رژیم های لاغری

طبق آمار بیش از 4 درصد جمعیت ایران و اغلب کشورهای صنعتی دارای اضافه وزن بوده یا از چاقی مفرط رنج می برند.همانطور که می دانید اضافه وزن در نتیجه مصرف غذاهای پرکاری که انرژی مازاد برنیاز بدن را تأمین می کنند حاصل می شود به عنوان مثال یک زن بالغ که فعالیت متوسطی دارد باید حدود دو هزار کالری انرژی در روزدریافت کند به این ترتیب باید از مصرف غذاهای پرچرب، شکر وفست فود پرهیز کرده و انواع میوه ها سبزیجات وغلات را مصرف کند و ورزش منظم داشته باشد تا در محدوده سلامت وزنی قرار گیرد در نتیجه در بدنش نیز جلوگیری می شود.
معمولاً اضافه وزن به تدریج اتفاق می افتد بنابراین بسیار غیر معمول است که براساس ادعاهای«رژیم های مد روز»بتوانیم بیشتر از نیم تا 1کیلوگرم در هفته وزن خود را کاهش دهیم.منظور از رژیم های مد روز برنامه های غذائی نامتعادلی هستند که اغلب ناسالم و غیر تغذیه ای بوده و در بین سایر برنامه های رژیمی طرفداران زیادی دارند زیرا ادعا بر کاهش سریع وبدون زحمت وزن دارند.

انواعی از رژیم های «مد روز»:

رژیم هائی که بر پایه کاهش شدید کالری هستند:

این رژیم ها بر پایه گرسنگی بیش از حد هستند و قصد دارند هرچه سریعتر فرد را به نتیجه دلخواه برسانند.در این رژیم غذاهای محدود چون آب میوه ،سالاد ،میوه ،انواع سوپ ها و چای های گیاهی توصیه می شود.
ازعلائمی که می توانند به جا بگذارند می توان به گیجی ،تهوع ،گرفتگی عضلانی ،تنفس بد،کم آبی و یبوست اشاره کرد.
مشکلات همراه:متخصصان تغذیه عقیده دارند که برای یک فرد سالم و دارای فعالیت نرمال این امکان وجود ندارد که حتی با پیروی از رژیم شدیداً محدود بتواند بیشتر از نیم تا یک ونیم کیلوگرم در هفته از چربی واقعی بدنش وزن کم کند روشی که در رژیم های بسیار کم کالری اعمال می شود آن است که بدن به گرسنگی بیش از حد یک واکنش طبیعی نشان می دهد و آن از دست دادن آب بدن است بنابراین قسمت عمده کاهش وزن سریع مربوط به چربی بدن نیست و بعد از بازگشت به رژیم غذائی عادی بدن همچون اسفنجی آب را به خود جذب خواهد کرد رژیم Detoxنمونه ای از این نوع رژیم هاست.
رژیم هائی که تأکید بر مصرف غذاهای خاص یا غذاهائی با ترکیبات خاص دارند:
اینگونه رژیم ها تأکید می کنند که توانائی اسرارآمیزی در سوزاندن چربی ،کاهش اشتها، یا تسریع سوخت و ساز بدن دارند.
مشکلات همراه:هیچ دلیل علمی مبنی بر اینکه یک غذا یا ترکیب غذائی خاص بتواند در کاهش وزن موفق باشد وجود ندارد؛ چنین رژیمی به معنای آن است که خود را از دیگر غذاها یا مواد مغذی مورد نیاز بدن محروم می کنید ،همچنین ازآنجایی که در این نوع رژیم غذایی دریافت کالری بدن بسیار کم است در نتیجه به شدت احساس گرسنگی خواهید کرد که این امر بسیار خطرناک است.
رژیم های سوپ کلم ،گریپ فروت، تخم مرغ(Beverley hills
the mayo clinic Diet)شیر موز از نمونه این نوع رژیم ها هستند.
رژیم هایی که بسیار کم چرب یا کم کربوهیدرات هستند:
محرومیت بدن از گروه های غذائی تفکر بسیار بدی/مخصوصاً برای نوجوانان در حال رشد است.تصحیح عادات غذائی و خوردن تمام گروههای غذائی با سهم کمتر کمک بیشتری می کند.
از رژیم های کم کربوهیدرات می توان به:
"The scarsdale medical Diet"
Dr.Atkinsُ Diet boston police Diet"و
Dr.stillmanُs Quick weight loss Diet"اشاره کرد.

مشکلات همراه:

در این گونه رژیم ها نان غلات، ماکارونی و برنج کاملاً محدود می شود و ادعای اینگونه رژیم ها براین است که غذاهای دارای کربوهیدرات باعث چاقی می شوند و باید آنها را حذف کرد.زندگی بدون کربوهیدرات به معنای رژیمی سرشار از گوشت، مایونز، ماهی، کره و خامه است.در این صورت با رژیمی سرشار از چربی و کلسترول مواجه خواهید شد که برای سلامتی به هیچ وجه مناسب نیست.در این رژیم شما وزن زیادی از دست می دهید که قسمت عمده آن آب بدن شماست و به محض شروع به خوردن کربوهیدرات این آب به بدن شما برخواهد گشت.

