بی‌اشتهایی و پراشتهایی عصبی *
بی‌اشتهایی و پراشتهایی عصبی چه تعریفی دارند؟
بی‌اشتهایی عصبی عبارت است از یک رفتار ارادی و هوشمندانه در جهت از دست دادن وزن، کاهش وزن، اشتغال ذهنی با وزن بدن و غذا و ترس شدید از افزایش وزن. پراشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی عبارت است از خوردن غذای بیشتری از آنچه که افراد در شرایط و مدت مشابه می‌خورند که البته با احساس قوی از دست دادن کنترل همراه است.
چه بیماری‌هایی در روان‌پزشکی بی‌اشتهایی یا پراشتهایی عصبی به وجود می‌آورند؟
بی‌اشتهایی عصبی در 65 درصد موارد با افسردگی، 34 درصد با ترس‌های اجتماعی و 26 درصد نیز با اختلال وسواسی اجباری همراه است. پراشتهایی عصبی نیز در مبتلایان به اختلالات خلقی مانند افسردگی و اختلال کنترل تکانه بیشتر دیده می‌شود. در اختلالات سوء مصرف مواد، اختلالات شخصیت و اختلالات اضطرابی نیز گزارش شده است.
علل بی‌اشتهایی یا پراشتهایی عصبی چیست؟
همانند سایر اختلالات روان‌پزشکی زمینه‌های زیستی، روانی و اجتماعی در بروز آنها نقش ویژه‌ای دارد. از نظر بیولوژیک دوپامین، سروتونین، نوراپی‌نفرین و آندورفین در این بیماران تغییر می‌یابد. از نظر روان‌شناختی، وابستگی شدید این افراد به مادر و ارضانشدن حس استقلال طلبی در ایشان مشاهده می‌شود. از نظر اجتماعی نیز تاکید عمومی بر ورزش و تناسب اندام است، همچنین وجود فشارهای اجتماعی و اخلاقی و زمینه‌های کاهش ارتباط اجتماعی را می‌توان نام‌برد.
این اختلالات به چه نسبت در زنان و مردان و کودکان دیده می‌شود؟
بی‌اشتهایی عصبی 10 تا 20 برابر در زنان بیشتر است و شایع‌ترین سن شروع آن اواسط دهه دوم زندگی است (14 تا 18 سالگی). پراشتهایی عصبی شایع‌تر از نوع بی‌اشتهایی است و یک تا 3 درصد زن‌های جوان مبتلا هستند ولی سن شروع آن دیرتر از سن شروع بی‌اشتهایی عصبی است. میزان بروز آن در مردان یک‌دهم زنان است.
افراد چاق یا لاغر چگونه بفهمند که دچار پراشتهایی یا کم‌اشتهایی عصبی هستند؟
زمانی که فرد از حداقل وزن طبیعی امتناع می‌کند و یا به شدت از افزایش وزن خود می‌ترسد و به طرز عجیبی درباره بدن خود و شکل آن برداشت‌های اشتباه دارد و همچنین زمانی که از فرط پرخوری دچار درد شکمی و یا حالت تهوع می‌شود و یا عمدا استفراغ می‌کند و یا از داروهای مسهل یا مدر استفاده می‌کند، دچار بی‌اشتهایی یا کم‌اشتهایی عصبی شده است.
خطرات جسمانی بی‌اشتهایی یا پراشتهایی عصبی کدام‌اند؟
کاهش وزن شدید، کاهش آب بدن، لاغری مفرط و اختلالات گوارشی، اختلالات کلیه و مجاری ادرار، بیماری‌های قلبی و در نهایت مرگ.
چه حالت‌هایی اشتها را افزایش یا کاهش می‌دهد؟
ورزش افراطی یا بی‌تحرکی کامل، اضطراب، افسردگی، یادگیری فرزندان از والدین، تقلید کورکورانه از دیگران و انجام رژیم‌‌های غیراصولی تغذیه‌ای.
درمان این بیماران چگونه انجام می‌شود؟
درمان به صورت استفاده از داروهای آرام‌بخش و ضد اضطراب، رژیم غذایی مناسب و برطرف کردن علل زمینه‌ای و تحرک کافی توصیه می‌شود. با توجه به وضعیت وخیم این بیماران، باید آنها را در بیمارستان بستری کنند و از داروهای روان‌پزشکی برای برطرف کردن زمینه‌های ایجادکننده بیماری استفاده کنند. روان‌درمانی و رفتاردرمانی نیز دیگر راه‌های درمانی هستند.
چه موقع باید به روانپزشک مراجعه کرد؟
زمانی که فرد دچار لاغری مفرط بدون دلیل مشخص شود و یا اگر افراد خانواده متوجه علایم بیماری درونی شدند، باید درمان را شروع کرد.اکیدا توصیه می‌شود بدون مراجعه به روانپزشک و تنها با توصیه اطرافیان و یا تبلیغات نشریه‌ها و مجلات، از دارو برای لاغری استفاده نکنید. به خصوص داروی فلوکسیتینی که به باور غلط مردم برای لاغری مفید است.
پی نوشت ها :
*گفتگو با دکتر پرویز مظاهری
منبع:www.salamat.com
/خ
