تخمک گذاری و باروری

در طول هر دوره قاعدگی، تغییراتی با هدف ایجاد یک تخمک رسیده که توانایی لقاح را داشته باشد در درون تخمدان ها مشاهده می گردد.
تخمگ گذاری در زنان حدود 14±2 روز قبل از شروع قاعدگی بعدی انجام می گیرد و هر ماه از یک تخمدان، تخمک را آزاد می کند (تخمدان راست یا چپ).
در زمان تخمک گذاری، تک سلولی به اندازه 0/31 میلی متر از یک تخمدان آزاد به طرف لوله های رحمی حرکت می کند، این درست زمانی است که لایه های رحمی جهت پذیرش تخمک بارور شده آمادگی یافته و ضخیم تر و پر خون تر می گردند. موکوس (ترشحات) دهانه رحم در طی زمان تخمک گذاری رقیق تر گشته، به طوری که اسپرم به راحتی توانایی عبور از میان آن و ورود به محوطه رحم را پیدا می کند.
قابلیت باروری تخمک پس از زمان تخمک گذاری حداکثر تا 24 ساعت بوده و طول عمر اسپرم در داخل دستگاه تناسلی حدود 4-3 روز است. به جز در موارد دو قلویی تنها یک اسپرم به پوشش خارجی تخمک رسوخ کرده و آن را بارور می سازد. به مجرد اینکه تخمک موقعیت تماس با اسپرم را از دست داد، پوشش خارجی اسپرم ضخیم تر شده و بقیه اسپرم ها نیز فروکش می کنند پس از نفوذ اسپرم به تخمک بدنه اسپرم از آن جدا شده و تنها سر اسپرم که حاوی مواد ژنتیکی است به آن می چسبد.

دختر یا پسر؟
 

جنسیت فرزند بستگی به نوع کروموزوم اسپرم بارور کننده تخمک دارد (زیرا کروموزوم تخمک همیشه x است و این پدر است که جنسیت فرزند را تعیین می کند.) اسپرم پدر دارای دو نوع کروموزوم x و y است و این دو نوع کروموزوم دارای اختلافاتی هستند. اسپرم حاوی کروموزوم x بزرگتر بوده، آهسته تر حرکت می کند و مدت زمان بیشتری در داخل لوله های رحمی زنده می ماند. با توجه به این اختلافات ممکن است شرایطی ایجاد شود که بتوان جنسیت فرزند را به دلخواه پدر و مادر تعیین نمود.
برای داشتن فرزند دختر یک نظر معمول که البته قطعی نیست، این است که نزدیکی به کرات چند روز قبل از تخمک گذاری انجام شود. برای داشتن فرزند پسر نزدیکی بهتر است در همان زمان تخمک گذاری یا بلافاصله بعد از آن انجام شود. البته این نظر در مورد تمام زوج ها این نتایج را به دنبال ندارد.
دو قلوها: شانس داشتن فرزندان دو قلو یک در هشتاد است.
دو نوع دو قلویی وجود دارد: دو قلوهای تک تخمی و دو تخمی
دو قلوهای تک تخمی به دنبال باروری تخمک با یک اسپرم و تقسیم این تخم به دو سلول مشابه به وجود می آیند. در این حالت هر دو جنین دارای خصوصیات ژنتیکی یکسان و جفت یکسان هستند.
دو قلوهای دوتخمی به دنبال باروری دو تخمک یا دو اسپرم مجزا به وجود می آیند. هر جنین دارای یک جفت مخصوص به خود و خصوصیات ژنتیکی انفرادی است.
در انتهای این بحث برای آشنایی هر چه بیشتر شما با زمان تخمک گذاری دو نمونه از نشانه های مربوط به این زمان را آورده ایم:
1- در حدود 25 درصد زنان در این زمان، زیر شکم و در طرف تخمدانی که تخمک از آن آزاد می گردد، احساس درد و ناراحتی می کنند.
2- زنانی که حرارت بدن چند روز قبل را ثبت کرده باشند، در زمان تخمک گذاری متوجه بالا رفتن درجه حرارت بدن می گردند، این وضعیت به علت تاثیر هورمون پروژسترون است.
برای باردار شدن تماس جنسی باید قبل و بعد از زمان تخمک گذاری انجام شود.

