اشاره:
از امام صادق(ع) نقل شده است که در آن هنگام آقای ما، قائم(ع) به خانة خدا به پشت خود تکیه زده می گوید: «ای مردم هرکه می خواهد آدم و شیث را ببیند، بداند که من آدم و شیث هستم و هرکه می خواهد نوح و فرزندش سام را ببیند، بداند که من همان نوح و سامم و هر که مایل است ابراهیم و اسماعیل را ببیند، بداند که من همان ابراهیم و اسماعیل می باشم و هرکه می خواهد موسی و یوشع را ببیند، من همان موسی و یوشع هستم و هرکس می خواهد عیسی و شمعون را ببیند، من همان عیسی و شمعون هستم و هرکه می خواهد محمد(ص) و امیرالمؤمنین، علی(ع) را ببیند، بداند من همان محمد و علی هستم و هرکه می خواهد حسن و حسین را ببیند، بداند که من همان حسن و حسینم، و هرکه می خواهد امامان از ذریة حسین را ببیند، بداند که من همان ائمة اطهار هستم. دعوتم را بپذیرید و به نزدم جمع شوید که هرچه گفته اند و هرچه را نگفته اند، به شما خبر می دهم».
این حدیث دلالت دارد بر اینکه تمام صفات انبیای عظام و مکارم ائمة اطهار(ع) در وجود امام عصر - أرواحنا فداه- جمع است و از آن حضرت آشکار می گردد. در قسمت های قبل شباهت های میان آن حضرت(ع) و چند پیامبر بزرگ الهی را بررسی کردیم، اینک توجه شما را به ادامة آن جلب می کنیم.
شباهت به حضرت الیاس(ع)
الیاس (ع) خداوند عمرش را ـ همچون حضرت خضر(ع) ـ طولانی ساخته است، همین طور خداوند تعالی عمر حضرت امام زمان(ع) را نیز طولانی نموده است.
حضرت الیاس(ع) نیز ـ مانند خضر(ع) ـ هر سال به حج می رود و در آنجا با هم ملاقات می کنند. دلیل بر این معنی اینکه در تفسیر امام حسن عسکری(ع) نقل گردیده است که پیغمبر اکرم(ص) به زید بن ارقم فرمودند:
خضر و الیاس هر سال در مراسم حج همدیگر را ملاقات می کنند.1
حضرت قائم(ع) نیز هرسال به حج می رود ـ چنانکه در باب شباهتشان به خضر(ع) نیزگذشت.
حضرت الیاس(ع) از قومش فرار کرد و از نظر آنان غایب شد، هنگامی که می خواستند او را بکشند.
امام عصر(ع) نیزا ز قوم خود فرار کردند و از دیدة مردم غایب شدند، هنگامی که می خواستند آن حضرت را به قتل برسانند.
حضرت الیاس(ع) هفت سال غایب شد و قائم(ع) نمی دانم تا کی غیبتش ادامه خواهد داشت.
الیاس(ع) در کوه دشواری سکونت کرد و حضرت قائم(ع) نیز مطابق در روایت علی بن مهزیار اهوازی فرمودند:
پدرم ابومحمد(ع) به من سفارش کرد که مجاورت نکنم قومی را که خداوند بر آنها غضب کرده و لعنتشان نموده و برای آنان در دنیا و آخرت ننگ و خواری است و برای آنها عذاب دردناکی است، و مرا دستور فرمود که از کوهساران جز دشوار آنها و از بلاد جز جاهای پست را برنگزینم و خداوند تقیه را آشکار فرمود، و آن را بر من گماشت، پس من در تقیه ام تا روزی که اجازه داده شود خروج نمایم.
عرض کردم: ای آقای من این امر کی خواهد بود؟ فرمودند: هرگاه بین شما و راه کعبه فاصله و جدایی افتاد و آفتاب و ماه جمع شدند، و کواکب و ستارگان آنها را در میان گرفتند... .2
خداوند متعال به دعای حضرت الیاس(ع) یونس پیغمبر را در حالی که کودک بود، بعد از چهارده روز از فوتش زنده کرد ـ چنانکه در حدیث آمده ـ 3.
همچنین خداوند متعال به برکت امام زمان(ع) و به دعایشان مردگان بسیاری را زنده خواهد کرد پس از گذشت سال ها از مرگشان؛ از جمله اصحاب کهف، و بیست و پنج نفر از قوم موسی ـ که به حق قضاوت می کنند و با آن عدالت می نمایند ـ و یوشع بن نون وصی حضرت موسی، و مؤمن آل فرعون و سلمان فارسی و ابودجانة انصاری، و مالک اشتر، و نیز نقل شده است که حضرت الیاس(ع) هم از یاران حضرت قائم(ع) است.4
حضرت الیاس(ع) را خداوند به آسمان بالا برد، چنانکه از ابن عباس روایت شده است.
