به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، تجارت در قانون اساسی جمهوری اسلامی و در نظام اقتصادی هم به عنوان یکی از بخش‌های ممتاز قانون‌گذاری و ضابطه‌گذاری مورد عنایت قرار گرفته است.
بنابر روایت فارس، امام علی علیه‌السلام درباره اهمیت تجارت می‌فرمایند: «تَعرَّضوا للتِّجاراتِ، فإنّ لَکُم فیها غِنیً عمّا فی أیْدی النّاسِ و إنّ اللّه عزّ و جلّ یُحِبُّ المُحتَرِفَ الأمینَ» به کارهای تجاری بپردازید که آن شما را از مال دیگران بی‌نیاز می‌کند. خداوند عز و جل پیشه‌ور درستکار را دوست دارد.
خداوند در قرآن کریم و در آیه 275 سوره مبارکه بقره می‌فرماید: «وَ أَحَلَّ اللهُ الْبَیْعَ؛ خداوند داد و ستد (تجارت) را حلال کرده قرار داده است.» این آیه آنجا نازل شد که مشرکان ربا و تجارت را یکی می‌دانستند و خداوند فرمود: ربا حرام و تجارت حلال است.
در جوامع انسانی هم با پیشرفت‌های روزافزون تکنولوژی و افزایش نیازها، هر کسی نمی‌تواند نیازمندی‌های خود را تهیه و تولید کند و یا تهیه و تولید آنها صرفه اقتصادی ندارد از این رو دسته‌ای از مردم به مبادله کالا و خدمات و کار بازرگانی پرداختند.
البته تجارت آداب و احکامی دارد که آموختن و اجرای این احکام سبب پاک بودن آن می‌شود تا جایی که امیرالمؤمنین(ع) می‌فرمایند: «یا معشرالتجار، الفقه ثم المتجر» ای گروه بازرگانان، اول آگاهی و فراگیری احکام، آنگاه تجارت» در روایت آمده است که حضرت این جمله را سه مرتبه تکرار فرمود. (کلینی، 1365، ص 150)درباره احکام و آداب تجارت پیامبر(ص) هم می‌فرمایند: «مَن باعَ وَ اشتَرَی فَلیَحفَظ خَمسَ خِصال وَ إلّا فَلا یَشتَرین وَ لا یَبیعَنَّ: ألرّبا وَ الحَلفَ وَ کِتمانَ العَیب وَ الحَمدَ إذا باع وَ الذَّمَّ إذا اشتَرَی» هر که تجارت می‌کند باید از پنج چیز دوری گزیند وگرنه اصلاً خرید و فروش نکند: ربا، قسم خوردن، کتمان عیب، تعریف از کالایی که می‌فروشد و بدگویی از کالایی که می‌خرد.
در متون فقهی، بازرگانی و تجارت از زوایای مختلف بررسی شده و احکام و مقررات آن را تبیین کرده‌اند. زیرا از طرفی بازرگانی شغل رایج مردم سرزمین حجاز و جایگاه تشریع احکام اسلامی بوده است و همه مردم، چه بازرگانان و چه طرف مبادله آنان، با مسائل بازرگانی درگیر بودند. از طرف دیگر رابطه بازرگانی با تولید و نقش آن در رشد تولید و دستیابی به اهداف دیگر اقتصادی نیازمند سیاست‌گذاری صحیح و قوانین و مقررات جامع است. حضرت علی(ع) در نامه خود به مالک اشتر، بازرگانان و صنعتگران را کنار یکدیگر نام می‌برد و ضمن بر شمردن اهداف مشترک دو گروه به حاکم اسلامی در رسیدگی به امور آنان توصیه می‌کند. امام صادق(ع) یکی از علت‌های تحریم ربا را اقبال مردم به تجارت و بازرگانی دانسته است، زیرا رواج فرهنگ رباخواری انگیزه‌های بازرگانی را از بین می‌برد و موجب کاهش تولید می‌شود.
در روایت است که امام صادق(ع) چنان به تجارت اهمیت میدادند که ترک آن را موجب نقصان عقل می‌دانستند و امام در این باره می‌فرمایند: «خرید و فروش را ترک نگویید، زیرا ترک آن از بین برنده عقل است» آن حضرت همچنین می‌فرمایند: «تجارت موجب رشد و شکوفایی عقل می‌شود.»
تجارت در دین اسلام بر پایه معنویت و فضیلت و در کتب فقهی مکرر به تاجر تأکید شده که از روی عدل و انصاف رفتار کند. زیرا هدف از تجارت فراهم ساختن وسائل رفاه عمومی در جامعه بشری است و برای رسیدن به این منظور آشنایی به دانش فقهی ضروری خواهد بود.
اسلام دو پیوند با اقتصاد دارد: مستقیم و غیر مستقیم. پیوند مستقیم اسلام با اقتصاد ازآن جهت است که مستقیماً یک سلسله مقررات اقتصادی درباره مالکیت، مبادلات، مالیات، حجرها، مجازات‌های مالی یا مجازات‌هایی در زمینه ثروت و غیره دارد.پیوند غیر مستقیم اسلام با اقتصاد از طریق اخلاق است. در این جهت برخی از مذاهب دیگر نیز کم و بیش چنین هستند. اسلام مردم را توصیه می‌کند به امانت، عفت، عدالت و احسان ایثار، منع دزدی، خیانت، رشوه، همه اینها در زمینه ثروت است و یا قسمتی از قلمروی این مفاهیم ثروت است. (مطهری، 1373، ص 15-17)
به هرحال دین اسلام یکی از راه‌های مناسب برای کسب رزق حلال را تجارت می‌داند و البته برای آن احکامی وضع کرده که با اطلاع از آنها تجارت به انحراف کشیده نمی‌شود. در این خصوص پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: «ابتَغِ عَلی نَفسِکَ وعِیالِکَ حَلالاً، فَإِنَّ ذلِکَ جِهادٌ فی سَبیلِ اللّهِ، وَاعلَم أن نَّ عَونَ اللّه فی صالِحِ التِّجارَةِ» برای خود و عائله‌ات، [روزی] حلال بجوی، زیرا این کار نوعی جهاد در راه خداست و بدان که کمک خداوند در تجارت درست [و حلال] است.