موارد خطرآفرین در دوران بارداری
 

به محض اطلاع از بارداری ابتدا از وضعیت سلامتی بدن خود اطمینان حاصل کرده و سپس با آگاهی بیشتری به محیط اطراف خود بنگرید. شما باید به طور مستمر از تمام خطراتی که ممکن است کودک متولد نشده را تهدید کند، دوری کنید. در این قسمت مواردی را که با خطرات لاینفکی در دوران بارداری همراه و سلامتی کودک را به طور جدی تهدید می کند، به تفصیل بیان کرده ایم. اثرات زیان بار این موارد به خصوص در طی سه ماه اول بارداری که مرحله شکل گیری اعضا بدن کودک است بسیار زیاد می باشد.
1) سیگار کشیدن
کنار گذاشتن سیگار به محض اطلاع از بارداری فوق العاده با اهمیت است، با همسرتان نیز درباره کنار گذاشتن سیگار صحبت کنید، زیرا دود غیر مستقیم نیز خطرزا می باشد. اگر حس می کنید کنار گذاشتن موقت سیگار خیلی سخت است پس اکنون که حامله هستید آن را به طول کامل کنار بگذارید. وسوسه نشوید تا برای کمک به ترک سیگار از روش های ترک سیگار تجاری استفاده کنید. سیگار کشیدن کارآیی جفت را کاهش داده و کودک درون رحم را از دریافت غذا و اکسیژن محروم می کند. سم سیگار که از طریق استنشاق دود آن وارد بدن مادران سیگاری می شود به راحتی وارد خون مادر شده و از طریق جفت وارد بدن کودک نیز می گردد، عوارض ناشی از دود سیگار چه به صورت مستقیم (مادران سیگاری) یا غیرمستقیم (استنشاق دود سیگار توسط مادران غیرسیگاری) باعث ایجاد عوارض خطرناک و زیادی در جنین می شود. بر اساس تحقیقات انجام شده، مشخص شده است مادران غیرسیگاری که هر روز به مدت 2 ساعت در محیطی آلوده به دود سیگار قرار دارند در هنگام وضع حمل به نسبت سایر مادران طبیعی، 3 مرتبه بیشتر در معرض خطر داشتن کودک با وزن کم و نارس هستند، عوارض اصلی و مهم ناشی از دود سیگار بر جنین عبارتند از:
1ـ سقط؛ 2ـ زایمان زودرس؛ 3ـ کودک کم وزن هنگام تولد؛ 4 ـ ناهنجاری های مادرزادی و عقب افتادگی ذهنی؛ 5 ـ اختلالات قلبی - عروقی؛ 6 ـ کاهش عملکرد ریه های جنین، بر اثر ورود دود سیگار به خون مادر که 50 درصد از عملکرد ریه های جنین را کاهش داده، خروج مواد سمی از ریه ها با اختلال روبرو می شود و به دنبال آن در بعد از تولد بیماری هایی همانند آسم یا سایر اختلالات تنفسی در کودک ایجاد می گردد؛ 6 ـ تاثیر دود سیگار روی تکامل سیستم بینایی کودک درون رحم که مشکلات چشمی به صورت انحرافات مختلف چشمی در این کودکان ایجاد می گردد؛ 7 ـ این زنان 40% شیرشان کمتر از سایر مادران طبیعی بوده و در ضمن مقدار چربی شیر آنها که برای رشد و تکامل کودک ضروری است 20% کم است. کودکان این مادران در هنگام شیرخوارگی دچار مشکلات مختلفی در تغذیه هستند؛ و 8 ـ کودکان مادران سیگاری 3 مرتبه بیشتر از سایر کودکان تازه متولد شده در معرض خطر سندرم مرگ در گهواره که یکی از علل مرگ ناگهانی کودک در روزهای اول تولد است، قرار دارند.
2- ثابت شده است زنانی که در دوران بارداری 10 سیگار یا بیشتر می کشند، کودکان ریزجثه تری به نسبت سایر زنان دارند.
2) مصرف نوشابه های الکلی
منطقی به نظر می رسد که مصرف این نوع نوشیدنی ها را در هنگام بارداری و به خصوص در طی سه ماهه اول بارداری به طور کامل قطع کنید. الکل خطر ابتلا به سقط اختلال در رشد جنین، تولد کودک نارس با وزن کم و عقب افتادگی ذهنی را بالا می برد. پزشکان کانادایی توصیه می کنند نوشیدن نوشابه های الکلی را در طی دوران بارداری به طور کامل کنار بگذارید.
