مردم سالاری، 26/1/82
نویسنده، نخست به تعریف گفت وگو می پردازد و پس از آن، مفاهیم فرهنگ، تمدن و رابطه میان آن دو را بازمی کاود . سپس اهدافی برای گفت وگوی تمدن ها برمی شمارد که عبارت اند از: 1 . برون برد تمدن های کهن انسانی از وضعیت انفعال در قبال تمدن پیشرفته و مهاجم غربی; 2 . ترسیم گسست سنت و مدرنیته و کاهش کاستی های دوره فرا تجدد; 3 . بازجستن درمان های مجرب و کهن برای بحران های نو پیدای انسان معاصر; 4 . افزایش شناخت اصحاب تمدن ها و ارباب ادیان نسبت به مبانی و میراث تمدن ها و ادیان دیگر و در نتیجه گزینش و بهره جویی از دستاوردهای انسانی دیگر; 5 . شکستن استبداد فرهنگی جهان و توطئه های جهانی سازی فرهنگی; 6 . تحکیم وحدت میان امت اسلامی و جامعه جهانی; 7 . توسعه امنیت و مبانی صلح جهانی .
پیامدهای دیگری چون بازگشت اعتماد به نفس در میان مسلمین، بازیافت هویت مستقل و متحد اسلامی، صیقلی شدن اندیشه دینی، احیای منزلت دین، کاهش منازعات بین دینی و شکوفایی روابط سیاسی و اقتصادی میان ملل نیز از آثار گفت وگوی میان تمدن هاست .
نویسنده در ادامه قواعد و منطق گفت وگوی تمدنی و فرهنگی را چنین برمی شمارد:
1 . باور به هم تباری انسان ها و معنویت پیشینگی تمدن ها، توجه به بایستگی اقدام چاره جویانه برای رفع بحران ها و چالش های بشریت سوز کنونی .
2 . تعریف و تبیین ماهیت، هدف، موضوع و منطق گفت وگوی تمدنی و فرهنگی پیش از قرار گرفتن در گردونه محاوره .
3 . اطلاع دقیق از نقاط پیوند و دوری و شناخت صحیح از نقاط قوت و ضعف فرهنگ های طرف گفت وگو .
4 . حضور و محاضره نمایندگان فرهنگ ها از جایگاه نمایندگی ملت متبوع و از پایگاه فرهنگی که بدان تعلق دارند .
5 . اذعان به اصالت و استقلال طرف گفت وگو .
6 . احراز صداقت دو سوی گفت وگو .
7 . دوری از سیاسی کردن مقوله گفت وگو .
در میان کتب آسمانی، هیچ کتابی همچون قرآن، انسان ها را دعوت به گفت وگو و مفاهمه نکرده است . نویسنده در ادامه به بیان آداب و شرایط گفت وگو در قرآن می پردازد و مقاله را با اشاره به عوامل بازدارنده گفت وگوی تمدن ها به پایان می برد .
