توصیه های مفید جهت آرتریت

متخصصان تغذیه انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی ایران، زیر نظر دکتر فروغ اعظم طالبان و دکتر تیرنگ‌رضا نیستانی

 

آرتریت که به معنای آتش در مفاصل است با آماس مفصلی، درد، ورم و قرمزی و محدودیت حرکتی مفصل مبتلا همراه است.

استئوآرتریت osteoarthritis و روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید (rheumatoid arthritis)، شایع‌ترین شکل‌های این بیماریند.

استئوآرتریت، آسیب غضروفی است که موجب ساییدگی پایانه‌های استخوان مبتلا می‌گردد و در نتیجه اصطکاک استخوان‌های درگیر در ضمن حرکت، درد عارض می‌شود.

انباشت مایع مفصلی (سینوویال synovial) در مفصل موجبات ورم و آماس را فراهم می‌آورد.

نشانه‌ها شامل درد متناوب در مفاصل گرفتار که به تدریج تواتر آن افزایش می‌یابد، صدای جیرجیر آشکار از مفصل بر اثر حرکت، ورم، آماس و محدودیت حرکتی است.

استئوآرتریت با فرایند طبیعی افزایش سن مرتبط است، ولی امکان دارد بر اثر عوامل ژنتیکی یا آسیب نیز ایجاد گردد.

تنیدگی روانی و آلرژی‌ها می‌توانند بیماری را تشدید کنند.

آرتریت روماتوئید یک بیماری خود-ایمنی است که امکان دارد به دلیل عفونت ویروسی نیز ایجاد شود.

در این بیماری پادتن‌ها به آستر مفاصل که ماده نرم کننده ضروری برای حرکت نرم استخوان‌های مقابلِ هم در یک مفصل راترشح می‌کند، حمله می‌کنند.

در نتیجه مفاصل مبتلا متورم، سفت و دردناک می‌شوند.

استرس و آلرژی‌های غذایی از جمله عوامل محرک احتمالی در این بیماری هستند.

نشانه‌ها شامل درد مبهم مفصلی، سفتی مفصل در صبحگاه، ضعف، تب خفیف، عرق ریزش شبانه و اختلال گردش خون است.

آماس زردپی‌ها، چشم‌ها، پوشش داخلی قلب و فیبروز شش‌ها نیز ممکن است رخ دهند.

اضافه وزن به دلیل فشار تحمیلی بر مفاصل اندام‌های تحتانی و افزایش درد، یک عامل خطر است.

تشخیص به موقع برای پیشگیری از عوارض دراز مدت بیماری ضرورت دارد.

نوع چربی مصرفی در رژیم غذایی بر نشانه‌های بیماری تأثیر می‌گذارد، به گونه‌ای که اسیدهای چرب امگا- 3 به تنظیم مواد هورمون مانندی موسوم به ایکوزانوئیدها کمک می‌کنند.

این مواد آماس و درد را کنترل می‌نمایند.

چربی‌های گوشت اثر معکوس دارند یعنی تولید عوامل آماسی را تحریک می‌کنند.

آلرژی‌های غذایی ممکن است در ایجاد زمینه برای ابتلا به آرتریت نقش بارزی داشته باشند.

آلرژی‌های شایع عبارتند از فراورده‌های شیر، قند تصفیه شده، مرکبات و سبزی‌های بوته‌ای مانند گوجه فرنگی، سیب زمینی، بادمجان، فلفل و فلفل تند.

توصیه میشود که این غذاها یا هر غذای دیگری که به عنوان آلرژی مورد ظن باشد به مدت 2 ماه از رژیم غذایی حذف و سپس به تدریج به رژیم بازگردانده شود تا واکنش بیمار نسبت به آنها ارزیابی گردد.

ورزش متوسط در کاهش استرس، بهبود گردش خون و افزایش تحرک بیماران آرتریتی بسیار سودمند است.