3) داروها و مواد مخدر
بسیاری از شرایطی که باعث مصرف دارو می شوند، همانند هیجانات، سردرد، بی خوابی یا سایر حالات را به راحتی می توان در طی دوران بارداری از طریق روش های دیگر به جز دارو درمانی درمان کرد. همیشه در زمان مراجعه به پزشک او را از حاملگی خود با خبر ساخته تا او با اطمینان خاطر اقدام به درمان شما کند. در زمانی که تصمیم به بارداری دارید یا حتی قبل از آن بهترین کار این است که در هر حال هیچ دارویی را مصرف نکنید.
اگر شما مبتلا به بیماری خاصی همانند صرع یا دیابت هستید در طی بارداری با پزشک خود صحبت کنید تا او با توجه به حاملگی داروهای شما را تغییر دهد. در دوران بارداری بیشتر داروها از سد جفتی عبور کرده وارد بدن جنین شده و به دنبال آن ناهنجاری های مختلفی را در جنین ایجاد می کنند. در این رابطه حتی آسپرین، قرص های سرماخوردگی، آنتی هیستامین ها، قرص های خواب آور و حتی مقادیر بالای ویتامین C یا سایر ویتامین ها مثل A,D,K و... می تواند مضر و خطرناک باشد. در دوران بارداری تنها تعداد بسیار معدودی از آنتی بیوتیک ها را می توان بدون عوارض در طی سه ماه اول بارداری مصرف کرد(با تجویز و زیر نظر پزشک). بر این اساس با توجه به مسئله عدم مصرف دارو در این دوران شما باید ناراحتی و مشکلات خود را به وسیله سایر روش ها درمان سازید. به طول مثال هنگام ابتلا به سرماخوردگی یا تب خفیف شما سعی کنید تا رژیم غذایی خود را سالم تر ساخته و حتی با داشتن اشتها یا عدم آن حتما خوب تغذیه شوید، از آب میوه های طبیعی به خصوص آب مرکبات استفاده کنید. از مایعات زیاد استفاده کنید. تب، عطسه و آبریزش بینی حالاتی هستند که باعث کاهش مایعات بدن شما شده و شما برای حفظ سلامت خود و کودکتان نیاز به مایعات دارید، پس در رژیم درمانی خود از غذاهای مایع مثل سوپ، شیر و غیره به وفور استفاده کنید. اگر گلو درد یا خارش گلو داشتید یا در صورت ابتلا به سرفه با استفاده از آب نمک غرغره کنید. جهت کاهش تب به صورت طبیعی بهترین کار، گرفتن دوش ولرم یا استحمام ولرم است یا می توانید از پاشویه و دستمالی آغشته به آب ولرم بر بدن تان استفاده کنید، آشامیدنی های خنک بنوشید، لباس های سبک بپوشید و در صورتی که درجه حرارت بدن شما از 38 درجه بالاتر رفت فورا به پزشک مراجعه کنید. در ارتباط با مصرف مواد مخدر همانند تریاک، حشیش، هروئین، کوکائین و آرام بخش های دیگر که همگی برای جنین بسیار خطرناک هستند، باید اقدام منطقی صورت گیرد. اگر پدر معتاد باشد ممکن است اعتیادش در طی دوران بارداری افزایش یافته و در نهایت باعث در معرض خطر قرار گرفتن مادر و کودک شود. مردان معتاد زنان و کودکان شان را نیز معتاد می کنند، در این مواقع بهترین کار کمک گرفتن مادر از مراکز ترک اعتیاد کشوری برای ترک اعتیاد همسرش است. زنانی که خودشان معتاد هستند. در طی بارداری عوارض بسیاری را همانند مشکلات تنفسی کودک‌، کودک نارس و کم وزن، مشکلات جفتی، نارسایی در رسیدن اکسیژن و غذا به کودک، و نقایص مادرزادی را در جنین خود ایجاد می کنند. علاوه بر این نوزاد مادران معتاد خود نیز ممکن است معتاد به همان ماده مصرفی مادر گردند. به طوری که اختلالات جدی را دنبال قطع مواد در فاصله کوتاهی پس از تولد کودک به خوبی در کودک دیده می گردد. آن زنی معتاد است بهتر است قبل از بارداری به دنبال راهی برای ترک کامل آن باشد.
منبع: ماهنامه آموزشی کودک شماره 50