وجود بیش از اندازه شکر در رژیم غذایی اصلا ایده جالبی نیست چون که برای سلامتی واقعا مضر است. با این وجود، تنها عده کمی افراد شکر را به اندازه و در مقادیر توصیه شده استفاده می‌کنند ولی اغلب ما روزانه حتی به جای آب هم شکر می‌خوریم. در حقیقت، مردم سراسر جهان در هر روز 500 کیلو کالری اضافه بر اثر خوردن شکر دریافت می‌کنند. اگر شما بخواهید وزن خود را افزایش دهید، با این مقدار کالری دریافتی در هفته نیم کیلو به وزنتان افزوده خواهد شد. بسیاری از مردم به خوبی می‌دانند که مصرف شکر اصلا برای بدن مفید نیست، اما به دلایلی نامعلوم آنها فکر می‌کنند که خطر مصرف بیش از اندازه شکر از مصرف زیاد بعضی مواد دیگر مانند روغن‌های ترانس و اشباع شده، سدیم یا کالری‌ها کمتر است. شاید شیرین نبودن و عدم وجود شکر در سدیم یا روغن‌ها باعث می‌شود که مردم فکر کنند این هیولاها خطر آن چنانی ندارند، و یا شاید هم فکر می‌کنند که از هر موضوعی که اطلاعی نداشته باشند باعث آسیب دیدن و بیمار شدن‌شان نمی‌شود. اگر واقعا می‌دانستید که شکر با بدن شما چه می‌کند، قطعا آن را در صدر فهرست غذاهایی که خوردنشان را برای خود ممنوع کرده‌اید قرار می‌دادید. در ادامه چند نکته به شما می‌گوییم تا از مضرات شکر آگاه شوید و البته قطعا از خواندن این نکات شگفت زده خواهید شد.
1. شکر به قلب شما صدمه می‌زند
درحالیکه به صورت گسترده در مورد مضرات شکر و اینکه مصرف بیش از اندازه آن باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی می‌شود مقالات و مطالب فراوانی وجود داشته و بسیار درباره این موضوع صحبت شده، اما باز هم در سال 2013 (1392) مقاله‌ای در مجله ویژه انجمن قلب آمریکا مستندات قوی دال بر این موضوع ارائه شد که مصرف شکر واقعا می‌تواند بر مکانیزم پمپاژ قلب تاثیر گذار باشد و باعث افزایش خطر ابتلا به نارسایی قلبی شود. تحقیقات انجام شده به طور ویژه و اختصاصی وجود مولکولی را در شکر (و همچنین نشاسته) به نام گلوکز 6 فسفات (G6P) تشخیص دادند که باعث تغییرات در پروتئین عضلات قلب می‌شود. این تغییرات در نهایت منجر به ابتلا به نارسایی قلبی می‌شوند. تقریبا نیمی از افرادی که بنا به تشخیص پزشکان مبتلا به نارسایی قلبی هستند، در طول مدت 5 سال می‌میرند.
2. شکر عامل اصلی ایجاد چربی شکم است
میزان چاقی بزرگسالان در 30 سال گذشته 3 برابر بیشتر شده و این میزان هم در کودکان 2 برابر رشد کرده است. بسیاری از ما از اطلاعاتی که هر روز آینده ما را به تصویر می‌کشند در جریان هستیم، اما بدون توجه به پیام این تحقیقات و مطالعات درباره محدود کردن چاقی کودکان، فقط کافیست به یک پارک، مدرسه یا بازار بروید تا ببینید که واقعا چه فاجعه‌ای در حال وقوع است. یکی از عواملی که به نظر می‌رسد به کودکان چاق تحمیل شده، انباشته شدن چربی در اندام تحتانی آنان است. چرا؟
یکی از دلایل این اتفاق ممکن است افزایش میزان استفاده از نوشابه‌های مملو از فروکتوز باشد. تحقیقی در سال 2010 (1389) در مورد کودکان نشان داد که مصرف بیش از اندازه فروکتوز (نه مصرف گلوکز) دلیل تشکیل سلول‌های چربی احشایی در کودکان به سن بلوغ رسیده بود که زمینه را برای داشتن شکمی بزرگتر و خطرات بیشتر برای ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت در آینده فراهم می‌کرد.
