مقدمات ظهور

مهدویت
 

هرگز آنقدر ندارم که شوم مِسکینت این شرف بس که به مسکین درت مِسکینم
(اللَّهمَّ صلّ على محمّد وآل محمّد وعجّل فرجهم)!
دنیا، میدان تنازع حق و باطل، و سراى پیروزى‏ها و شکست‏هاى گذراى این دو جبهه بوده و خواهد بود: (وتلک الأیّام نُداوِلُها بین النّاس)؛ این روزگار (گاهى فتح و غلبه، گاهى شکست و مغلوبیّت) را ما میان خلایق مى‏گردانیم.(1)
آن چه در این میان، امید بخشِ دل خسته‏ى مؤمنان است، فرجام گرم و شیرینى است که قرآن کریم براى این درگیرى نوید داده است: (إنّ الذین یُحادّونَ اللّهَ ورَسولَهُ أولائک فى الأذلّین× کتب اللّهُ لَأغلِبَنَّ أنا و رُسُلى) کسانى که با خدا و رسول‏اش مخالفت مى‏کنند، آنان در پَست‏ترین مرتبه‏ى ذلّت‏اند. خداوند، چنین حتم گردانید که البته من و فرستادگان‏ام، (بر دشمنان) غالب مى‏شویم.(2)
زبانِ (کتب اللّه...)، نشانه‏ى اراده‏ى حتمى خدا است.
گویا، مسیر سربلندى و غلبه‏ى حق و تحقّق آن فرجام روشن، تنها از راه آن میدان درگیرى و نزاع مى‏گذرد. که در آیه دیگرى چنین آمده است: (بَل نَقذِفُ بالحقّ على الباطِل فَیَدمِغُهُ فإذا هو زاهقٌ)(3) ؛ بلکه ما، همیشه، حق را بر باطل پیروز مى‏گردانیم تا باطل را محو و نابود سازد.
در این باره، آن چه حایز اهمّیّت است، این است که (آیا نوید چنین فرجام زیبایى، کُشنده‏ى مسئولیّت‏هاى انسانى و تاریخى پیروان حق خواهد بود. و یا این که هواداران جبهه‏ى حق، در عین امیدوارى و دل دادگى به این قبیل بشارت‏ها، باید حرکتى هماهنگ با قانون‏ها و سنّت‏هاى حاکم بر هستى، در جهتِ فراهم آوردن و زمینه سازى آن روز موعود داشته باشند؟). این جا است که ضرورت بحث از علل، عوامل، شرایط و زمینه‏هاى ظهور، آشکار مى‏شود و آدمى را در پى کنکاش از آن‏ها وادار مى‏سازد.
زمینه‏هاى ظهور، نوشتارى است که سعى کرده با استمداد از آیات و روایات و سنّت‏هاى الهى حاکم بر هستى، گامى در این جهت بردارد.

فصل یکم – کلّیات
 

 

واژه‏ى (مقدمات)، جمعِ (مقدمه) مى‏باشد، در لغت عبارت است از (امورى که براى شروع در امرى لازم هستند)،(4) و در اصطلاح، (مقدمات ظهور) به امورى گفته مى‏شود که وجود آنها پیش از ظهورِ منجى موعود، حضرت حجةبن الحسن العسکرى علیهما السلام، بایسته است؛ چرا که با فراهم آمدن این مقدمات، مقتضیات ظهور فراهم گشته و موانعِ آن برطرف مى‏گردد.
گفتنى است عرصه‏ى پژوهش در نوشته‏ى حاضر، در دایره‏ى فرهنگ لغات عربى رقم خورده است، بر همین اساس باید دانست که واژگان ذیل در بردارنده‏ى معناى مورد نظر مى‏باشند:
1- وطأ؛ که در بردارنده‏ى معناى هموار سازى است. و عبارتِ (وَطَّأَ الشى‏ءَ) به معناى (آن چیز را آماده و مهیّا ساخت)(5) آمده و در حدیث نیز چنین آمده است: (یخرج (اُ)ناس من المشرق فَیُوطِّئونَ للمهدى یعنى سلطانه)(6)(از مشرق زمین مردانى خروج مى‏کنند و براى حضرت مهدى علیه ‏السّلام، حکومتش را آماده مى‏سازند)
2- مهد؛ که در بردارنده‏ى معناى آماده سازى است، و عبارت (مَهَّدتُ الأمر) یعنى (آن کار را آماده کردم)(7) ، چنان که این آیه شریفه مى‏فرماید: (مَن عمل صالحاً فلأنفسهم یَمهدون)(8) (آنها که کار شایسته انجام مى‏دهند، سود خود را آماده مى‏سازند).
3- هى‏ء: که متضمن معناىِ، اصلاح و برطرف کردن نواقص، حاضر نمودن، و فراهم سازى است. همانطور که در آیه شریفه آمده: (فقالوا ربّنا آتنا من لدنک رحمةً و هیّى‏ء لنا مِن أمرِنا رَشَداً) (و گفتند: پروردگارا ما را از سوى خودت رحمتى عطا کن و راه نجاتى براى ما فراهم ساز).(9)

ب) انقلابى از طرق عادى (طبیعى)
 