الف) مواد مغذی مورد نیاز در آرتریت

گلوکزامین سولفات- 500 میلی‌گرم سه بار در روز، غضروف مفصلی را ترمیم می‌کند و نشانه‌های استئوآرتریت را کاهش می‌بخشد.

کندروایتین سولفات – 400 میلی‌گرم دو یا سه بار در روز، درد را کاهش می‌دهد و به تحرک و بهبودی مفاصل کمک می‌کند.

این ماده یکی از اجزای اصلی پوشش داخلی مفاصل است.

S- آدنوزیل متیونین– 400 میلی‌گرم سه بار در روز، درد، سفتی و ورم را کاهش می‌دهد.

نیکوتین آمید- 250 میلی‌گرم چهار بار در روز، تحرک مفصل و قدرت ماهیچه‌ای را افزایش و ضعف را کاهش می‌دهد.

ویتامین6 ب – 100 میلی‌گرم دوبار در روز، برای استئوآرتریت.

پانتوتنیک اسید - 1میلی‌گرم، نشانه‌های آرتریت روماتوئید را بهبود می‌بخشد.

ویتامین ای -600-400 - IU با مخلوط توکوفرول‌ها، نشانه‌ها را تسکین می‌دهد.

سلنیوم- در صورت کمبود، در موارد آرتریت روماتوئید همراه با ویتامین E مصرف شود.

بور 6-3 میلی‌گرم، به تسکین نشانه‌های استئوآرتریت و احتباس کلسیم در استخوان‌ها کمک می‌کند.

روغن پامچال یا انگورفرنگی سیاه - برای آرتریت روماتوئید همراه با داروهای ضد التهابی مصرف شود.

این ترکیبات حاوی اسید گاما-لینولنیک هستند که پیش ساز پروستاگلاندین‌های ضد التهابی است.

روغن بزرک- روزانه 1 قرص، برای آرتریت روماتوئید.

برملاین- 750-250 میلی‌گرم سه بار در روز ما بین وعده‌های غذایی، به تسکین نشانه‌های آرتریت روماتوئید کمک می‌کند.

دی متیل سولفوکسید (DMSO)- مصرف موضعی آن درد را کاهش می‌دهد.

مس-  1میلی‌گرم، خاصیت ضد التهابی دارد.

ب) غذاهای مفید برای آرتریت

ماهی چرب؛ کلم پیچ؛

ماهی آزاد؛ کرفس؛

شاه ماهی؛ دانه خردل؛

ساروین؛ سیب زمینی هندی؛

ماهی تن؛ پیاز؛

روغن زیتون کاملاً خالص؛ مغز دانه‌ها؛

روغن کانولا؛ مغز دانه‌های برزیلی؛

میوه‌های تازه؛ تخمه آفتابگردان؛

آناناس؛ غلات کامل؛

گیلاس؛ حبوبات؛

توت سیاه؛ تخم مرغ؛

کشمش؛ سیر؛

انگور؛ زرد چوبه؛

سبزی‌های تازه؛ زنجبیل؛

مارچوبه؛ دارچین؛

کلم بروکلی؛ فلفل قرمز بزرگ؛

کلم بروکسل؛ پونه کوهی.

چغندر؛ خیار؛

کلم؛ جعفری؛

هویج؛ آناناس؛

کرفس؛ هندوانه.

ج) گیاه درمانی مفید برای آرتریت

بید سفید - حاوی 100 میلی‌گرم سالیسین در روز توصیه می شود: دارای خواص ضد التهابی و مسکن درد بوده، نسبت به آسپرین آهسته‌تر عمل می‌کند اما دوام اثر آن بیشتر است.

گیاه زرد چوبه - 400 میلی‌گرم پیگمان زرد چوبه سه بار در روز برای آرتریت روماتوئید، دارای اثرات ضد التهابی به دلیل ترکیب کورکومین موجود در آن می باشد.

