سخنرانی خود گفت: ما از روند کاهش تورم راضی نیستیم و باید اقدامات بیشتری را برای کاهش هزینه‌ها انجام دهیم. برخی از مقامات در این‌باره گفتند: تورم تا پایان سال جاری به سطح 4/ 5 درصدی، تا پایان سال 2024 به 3 درصد و در سال 2025 به سطح 2/ 2 درصدی خواهد رسید. اما از سوی دیگر سیاست‌گذاران‌‌ پولی در آن سوی آتلانتیک بدون اتخاذ سیاست‌های انقباضی بهره را در سطح 5 تا 25/ 5 درصدی نگه داشتند.

داده‌های تورمی

خبرداغ روزهای اخیر را کاهش چشمگیر هزینه‌های انرژی و در پی آن افت 9/ 0 واحد درصدی تورم کل و 3/ 0 واحد درصدی تورم هسته در ماه مه به خود اختصاص داده است. در نتیجه روند کاهشی هزینه‌ها در ماه اخیر، شاخص قیمت مصرف‌کننده نیز به پایین‌ترین سطح خود در یک‌سال اخیر رسید. در پی این امر مهم، نوسانات قیمتی بخش تولید و خدمات در ماه مه مورد بررسی قرار گرفت. در آغاز باید به افت 1/ 4 درصدی انرژی به عنوان مهم‌ترین محرک کاهش روند تورمی اشاره کرد. بنابراین هزینه‌های انرژی که در ماه آوریل رقم 4/ 2 درصد را به ثبت رسانده بود، اکنون با روند کاهشی خود به منفی 7/ 1 درصد رسیده است. این درحالی است که هزینه‌های مواد غذایی نیز به عنوان دومین محرک کاهش تورم با افت یک درصدی هزینه‌های خود در ماه مه با رقمی معادل 5/ 12 درصد مواجه شد. علاوه بر بخش‌های مذکور، کاهش 2/ 0 درصدی خدمات و 4/ 0 درصدی کالاهای صنعتی (جز انرژی) در مسیر نزولی تورم ماه مه اثر گذار بودند. شواهد نشان می‌دهد که روند نزولی تورم کل به تورم هسته نیز سرایت کرده است و آن را با افت 3/ 0 درصدی رو‌به‌رو کرد. در نتیجه این بخش از تورم از سطح 6/ 5 درصدی در ماه آوریل به 3/ 5 درصد در ماه مه تنزل یافت. قابل ذکر است که ارقام مذکور نتایج اقدامات ضد تورمی بانک مرکزی بوده است. داده‌ها بیان می‌کند که این نهاد برای هشتمین مرتبه، بهره را در ماه ژوئن افزایش داده و آن را به بازه 5/ 3 تا 75/ 3 سوق داده است.

شوک پولی اروپا

پس از بررسی‌های داده‌های تورمی، باید به عملکرد جدید بانک مرکزی اروپا در خصوص کاهش هزینه‌ها نیز نگاهی انداخت. این نهاد با هدف ثبت تورم 2 درصدی درسال 2025، بهره سیاستی را بار دیگر در 15 ژوئن 2023، معادل 25/ 0 واحد درصد افزایش داد. در پی این اقدام، لاگارد، رئیس این نهاد در سخنرانی خود گفت: با وجود کاهش اخیر تورم، ما از روند آن راضی نیستیم. گرچه اقدامات بیشتر ما به کند شدن رشد اقتصادی این منطقه می‌انجامد، اما کاهش قیمت‌ها مهم‌تر از جلوگیری از کاهش رشد اقتصادی است.» او ادامه داد: با این حال اگر بازار کار قوی باشد و مردم نیز با کاهش ریسک‌های خود به سرمایه‌گذاری بپردازند، اقتصاد می‌تواند بیش از پیش‌بینی ما رشد کند.»

 در این میان برخی از تحلیلگران اعلام کردند که کاهش قیمت انرژی و کاهش قیمت مواد غذایی سریع‌تر از آنچه در حال حاضر پیش‌بینی می‌شود به سایر کالاها و خدمات منتقل شود و در نهایت تورم سریع‌تر کاهش می‌یابد. آنها بر این باورند که تورم تا پایان سال جاری به سطح 4/ 5 درصدی، تا پایان سال 2024 به 3 درصد و در سال 2025 به سطح 2/ 2 درصدی خواهد رسید. این درحالی است که بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا، سیاست‌های انقباضی در ماه ژوئن را برای نخستین بار از سال 2022 متوقف کرد.

آمریکا در فاز احتیاط پولی

بررسی‌های به عمل آمده از حوزه اقتصادی آمریکا نشان می‌دهد که کمیته بازار باز فدرال رزرو پس از نشست خود در 13 و 14 ژوئن تصمیم گرفتند بهره را در سطح 5 تا 25/ 5 درصدی حفظ کنند. این درحالی بود که تورم کل و تورم هسته در آمریکا به ترتیب سطح 4 و 2/ 5 درصدی را به ثبت رساندند. قابل ذکر است که طبق گفته جرمی پاول و سایر مقامات، عدم تمدید سیاست‌های انقباضی به معنای پایان آن نیست. در این بحبوحه، اقتصاددانان با در نظر گرفتن سیاست‌های پولی در آمریکا و اروپا اعلام کردند عاملی که مقامات فدرال رزرو را به توقف سیاست‌های انقباضی ترغیب کرده است، نرخ بهره واقعی در این منطقه است. این درحالی است که بهره سیاستی در اروپا با سطح 5/ 3 درصدی نسبت به تورم 1/ 6 درصدی در سطح پایین‌تری قرار دارد. ارقام ذکر شده این سیگنال را به تحلیلگران می‌دهد که قاره سبز برای کاهش هزینه‌ها در ماه‌های آتی باید بهره را بیش از پیش افزایش دهد. در این میان عملکرد فدرال رزرو سبب شد دلار جهانی واکنش منفی خود را با از دست دادن کانال 103واحدی نشان دهد.

بی‌ثباتی بازارهای جهانی ادامه دارد؟

با توجه به عوامل مذکور باید نگاهی به روند بازارهای جهانی در روزهای اخیر انداخت. داده‌ها نشان می‌دهد که با ناامیدی دلار جهانی از صعود بهره، این شاخص به کانال 102 واحدی سقوط کرد. قابل ذکر است که اتفاقات اخیر در ایالات‌متحده به بی‌ثباتی بازارها منجر شده است. بر این اساس طلای جهانی که همزمان با انتشار نتایج فدرال رزرو به 1920 دلار سقوط کرده بود در آخرین روز از روند معاملاتی بازارها در روز گذشته با رشد 2/ 2 واحد درصدی رو‌به‌رو شد و در ساعت 17 به وقت تهران قیمت 1960 دلار را به ثبت رساند. در طرف دیگر بازارها بیت‌کوین و اتریوم نیز در این بی‌ثباتی سهیم بودند. از این‌رو بیت‌کوین در کانال 25 هزار دلاری در حال نوسان است و اتریوم با سقوط به میانه کانال 1600 دلاری، نگرانی سرمایه‌گذاران را بر انگیخته است. به نظر می‌رسد با توقف بهره، طلا در هفته معاملاتی جدید کانال 2000 دلاری را مشاهده خواهد کرد.