رژیم کم چرب و پرکربوهیدرات:

مقادیر کمی از گوشت ها و ماهی های کم چرب و محصولات لبنی کم چرب مجاز هستند و خطر دریافت ناکافی کلسیم، آهن، روی و پروتئین های با کیفیت وجود دارد.به عنوان مثال رژیم pritikinتوصیه می کند که 10%از کالری رژیم از چربی و مقداری پروتئین نیز دارا باشد.این رژیم معمولاً از نظر روی B12و ویتامین Eفقیر است.
رژیم هائی که تأکید بر جایگزینی وعده های غذائی،حذف وعده ها یا رژیم های مایعات دارند:
در این گونه رژیم های غذائی شما یک دو یا سه وعده غذائی خود را جایگزین با یک نوع غذای خاص می کنید.اما مشکل آنجاست که این غذاهای خاص اغلب گران هستند و معمولاً مواد مغذی لازم برای بدن را تأمین نمی کند و از طرفی دیگر چون اغلب آنها به جویدن نیاز ندارند احساس رضایت مندی از سیری را حاصل نمی کنند و مهمتر آنکه لذت ماندن در کنار خانواده را از بین می برند.حذف وعده غذائی یا مصرف تنها یک وعده غذا در روز باعث می شود که به طور تطبیقی بدن شما میزان سوخت و ساز انرژی را کاهش دهد.بنابراین روز به روز کاهش وزن برای شما سخت تر واضافه وزن آسانتر خواهد شد.TOny fergusons، Herbalife and optifast slim fastو نمونه ای از این رژیم هستند.
رژیم هائی بر پایه مصرف قرص های مخصوص پودرها یا گیاهان:
این راه های رژیمی همگی به منظور لاغرکردن جیب های شما هستند نه خود شما اغلب قرص های رژیمی حاوی مواد افزایش دهنده ادرار یا مدفوع هستند که در نتیجه آن بدن فرد آب بیشتری از دست می دهد هرچند که بعضی از مکمل ها ادعا می کنند محتویات شان متابولیسم را بالا می برد اشتها را کاهش داده یا جذب چربی را مسدود می کند اما برای اغلب این مکمل ها دلیل علمی قابل اعتماد وجود ندارد و متخصصین تغذیه این مکمل ها را مخصوصاً برای نوجوانان -خطرناک می دانند، زیرا هنوز مشخص نیست که این مکمل ها روی رشد چه تأثیری دارند.

رژیم «یو-یو»یا چرخه ای:

اغلب رژیم های مد روز مدعی بر کاهش وزن ،بدون کوچکترین تلاشی هستند.البته به هر برنامه ای که پیشنهاد دهنده نتایج کوتاه مدت وآسان باشد باید با دیده تردید نگریست.اگر راهی برای کاهش وزن آسان و سریع وجود داشته باشد نباید این همه افراد چاق یا دارای اضافه وزن را در روز ببینیم.اغلب افراد گرفتار این تبلیغات می شوند و شروع به کاهش وزن (نه الزاماً چربی)می کنند اما سریعاً خسته می شوند و کاملاً رژیم را رها کرده و دوباره حتی بیشتر ازقبل وزن آنها اضافه می شود .یادآوری کاهش وزن اولیه آنها باعث می شود که دوباره همانگونه رژیم ها را از سر گرفته و مجدداً مقداری از وزن آنها کاهش یابد.تکرار این چرخه کاهش-افزایش وزن نهایتاً منجر به افزایش وزن می شود زیرا هر بار که افراد رژیم را کنار می گذارند اندکی به وزن قبلی آنها قبل ازشروع کاهش وزن افزوده می شود.این حالت را رژیم های «یو-یو»گویند. زمانی که فرد شروع به کاهش دریافت انرژی از غذا می کند سلول های بدن این کاهش انرژی و مواد مغذی را احساس کرده و شروع به صرفه جوئی در سوخت و ساز انرژی می کنند بنابراین گرمای کم تری بوسیله بدن تولید شده و فعالیت وعملکرد های فیزیولوژیک بدن کمتر می شود به محض اینکه فرد به عادات غذائی خود بازگردد چربی بیشتری در بدن ذخیره شده و منجر به اضافه وزن سریعتر می شود.همچنین تکرار این چرخه اضافه وزن خالص را نیز در پی دارد در تحت چنین شرایطی ترکیب بدن نیز تغییر می کند و درصد چربی بدن نیز افزایش می آید .پیروی از این رژیم غذایی خطر بروز بیماری هایی چون چاقی دیابت نوع 2، فشارخون بالا ،سرطان و بیماری های قلبی -عروقی را افزایش می دهد.
به منظور جلوگیری از این مشکلات هر فردی که تمایل به کاهش وزن دارد باید به توصیه های زیر توجه کند :
1)هیچ رژیم مد روزی را که مدعی بر کاهش وزن سریع وآسان است باور نکنید زیرا چنین چیزی امکان پذیر نیست.
2)برنامه های کاهش وزن را با ورزش همراه کنید این امر نه تنها انرژی بیشتری را می سوزاند بلکه توده ماهیچه ای بدن را افزایش داده در نتیجه سوخت و ساز بدن را نیز بیشتر می کند.
3)اطمینان پیدا کنید که زمانی که رژیم غذائی خود را تغییر می دهید تمام مواد مغذی ضروری بدنتان همانند مقادیر کافی از میوه ها سبزیجات و غلات کامل تأمین می شود.
4)تلاش کنید با پیروی از برنامه های ورزشی مثل ورزش های هوازی ،چربی بدن خود را از بین ببرید .
5)صبور باشید و وزن خود را به تدریج کاهش دهید ،به یاد داشته باشید اضافه وزن سریع اتفاق نمی افتد، بنابراین سریع نیز از دست نمی رود.
6)از چرخه وزنی جلوگیری کنید.
منبعساناز سانیا،شماره 15: /س