سیر - روزی 3 بار، یک ششم اونس تازه یا یک سوم قاشق چایخوری پودر زنجبیل، یک عامل ضد التهاب که مسکن درد است و توان حرکت را افزایش می‌دهد، برتر از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDS) و بدون عوارض جانبی.

بابونه اروپایی (fever few) روزی دوبار، 2-1 کپسول، ساخت عوامل التهاب‌زا را مهار می‌کند.

گیاه پنجه شیطان– 1 تا 2 گرم پودر ریشه یا 4 تا 5 میلی‌لیتر تنتور سه بار در روز، یک عامل ضد التهاب و مسکن درد.

فلفل قرمز- به صورت کِرم، ترکیب الکالوئیدی موجود در آن، نشانه‌ها و علائم را فرو می‌نشاند.

ریشه اراقیطون – درد مفاصل را آرام می‌کند.

دم اسبی- سیلیکون موجود بافت‌های ارتباطی را استحکام می‌بخشد.

د) سایر توصیه های مفید جهت بهبود آرتریت

رایحه درمانی

- میوهای از تیره ارس و فلفل سیاه، بابونه رومی و اسطوخودوس-همه را به صورت روغن ماساژ با روغن حامل با یکدیگر مخلوط کنید. در صورت بارداری میوه تیره ارس مصرف نشود.

- اکلیل کوهی اسطوخودوس، گل گیاه جعفری را به صورت روغن ماساژ با یکدیگر مخلوط کنید.

- اکلیل کوهی و با بونه- 10 قطره در آب حمام بچکانید.

- اسطوخودوس، گل سرخ، اکالیپتوس و میوهای از تیره ارس- برای کمپرس گرم با هم مخلوط شوند.

- آویشن مراکشی- مفید برای بیماری‌های خود ایمنی

- گیاه everlasting – مقادیر زیاد هیدروکربن‌های سسکوئیترین موجود در آن ترکیبات ضد التهاب قوی هستند، درد مفاصل را آرام می‌کند.

طب آیورودیک

انواع واتا مستعد ابتلا به آرتریت هستند.

کندر– 400 میلی‌گرم، سه بار در روز، از آسیب بیشتر مفاصل پیشگیری می‌کند و توان حرکت را افزایش می‌دهد.

روغن کنجد یا خردل: ماساژ سراسری بدن به ویژه روی مفاصل، مسکن درد است.

طب چینی

فرمول‌های گیاهی (علفی) برای آرتریت تجویز می‌شوند.

شیرین بیان و عشقه - 2 تا 4 گرم ریشه خشک شده یا 10 تا 20 میلی‌لیتر تنتور الکلی یا 4 تا6 میلی‌لیتر عصاره شیرین بیان سه بار در روز به همراه 4 تا 6 گرم یا 500 میلی‌گرم عصاره عشقه، خواص ضد التهابی دارد.

طب سوزنی درد را تسکین می‌دهد، عملکرد دستگاه ایمنی را بهبود می‌بخشد.

طب فیزیکی

ماساژ – تسکین نواحی زخم و التهاب، توسط افرادی که درباره آرتریت آگاه و مطلع باشند.

حرکت درمانی؛

طب فشاری؛

ماساژ درمانی شیاتسو - جریان انرژی حیاتی را اصلاح و تعدیل می‌کند؛

تمرینات ذهنی و بدنی

تمرینات تای چی- نفس عمیق مفید است، به نرمی مفاصل کمک می‌کند و آنها را انعطاف پذیر نگاه می‌دارد، از استرس می‌کاهد؛

درمان ذهنی- جسمی

مراقبه؛

یوگا- ماهیچه‌ها را به حال استراحت در می‌آورد و مفاصل را انعطاف پذیر نگه می‌دارد، حرکات و وضعیت ویژه برای مفاصل مختلف بدن

تصویر سازی ذهنی.