3. شکر، قاتل بی سر و صداست
برای فرار از نمک و فشار خون بالا به سراغ شکر می‌روید اما باید بدانید که شما وارد یک رقابت پیچیده تر شده‌اید. شکر، همانطور هم که مشاهده می‌کنید، چیزی بیشتر از یک قاتل بی سر و صداست. تحقیقی در سال 2008 (1387) انجام شد و نشان داد که مصرف بیش از اندازه فروکتوز با افزایش حالتی به نام مقاومت لپتینی در ارتباط است. لپتین هورمونی است که شما را از سیری آگاه می‌کند. مشکل اینجاست که اغلب ما پیام‌هایی که مغزمان برایمان می‌فرستد را نادیده می‌گیریم. در بدن بعضی از افراد هم این هورمون میلی به کار کردن ندارد و فرد را به حال خودش رها می‌کند تا هر مقدار غذایی که دلش می‌خواهد، بخورد. این عدم همکاری لیپتین باعث پرخوری و در نهایت چاقی می‌شود. اما چرا قاتل بی سر و صدا؟ به این دلیل که تمام این اتفاقات بدون هیچ درد و هشداری رخ می‌دهند. اگر شما سال گذشته دچار اضافه وزن شدید و نمی‌توانید از این حالت خارج شوید و دلیلش را هم نمی‌دانید، شاید بهتر باشد نگاهی به میزان مصرف فروکتوز خود بیندازید و ببینید که روزانه چه مقدار از این ماده را به بدن خود می‌خورانید.
4. شکر باعث وقوع و تشدید سرطان و شده و ممکن است نجات یافتگان سرطانی را هم تهدید کند
در دنیای تغذیه خیلی سخت است که از شکر بگوییم و نامی از انسولین به میان نیاید. این، به این خاطر است که انسولین، نگهبان کوچک سلول‌ها در برابر شکر است و هنگامی که مقدار زیادی شکر مصرف شود یا انسولین تاثیر گذار نباشد (بخاطر مصرف بیش از اندازه شکر)، سیستم بدن بهم ریخته و بدن دچار اختلال می‌شود. ارتباطی که در طول این سال‌ها مستندات قوی هم درباره آن ارائه شد، ارتباط میان مقاومت به انسولین و ابتلا به سرطان است. تحقیقی در سال 2013 انجام شد و نشان داد که ساکارین موجود در روده باعث تشکیل هورمونی به نام GIP(پلی پپتید مهاری معده که توسط پروتئینی به نام بتا-کاتنین کنترل می‌شود که با سطح قند بدن کاملا در ارتباط است) شده که باعث افزایش میزان ترشح انسولین به وسیله پانکراس می‌شود. محققان دریافتند که بتا-کاتنین در واقع بر سلول‌های مستعد تشکیل سرطان تاثیر گذار است. تحقیقات بیشتری در زمینه سرطان نشان دادند که ارتباط منفی میان قند بالا و مصرف نشاسته و میزان بقا بین بیماران مبتلا به سرطان سینه و بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ وجود دارد.
5. اعتیاد شما به شکر ممکن است ژنتیکی باشد
اگر بگویید: "من کاملا به شکر معتاد شده ام" ممکن است واقعا همینطور باشد. تحقیقی که اخیرا انجام شد نشان می‌دهد از میان 579 نفر، آنهایی که در هورمونی به نام گرلین تغییرات ژنتیکی داشتند نسبت به افرادی که هیچ گونه تغییر ژنی نداشتند، شکر بیشتری مصرف کردند. گرلین هورمونی است که به مغز پیام گرسنگی را ارسال می‌کند. محققان معتقدند که عوامل ژنتیکی که بر آزاد سازی گرلین در بدن شما تاثیر می‌گذارند ممکن است چه شما بخواهید و چه نخواهید کارهای زیادی با سیستم عصبی شما از طریق دندان‌های زیبایتان داشته باشند. یافته‌های این تحقیق مشابه نتایج تحقیقی بود که در سال 2012 (1391) انجام شد.
6. شکر و الکل تاثیرات مشابهی در سمی شدن کبد دارند
در سال 2012 مقاله‌ای در مجله Nature چاپ شد که عنوان می‌کرد هشدارهایی که درباره الکل داده می‌شود باید در مورد شکر هم استفاده شود. نویسندگان این مقاله مستنداتی ارائه کردند که نشان می‌داد مصرف بیش از اندازه فروکتوز و گلوکز مانند متابولیزم اتانول تاثیرات سمی بر کبد دارند و الکل موجود در نوشیدنی‌های الکلی تشابهاتی با مسیر متابولیکی که فروکتوز طی می‌کند، دارد. علاوه بر این، شکر خطرات حالات متوالی که الکل موجب آنها بود را افزایش داد. در نهایت اگر فکر می‌کنید اندام لاغر شما باعث در امان ماندن از بیماری‌های کبدی ناشی از مصرف فروکتوز می‌شود، حتما در این مورد تجدید نظر کنید. در سال 2013 تحقیقی انجام شد که نشان می‌داد آسیب‌ها و بیمای‌های کبدی حتی وقتی کالری زیادی دریافت نمی‌کنید یا وزنتان زیاد نمی‌شود هم می‌توانند برای شما اتفاق بیفتند.