حضرت قائم(ع) را نیز خداوند متعال پس از ولادت، به آسمان برد.
گفته می شود حضرت الیاس(ع) به فریاد دردمندان می رسد و گمشدگان مضطر را در بیابان ها و دشت ها راهنمایی می کند، و خضر آنها را در جزایر دریاها فریادرسی می نماید.
حضرت قائم(ع) نیز به دردمندان رسیدگی می نماید و گمشدگان را هدایت می فرمایند و در خشکی و دریا ـ بلکه در زمین و آسمان ـ به فریاد بیچارگان می رسند و این است فضل الهی که به هرکه بخواهد عنایت می کند.
حضرت الیاس(ع) به اذن خدای تعالی برایش از آسمان مائده آمده، چنانکه روایت شده که پیغمبر اکرم(ص) از قلة کوهی صدایی شنیدند که می گفت: خدایا مرا از امت رحمت شدة آمرزیده شده قرار ده. پیغمبر(ص) به آنجا رفت، ناگاه دید پیرمرد فرتوتی هست که قامتش سیصد ذراع می باشد، هنگامیکه رسول خدا(ص) را دید با او معانقه کرد سپس گفت: من هر سال یکبار غذا می خورم و حالا وقت آن است. که ناگاه مائده ای از آسمان فرود آمد، و هر دو از آن خوردند، او حضرت الیاس(ع) بود.
برای حضرت صاحب الزمان(ع) نیز مائده از آسمان نازل شده است.
شباهت به ذوالقرنین(ع)
ذوالقرنین پیغمبر نبود ولی مردم را به سوی خدا دعوت کرد و به تقوی و خداترسی می خواند.
حضرت قائم(ع) نیز پیغمبر نیستند زیرا بعد از پیغمبر ما حضرت محمد مصطفی(ص) دیگر پیغمبری نیست، ولی آن حضرت نیز به سوی خدای تعالی و تقوی و پرهیزگاری دعوت می نمایند.
ذوالقرنین بر مردم حجت5 بود.
امام عصر(ع) نیز بر همة اهل عالم حجت می باشند.
خداوند ذوالقرنین را به آسمان دنیا بالا برد و از زمین برای او پرده برداری شد و همه جای زمین ـ از کوهساران و دشت ها و دره ها ـ از مشرق تا مغرب همه را مشاهده کرد و خداوند به او از هر چیزی علمی عنایت فرمود که با آن حق و باطل را بشناسد، سپس به زمین فرستاده شد و به او وحی شد که در دو ناحیة غرب و شرق زمین سیر کن.6
خداوند تعالی امام زمان(ع) را به بالاتر از آسمان اول برد، و سپس به زمین بازگرداند.
ذوالقرنین از قومش غیبتی طولانی داشت.
غیبت امام زمان(ع) نیز طولانی است، و از امام عسکری(ع) نیز نقل شده است که در پاسخ به این سؤال که: چه سنتی از خضر و ذوالقرنین در قائم(ع) جاری است؟ فرمودند: «طول غیبت.»
ذوالقرنین، بنا بر آنچه در قرآن کریم آمده به خاور و باختر زمین رسید. حضرت قائم(ع)، نیز همین طور خواهند بود. روایت شده است که رسول الله(ص) می فرمودند: ذوالقرنین بندة صالحی بود که خداوند او را بر بندگان حجت قرار داده بود،پس قوم خود را به سوی خدا و تقوی فرا خواند، آنها بر شاخ او زدند که از نظرشان مدتی غایب شد تا اینکه درباره اش گفتند: هلاک شد یا در کدام بیابان رفت؟ سپس ظاهر شد و به سوی قومش بازگشت، ولی آنها بر شاخ دیگرش زدند، و در میان شما( امت مسلمان) نیز کسی هست که بر سنت و روش او است، و به درستی که خداوند عزّوجل ذوالقرنین را در زمین مکنت داد و برای او از هر چیزی سببی عنایت فرمود تا به شرق و غرب زمین رسید، خداوند تبارک و تعالی سنت او را در قائم(ع) از فرزندانم نیز جای خواهد ساخت تا به شرق و غرب زمین دست یابد، تا جایی که هیچ آبگاه و جایگاهی از آن ـ هموار و ناهموار، کوه و دشت ـ باقی نماند مگر اینکه آن را زیر پاهای او قرار دهد، و خداوند عزوجل گنجینه های زمین را به وسیلة او پر از عدل و قسط می نماید چنانکه از ظلم و جور پر شده باشد.7
ذوالقرنین ما بین مشرق و مغرب را گرفت و تصرف کرد.
