پرستوی دریایی شمالگان سالانه تا 96٬000 کیلومتر مهاجرت میکند و عملاً دو تابستان را تجربه میکند، زیرا میان قطب شمال و جنوب جابهجا میشود و پیوسته در نور روز باقی میماند.
نهنگهای خاکستری و گوژپشت به دمای قابلپیشبینی اقیانوسها وابستهاند و برای تغذیه در آبهای سرد و سرشار از پلانکتون قطبی و برای جفتگیری در تالابهای گرمسیری، به هزاران کیلومتر دورتر مهاجرت میکنند.
مهاجرتهای بزرگ جهان از شگفتانگیزترین پدیدههای طبیعت هستند. هر سال میلیونها جانور سفرهایی انجام میدهند که اقیانوسها، قارهها و حتی نیمکرهها را در مینوردد.
این تصویرسازی مسیر برخی از طولانیترین مهاجرتهای شناختهشده جانوران روی زمین را ترسیم میکند؛ از پرواز قطببهقطب پرستوی دریایی شمالگان تا سفرهای اقیانوسی بزرگ نهنگها و لاکپشتها. این مسیرها اکوسیستمهای مختلف جهان را به هم پیوند میدهند و زنجیرههای غذایی گستردهای را شکل میدهند.
دادههای این تصویرسازی از منابع مختلف از جمله Current Biology، NOAA و National Geographic جمعآوری شده است.
1) سلیم دریایی قطبی: قهرمان بیرقیب مهاجرت
پرستوی دریایی شمالگان بیشک رکورددار مهاجرت در دنیای جانوران است. این پرنده سالانه بین 50٬000 تا 96٬000 کیلومتر پرواز میکند و به این ترتیب دو تابستان را تجربه میکند.
دانشمندان این پرنده را رهگیری کردهاند و مشخص شده که آنها پرواز خود را با نور خورشید هماهنگ میکنند تا همواره در روشنایی بمانند و فرصت تغذیه خود را افزایش دهند.
یک پرستوی دریایی شمالگان در طی عمر خود که ممکن است تا 34 سال ادامه داشته باشد، معادل سه سفر رفتوبرگشت به ماه را میپیماید.
جدول مهاجرت جانوران
| جانور |
مسافت رفتوبرگشت (کیلومتر) |
نمونه مسیر مهاجرت |
| پرستوی دریایی شمالگان |
50٬000 |
قطب شمال ← منطقه یخپهنه جنوبگان ← بازگشت |
| گیلانشاه حنایی دم میلهای |
30٬000 |
آلاسکا ← نیوزیلند ← چین ← آلاسکا |
| چکچک کوهی شمالی |
30٬000 |
آلاسکا ← شرق آفریقا |
| نهنگ خاکستری |
20٬000 |
سخالین روسیه ← مکزیک |
| نهنگ گوژپشت |
20٬000 |
ساموآ ← آبهای جنوبگان |
| لاکپشت چرمی |
20٬000 |
اقیانوس آرام غربی ← جریان کالیفرنیا و مسیرهای مشابه |
| ماهی تون بلوفین |
20٬000 |
مناطق تخمریزی مدیترانه ← آبهای تغذیه آمریکای شمالی |
| سنجل مهاجر (نوعی سنجاقک) |
15٬000 |
هند ↔ شرق آفریقا (چندنسلی) |
| پروانه شهریار |
9٬000 |
شرق آمریکای شمالی ← مکزیک ← بازگشت (چندنسلی) |
| گوزن کاریبو |
1٬000 |
جنگل ← توندرا ← بازگشت |
| گورخر آفریقایی |
500 |
دره رود بوتسوانا ← مراتع نامیبیا |
2) مهاجران اقیانوس: نهنگها
پستانداران دریایی مانند نهنگ خاکستری و گوژپشت هزاران کیلومتر میان آبهای یخی غنی از پلانکتون برای تغذیه و تالابهای گرمسیری برای زادوولد مهاجرت میکنند.
این سفرها به چرخه تغذیه اقیانوسی، گردش انرژی و حفظ جمعیت مهاجران بستگی مستقیم دارد.
نهنگهای خاکستری سالانه تا 20 هزار کیلومتر میان دریای برینگ و باخا کالیفرنیا مهاجرت میکنند، و برخی جمعیتهای نهنگ گوژپشت نیز مسیرهای مشابه رفتوبرگشت میان مناطق گرمسیری زادوولد و مناطق تغذیهای جنوبگان را طی میکنند. این مهاجرتها با بهرهوری غذایی اقیانوس و دمای آب هماهنگ هستند و نهنگها را به شاخصی کلیدی برای سلامت اکوسیستم دریایی تبدیل میکنند.
3) پروازهای باشکوه پرندگان و حشرات مهاجر
فراتر از پرستوهای دریایی شمالگان، پرندگانی همچون گیلانشاه دممیلهای و چکچک کوهی رکوردهای پروازهای بدون توقف را ثبت کردهاند و با عبور از سراسر اقیانوسها حتی لحظهای برای تغذیه فرود نمیآیند.
بسیاری از گونههای پرنده این توانایی خارقالعاده را به کمک ذخیرهسازی چربی در بدن بهعنوان سوخت سفر و استفاده از تکنیکهای پرواز کممصرف همچون پرواز پویا به دست میآورند.
در کنار اینها، سازوکارهای فیزیولوژیک دیگری نیز در این توانایی خارقالعاده نقش دارند؛ از جمله توانایی کاهش موقت اندازه اندامهای داخلی برای کاهش وزن بدن. مشاهده شده برخی گونهها در هنگام پرواز وارد دورههای کوتاهی از کاهش فعالیت مغزی میشوند، هرچند نقش دقیق این پدیده در پروازهای بدون توقف همچنان موضوع پژوهش است.
حتی جانوران کوچکی همچون سنجاقک مهاجر «گلوباسکیمِر» میتوانند میان هند و آفریقا سفری تا 18,000 کیلومتر انجام دهند.
4) مهاجرتهای زمینی
در خشکی، جانورانی مانند گوزن کاریبو و کل یالدار (گنوهای سرنگتی) مسیرهای باستانی مهاجرت را که با تغییرات فصلی تعیین میشوند دنبال میکنند.
برخی گلههای کاریبو سالانه میان 1٬600 تا 4٬000 کیلومتر مهاجرت میکنند که از طولانیترین مسیرهای مهاجرت زمینی جانوران در جهان است. مهاجرت دایرهای کلهای یالدار در سرنگتی که نزدیک به 1,600 کیلومتر را در بر میگیرد نیز یکی از تماشاییترین رویدادهای حیاتوحش روی زمین به شمار میرود.
به شکلی مشابه، گورخرها سالانه حدود 500 کیلومتر مهاجرت میکنند و از درههای رودخانهای بوتسوانا به مراتع نامیبیا در آن سوی مرزها میروند.
منبع: روزیاتو