7. شکر قدرت ذهن شما را تضعیف می‌کند
وقتی که به دوران کودکی‌ام فکر می‌کنم، می‌بینم که در آن دوران بیشتر از آن مقداری که باید، شکر مصرف می‌کردم. من باید از جوانی‌ام لذت می‌بردم اما نتوانستم، چون‌که متاسفانه مصرف زیاد شکر باعث وقوع پیری زودرس در من شد. در سال 2009 (1388) تحقیقی انجام شد که رابطه تنگاتنگی میان میزان مصرف گلوکز و پیری سلول‌های بدن را نشان می‌داد. پیری سلول‌ها در نتیجه می‌توانست دلیل اتفاقی ساده باشد همانطور که چین و چروک‌ها می‌توانستند دلیل وخامت بیماری مزمنی را نشان دهند. اما مدرک هشدار دهنده دیگری هم وجود دارد که می‌گوید شکر می‌تواند حتی بر پیری ذهن شما هم تاثیر گذار باشد. تحقیقی در سال 2012 انجام شد و نشان داد مصرف بیش از اندازه شکر با نقص‌ها و نارسایی‌های حافظه و در کل با سلامت شناختی انسان در ارتباط است. آزمایشی با همین مضمون در سال 2009 بر روی موش‌ها انجام شد که نتایج مشابهی را به دست داد.
8. شکر در بسیاری از مواد غذایی "بدون شکر" روزمره وجود دارد
درحالیکه بسیاری از بیماران من تلاش می‌کنند که از خوردن مواد قندی نرمال دوری کنند (آب نبات، کلوچه‌ها، کیک و غیره)، وقتی که متوجه می‌شوند بعضی از غذاهای مورد علاقه شان حاوی میزان بالایی از شکر است، می‌بینند که فریب خورده اند. نمونه‌هایی از این غذاها عبارتند از: سس گوجه، دسر‌های بدون چربی، آب تونیک، ترشیجات، کراکرها (نوعی کلوچه) و حتی نان.
9. مصرف بیش از اندازه شکر (خصوصا در نوشیدنی ها) عمر شما را کم می‌کند
تحقیقی در سال 2013 انجام شد که تخمین زد 180 هزار مورد از مرگ و میرها در سراسر جهان بر اثر مصرف نوشیدنی‌های شیرین بودند. ایالات متحده آمریکا به تنهایی آماری 25 هزار موردی در مرگ و میرهای سال 2010 داشته است. محققان این تحقیق عنوان کردند که مرگ و میرهایی که اتفاق می‌افتند مرتبط با مصرف نوشیدنی‌های قندی و خطر بیماری‌های مزمنی همچون دیابت، بیماری قلبی و سرطان هستند.
10. شکر باعث چاقی می‌شود
احساس کردم بهتر است که آشکار‌ترین حقیقت موجود در مضرات شکر را به عنوان آخرین مورد ذکر کنم. درحالیکه ممکن است از این واقعیت آگاه باشید که میزان بالای کالری‌های دریافتی از هر منبعی اگر سوزانده نشوند به صورت چربی در بدن ذخیره می‌شوند، اما موضوعی که شما نمی‌توانید با آن ارتباط برقرار کنید این است که عدم وجود مواد مغذی دیگر در شکر باعث می‌شود که خیلی راحت‌تر روزانه میزان زیادی از آن را مصرف کنید بدون اینکه هیچ تغییر فیزیکی در بدنتان ایجاد شود که به شما در مورد خطری که در کمین است هشدار بدهند. غذاهای سرشار از فیبر، چربی و پروتئین همگی با سیری در ارتباط هستند. شکر به بدن شما کالری تزریق می‌کند اما بدون اینکه احساس کنید این مقدار کافیست. این، دلیل توانایی شما در خوردن یک کیسه بزرگ شکر در روز است.
به عنوان صحبت پایانی اشاره به این موضوع اهمیت زیادی دارد که شکرهای ساده در شیر (در قالب لاکتوز) مانند آن دسته از شکرهایی که در مقاله حاضر به تشریح آنها پرداختیم تاثیر منفی بر بدن ندارند. شکرهای ساده در میوه‌ها هم با توجه به خاصیت‌های درمانی و فیبر بالایی که دارند، کمتر نگران کننده هستند.
بنابراین شما الان درباره مضرات شکر آگاه هستید و آگاهی باعث اقدام در مراقبت می‌شود. شما می‌توانید بدون احساس محرومیت و یا سرخوردگی در رابطه با کاهش میزان مصرف شکر کاری انجام دهید!