امام عصر(ع) نیز مشرق و مغرب زمین را به تصرف خویش درخواهند آورد.
ذوالقرنین پیغمبر نبود ولی به او وحی شد.
بر حضرت قائم(ع) نیز هرچند پیغمبر نیستند، وحی می شود.
ذوالقرنین بر ابر سوار شد.
حضرت قائم(ع) نیز بر ابر می نشینند. حضرت امام باقر(ع) فرمودند:
ذوالقرنین میان دو ابر مخیّر شد، ولی او ابر رام را انتخاب کرد، و ابر سخت برای صاحب شما ذخیره گردید.
راوی می گوید: عرض کردم: سخت کدام است؟ فرمود:
هر آن ابری که در آن رعد و صاعقه یا برق باشد. صاحب شما بر آن سوار می شود، باری؛ او سوار ابر می شود و به سبب ها می رسد، سبب های آسمان های هفتگانه و زمین های هفتگانه، پنج معمور و دو بخش ویران8.
از حضرت امام صادق(ع) نیز مانند همین روایت نقل شده است.
شباهت به حضرت شعیب
حضرت شعیب(ع) قوم خود را به سوی خدا دعوت کرد تا اینکه عمرش طولانی و استخوان هایش کوفته شد، سپس از نظرشان غایب گشت ـ تا آنجا که خدا خواسته بود ـ و دوباره به صورت جوانی به آنها بازگشت.9
حضرت قائم(ع) نیز با وجود طول عمر به صورت جوانی ظاهر می شوند که کمتر از چهل سال دارد. از حضرت امام صادق(ع) نقل شده است که فرمودند:
آنکه از چهل سال بیشتر داشته باشد صاحب این امر نیست.10
حضرت شعیب(ع) از محبت خداوند آنقدر گریست تا دیدگانش از بین رفت، خدای عزوجل چشمانش را بازگرداند، دوباره گریست تا آنکه نابینا شد، باز خداوند دیدگانش را بینا کرد باز هم گریست تا کور شد، بار دیگر خداوند بینایی را به او بازگرداند. 11
حضرت قائم(ع) در زیارت ناحیه [خطاب به جد بزرگوارشان حضرت امام حسین(ع)] چنین بیان داشته اند:
و لأبکینّ علیک بدل الدّموع دما.
و به جای اشک بر تو خون می گریم.
حضرت شعیب(ع) در قوم خود گفت:
بقیّة الله خیرٌ لکم إن کنتم مؤمنین.12
آنچه خداوند باقی گذارده برایتان بهتر است اگر ایمان داشته باشید.
دربارة حضرت قائم(ع) نیز امام باقر(ع) فرمودند:
هنگامی که قائم(ع) خروج کند به کعبه تکیه می زند، و 313 مرد نزدش حاضر می شوند، پس اولین سخنی که به زبان می آورد این آیه است: «بقیّة الله خیرٌ لکم إن کنتم مؤمنین» سپس می فرماید:
من بقیة الله در زمین و خلیفة خدا و حجت او بر شما هستم، پس هیچ مسلمانی بر او سلام نمی کند، مگر اینکه چنین می گوید: «السّلام علیک یا بقیّة الله فی أرضه» و چون شمارة یارانش به یک عقد که ده هزار نفر است رسید، خروج می کند. پس در زمین هیچ معبودی جز خداوند عزوجل باقی نمی ماند، بت ها و اصنام و غیر آنها نابود می شود و آتش در آنها می افتد، و این امر پس از غیبت طولانی خواهد بود تا خداوند معلوم سازد چه کسی در غیبت ایمان می آورد و اطاعت می کند.13
تکذیب کنندگان حضرت شعیب(ع) به آتشی که از ابری که بر آنها سایه افکنده بود بیرون آمد، سوختند، چنانکه خداوند عزوجل می فرماید:
فکذّبوه فأخذهم عذابُ یوم الظّلّة إنّه کان عذاب یومٍ عظیمٍ.14
پس او را تکذیب کردند و آنگاه عذاب روز سایبان [ابر صاعقه خیز] آنان را فرو گرفت که همانا آن عذاب روز بزرگی بود.
قائم(ع) نیز تمام بت ها و معبودهای غیر خدا در زمان ظهور آن حضرت خواهد سوخت.
