آلرژی غذایی نوعی واکنش تکرار پذیر سیستم ایمنی بدن به برخی مواد غذایی می باشد که با علائم خفیف تا شدید بروز می کند. برای آشنایی با نشانه های آلرژی غذایی و روش های پیشگیری از این عارضه با ادامه مطلب همراه ما باشید.
آشنایی با نشانه های آلرژی غذایی و روش های پیشگیری
آلرژی یا حساسیت غذایی نوعی واکنش تکرار پذیر سیستم ایمنی بدن به برخی مواد غذایی می باشد که با علائم خفیف تا شدید بروز می کند. ممکن است بعد از خوردن یک غذا یا ماده غذایی خاص آلرژی بروز کند. حتی میزان کمی از ماده غذایی عامل آلرژی هم می تواند علائمی مثل کهیر، مشکلات گوارشی و تورم مجاری تنفسی را ایجاد کند.
در برخی افراد آلرژی غذایی می تواند سبب بروز علائم شدید و یک واکنش تهدید کننده زندگی گردد که به آن آنافیلاکسی اطلاق می شود. آلرژی غذایی حدود 6-8 درصد کودکان کمتر از سه سال و سه درصد بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهد.
درمان خاصی برای حساسیت غذایی وجود ندارد و در برخی کودکان با بزرگتر شدن برطرف می شود. ممکن است آلرژی غذایی با واکنش رایج تر به عنوان عدم تحمل مواد غذایی اشتباه گرفته شود. حساسیت غذایی آزار دهنده بوده ولی عدم تحمل غذا مشکل جدی تلقی نمی شود و سیستم ایمنی را درگیر نمی کند.
با این مقدمه در ادامه مطلب قصد داریم به بررسی نشانه های آلرژی غذایی و روش پیشگیری از ابتلا به این عارضه بپردازیم. همچنین در صورت تمایل می توانید از مقالات قبلی پیرامون علائم مسمومیت غذایی و آلرژی به بادام زمینی نیز بازدید کنید.
علائم رایج آلرژی غذایی
در بعضی افراد علائم آلرژی غذایی آزاردهنده بوده اما خیلی شدید نیست. از جمله علائم رایج حساسیت غذایی عبارت است از:
- خارش و سوزن سوزن شدن دهان
- اگزما و کهیر
- خارش پوستی
- گرفتگی بینی و مشکلات تنفسی
- التهاب صورت، لب ها، گلو و دیگر بخش های بدن
- عدم تمایل به غذا و استفراغ
- دردهای شکمی و حالت تهوع
- سردرد و سرگیجه
- بی اشتهایی و عدم وزن گیری
در مواردی، آلرژی غذایی می تواند یک واکنش آلرژیک شدید به اسم آنافیلاکسی یا شوک آنافیلاکسی را سبب شود. این عارضه می تواند زندگی فرد را تهدید کند. از جمله علائم آنافیلاکسی عبارت است از:
- نبض سریع
- تنگی و سفت شدن راه های تنفسی
- شوک یا افت شدید فشار خون
- سبکی سر و از بین رفتن هوشیاری
- سرگیجه و کاهش هوشیاری
- افزایش ضربان قلب
- گرگرفتگی و خارش همراه با کهیر
- متورم شدن گلو و احساس وجود توده در گلو که تنفس را دشوار می نماید.
درمان اضطراری در آنافیلاکسی اهمیت زیادی دارد. در صورت عدم درمان شوک آنافیلاکسی منجر به اغما و حتی مرگ می شود. شدیدترین شکل آلرژی غذایی آنافیلاکسی است. علائم این عارضه در عرض چند دقیقه تا دو ساعات بعد از خوردن غذای حساسیت زا ایجاد می شود.
البته ممکن است همه علائم در آنافیلاکسی روی ندهد. علائم پوستی و تنفسی رایج ترین و علائم قلبی و عروق به همراه تنگ شدن راه های تنفسی کشنده ترین نشانه ها هستند. در صورت بروز این حالت سریعا به اورژانس مراجعه شود.
