مصاحبه با کریستوفر نولان: چرا «دانکرک» یکی از شخصی‌ترین فیلم‌های اوست

این فیلم‌ساز در جدیدترین فیلمش از یک ارتباط صمیمی با موضوع حماسی جنگ جهانی دوم پرده برمی‌دارد.

وقتی اواخر جولای طوفان تبلیغات فیلم «دانکرک» Dunkirk، کریستوفر نولان Christopher Nolan را به نیویورک آورد، آثار خستگی از پرواز شب گذشته‌اش از فرانسه به‌وضوح در صورتش مشخص بود؛ او برای تبلیغات «دانکرک» به شهر معروف فیلم رفته بود. در آخرین اثر نولان که تصویربرداری سریعی از عملیات نجات برای حدود 400000 نیروهای متفقین مستقر در منطقه ساحلی در سال 1940 را ضبط کرده، سربازانی که برای زنده‌ ماندن کنار ساحل، در آب و در هواپیماهای جنگنده انفجاری می‌جنگند به چهره‌های قهرمان تبدیل می‌شوند. آن‌ها مظهر روح بقا هستند که از رنجی که در دست دشمنانشان است هم فراتر رفته‌اند.

کریستوفر نولان در پشت صحنه فیلم «دانکرک»

اما برداشت فرانسوی‌ها از فیلم جور دیگری است.
نولان در مصاحبه‌ای گفته است: “اتفاقات فیلم در فرانسه بسیار متفاوت‌تر برداشت می‌شوند. برای آن‌ها، این شکست -که پیروزی بریتانیا را در بین داشت- بسیار هولناک بود و اینکه چگونه توانستند به ادامه جنگ بپردازند، به‌نوعی در فرهنگ فرانسه گم‌شده است. این زمان آغاز روی کار آمدن حزب نازی‌ است؛ بنابراین این فیلم برای آن‌ها تنها منبع شرم‌ هست “.
نولان نظر دیگری دارد. او می‌گوید: “این‌که فیلم ضد ارزیابی ملی آن‌ها ساخته‌شده به خاطر من نبوده است، اما چیزی که دراین‌بین گمشده این است که فرانسه و انگلیس سربازانی را در اطراف گماشتند تا انگلیس بتواند فرار کند. آن‌ها سربازان را برای 10 روز مستقر کردند که یک دوره از تاریخ را تغییر داد. باعث تأسف است که آن‌ها قادر به پیدا کردن هیچ افتخاری در آن نیستند “.نولان هم مثل بسیاری از بریتانیایی‌های هم‌نسل خودش، با شنیدن داستان‌هایی درباره دانکرک در خانه‌اش، جایی که فکروخیال جنگ جلوه بیشتری داشت، بزرگ شد. نولان می‌گوید: “پدربزرگ من در نیروی هوایی بود. او در دانکرک حضور نداشت؛ پدربزرگم هدایتگر ناوبر در لنکستر بود و جانش را در جنگ از دست داد “.
وقتی نولان در مراحل پیش‌تولید «دانکرک» بود، بر سر آرامگاه پدربزرگش، خارج از شهر لیون فرانسه رفت. این ارتباط یکی از معدود دلایل شخصی بودن این فیلم در بین 10 فیلم ساخته‌شده او تابه‌حال است. «دانکرک» اولین محصول بریتانیایی او بعد از «تعقیب» Following در سال 1998 هست.
او می‌گوید: “من سعی می‌کنم تنها فیلم‌هایی را که با آن‌ها احساس نزدیکی در برخی سطوح عاطفی دارم بسازم. این اولین بار است که سوژه‌ای واقعی را انتخاب کردم و مسئولیت‌های بزرگی در پی آن به وجود می‌آیند؛ اما گاهی فکر می‌کنم حس شخصی بودن کار بیشتر است “.

بسیاری از این ارتباط‌ها، ارتباط خانوادگی است. نولان ادامه می‌دهد: “وقتی بچه بودم، درباره پدربزرگم می‌شنیدم و پدر و عمویم بسیار تحت تأثیر جنگ قرار داشتند. قطعاً برای من مهم بود که بخش‌های هوایی فیلم درست از آب دربیاید. پدرم از دیدن فیلم‌هایی که نیروی هوایی را اشتباه ترسیم کرده بودند بسیار آزرده می‌شد “.
اما او از کودکی با این ماجرا درگیر شده بود.
نولان می‌گوید: “دانکرک چیزی است که از کودکی به‌عنوان یک بریتانیایی با آن بزرگ می‌شوید. بازگویی داستانی که می‌شنوید بسیار ساده و اسطوره‌ای، تقریباً مثل یک داستان افسانه‌‌ای هست. قسمت جالب ساخت این پروژه برای من این است که هرچه بیشتر به ماهیت آن پی می‌بردم، بیشتر خارق‌العاده به نظر می‌رسید. واقعیت نابسامان است، هیچ چیز به سادگی ماهیگیرانی که به قایق‌های پارویی می‌پریدند و سربازان را جمع می‌کردند نیست، اما واقعیتی که در حقیقت در آن ساحل و در سراسر آن کانال اتفاق افتاد یکی از بهترین داستان‌ها است “.