علت بروز آلرژی غذایی
در صورتی که فرد به مواد غذایی آلرژی داشته باشد، سیستم ایمنی بدن به اشتباه یک غذای خاص یا ماده موجود در آن را مضر تلقی می کند. از این رو سلول هایی را ترشح نموده که آنتی بادی به اسم ایمنوگلوبولین را آزاد کرده تا غذا یا ماده غذایی حاوی آلرژن را خنثی نماید.
اگر دوباره حتی کمترین میزان از این ماده غذایی مصرف شود آنتی بادی مذکور آن را حس کرده و به سیستم ایمنی سیگنال ارسال کرده تا یک ماده شیمیایی به اسم هیستامین و دیگر مواد شیمیایی را راهی جریان خون نماید. این مواد شیمیایی سبب بروز علائم آلرژی غذایی می گردند.
در بزرگسالان اکثر آلرژی های غذایی توسط پروتئین های خاص در مواد غذایی از جمله ماهی، آجیل درختی مثل گردو، صدف، میگو، خرچنگ و بادام زمینی ایجاد می شود. در کودکان نیز حساسیت غذایی توسط پروتئین هایی در مواد غذایی از جمله بادام زمینی، آجیل درختی، شیر گاو، سویا، گندم و تخم مرغ بروز می کند.
روش های پیشگیری و درمان آلرژی غذایی
از مهمترین روش های درمان آلرژی غذایی، اجتناب از مصرف غذاهایی است که سبب بروز نشانه های آلرژی می شوند که البته ممکن است موجب اختلال رشد و وزن گیری، کمبود مواد غذایی اصلی و اختلال در کیفیت زندگی فرد شود.
از این رو درمان درست آلرژی غذایی بخصوص در کودکان اهمیت زیادی دارد. در مواردی از درمان هایی مانند حساسیت زدایی هم استفاده می شود که روشی فوق تخصصی بوده و در کلینیک های مخصوص درمان آلرژی صورت می گیرد.
گاهی مواقع برای تشخیص آلرژی به ماده غذایی، مصرف برخی مواد غذایی قطع شده تا مشخص شود فرد به کدام ماده غذایی آلرژی نشان می دهد. به هر روی در صورتی که به برخی مواد غذایی حساسیت دارید برای پیشگیری از بروز علائم آن می توانید از توصیه های زیر بهره بگیرید:
- در خوردن و آشامیدن مواد غذایی و نوشیدنی های بسته بندی شده حتما به برچسب روی محصولات دقت کنید.
- فهرستی از مواد غذایی که به آن ها حساسیت دارید را به همراه داشته تا یادآوری کند که چه غذاهایی را نباید مصرف کنید.
- در صورتی که قبلا واکنش شدیدی تجربه کرده اید، یک دستبند یا گردنبند هشدار دهنده پزشکی استفاده تا در صورت بروز واکنش و عدم توانایی صحبت کردن دیگران متوجه شوند که آلرژی غذایی دارید.
- در مورد اپی نفرین اورژانسی با پزشک مشورت نمایید. اگر در معرض واکنش شدید آلرژی غذایی هستید، احتمالا بهتر است اپی نفرین اتواینجکتور همراه داشته باشید.
- در رستوران برای سفارش غذا اطمینان یابید که وعده غذایی که سفارش می دهید حاوی ماده آلرژی زا برای شما نباشد. ضمنا مطمئن شوید که مواد غذایی روی سطوح یا ظروفی که دارای مواد حساسیت زا هستند تهیه نشده باشند.
- پیش از ترک منزل برای خود میان وعده غذایی تهیه کنید تا در صورت احساس گرسنگی، از مصرف خوراکی هایی که ممکن است سبب آلرژی غذایی شوند، خودداری کنید.
- در صورت لزوم هنگام مسافرت یا موارد مشابه از غذاهای بسته بندی شده فاقد مواد حساسیت زا استفاده کنید.