یکى از مطالب مهمّى که در میان آیات نورانى قرآن، بارها، مورد تصریح قرار گرفته، مسئله‏ى (قانون‏هاى حاکم بر جهان هستى و تاریخ و جامعه) است.
طبق آیات فروانى، تاریخ بشر و سرنوشت انسان‏ها در دایره‏ى نظام خاصّى رقم مى‏خورد که در آن، هرگونه دگرگونى و انقلابى، تابعِ یک سلسله قوانین مشخّص و معیّنى است که به اراده‏ى خداوند براى تدبیر جهان به اجرا در آمده است. در تعابیر قرآنى، از آن‏ها، با عنوان (سنّت‏هاى الهى) یاد شده است.(10)
شاید بتوان یکى از این سنّت‏ها را (سنّتِ دریافت پاداش به اندازه‏ى تلاش و کوشش) نامید. طبق این سنّت، بهره‏مندى از نعمت‏هاى الهى به میزان سعى و تلاش آدمى بستگى دارد و این انسان ست که در پرتو اختیار، با عملِ خویش، یا جامعه را به پیش مى‏برد و تاریخ را تکامل مى‏بخشد و یا به خاطر سستى و عدم تلاش، قابلیّت دریافت نعمت‏هاى الهى را از دست مى‏دهد و در سرازیرى سقوط قرار مى‏گیرد. قرآن کریم، در رابطه با این سنّت، چنین مى‏فرماید: (وَ أنْ لیسَ للإنسانِ إلاَّ ما سَعى × وأنَّ سَعیَهُ سوفَ یُرى × ثم یُجْزاهُ الجَزاءَ الأوْفى)(11)؛ (براى انسان، بهره‏اى جز سعى و کوشش او نیست، و تلاش او، به زودى، دیده مى‏شود سپس به او جزاى کافى داده خواهد شد). بنابراین، اعطاى نعمت‏هاى الهى، اعم از مادّى یا معنوى، در زندگى دنیا و یا در سراى آخرت، بسته به چگونگى تلاش و کوشش انسان است. این، قانونى است که براى تمامى امّت‏ها، یک سان است و هیچ قومى از این قانون استثنا نشده است.
البته باید در نظر داشت که در کنار این سنّت، قانونِ امداد رسانى و تأییدات غیبى خداوند که در مواقع لزوم براى یارىِ انسان‏هاى پاک و مصلح به اجرا در مى‏آید، تحت الشعاع واقع نمى‏شود، بلکه هر گاه ایشان به وظایف خویش در قبال تکالیف الهى عمل کنند، آن سنّت نیز به اجرا در خواهد آمد. خداوند متعال، در آیه‏ى هفتم سوره‏ى محمّدصلى الله علیه وآله مى‏فرماید: (یا اَیُّها الذین ءامنُوا إنْ تَنصرُوا اللّهَ یَنصُرْکم و یثبِّت أقدامکم)؛ (اى کسانى که ایمان آورده‏اید! اگر (آیین) خدا را یارى کنید، شما را یارى مى‏کند و گام‏هایتان را استوار مى‏دارد.)
در این آیه‏ى شریف، خداوند متعال، مرحله‏ى فعلیّت رسیدنِ سنّتِ نصرت و یارى مؤمنان را مشروط به انجام دادن وظیفه‏ى ایشان - که همان نصرت دین خدا و تحمّل سختى‏ها است - کرده است.
بنابراین، یک انسان مؤمن، در عین حال که معتقد به امدادهاى غیبى و یارى رسانى خداوند متعال است، هیچ گاه این مطلب اساسى را فراموش نمى‏کند که جهان هستى، عالم اسباب و مسبّبات است و انسان براى رسیدن به مقصود خویش باید کمر همّت را ببندد و از طریقى که سنّت الهى است، مطلوب خویش را به دست آورد. امام صادق علیه‏ السّلام در این باره مى‏فرماید: (أبى الله أنْ یجرى الأشیاءَ إلاّ بأسبابٍ(12)؛ اراده‏ى خداوند، چنین تعلّق گرفته که هیچ چیزى جز بواسطه‏ى أسباب‏اش محقَّق نشود).
بر همین اساس، شکستن شوکت متجاوزان و از بین بردن صاحبان ستم و گمراهى، محو کردن شبکه‏هاى دروغ پراکنى و انحراف و ویران ساختن مراکز بى دینى و بیدادگرى، هدفى است که جز با پیمودن مسیرى که قانون حاکم بر هستى پیش روى انسان‏هاى شایسته قرار داده، ممکن نخواهد بود.
این قانون، همان فراهم کردن اسباب و شرایط پیروزى حق بر باطل است که به تحقیق، مسیرى است آکنده از سختى‏ها و دشوارى‏ها. در روایتى از امام باقر علیه‏ السّلام چنین رسیده است: (... لیس مِنّا أهلَ البیت أحدٌ یَدفعُ ضَیماً و لایَدعو إلَى حقٍّ إلّا صَرَعتهُ البلّیة...؛(13) کسى از ما خاندان نیست که به دفع ستم یا فراخواندن به سوى حقّى برخیزد، مگر این که گرفتارى دامن گیرش مى‏شود).
بنابراین، همان طور که حاکمانِ ستم پیشه‏ى دنیا، از ابتداى تاریخ تا کنون و از اینک تا هنگام برپایى حکومت عدالت پیشه‏ى حضرت مهدى علیه‏ السّلام با ابزار معمولى و از مسیر طبیعىِ حوادث (رویدادهاى) روزگار، به قدرت رسیده‏اند و تازیانه‏ى ستم‏هاى پنهان و آشکار خویش را بر گُرده‏ى انسان‏هاى پاک سیرت فرود آورده‏اند،(14) سقوط و نابودى و ذلّت آنان به دست حضرت مهدى موعود علیه ‏السّلام نیز با ابزار و وسایل موجود در عالم هستى صورت خواهد گرفت.
آخرین فرستاده‏ى خدا، پیامبر گرامى اسلام صلّى ‏اللّهُ ‏علیه ‏وآله ‏وسلّم براى برپایى و تأسیس حکومت اسلامى خویش، همین مسیر را پیمود و با تلاش و کوشش، مشکلات و سختى‏ها را پشت سر نهاد و عزّت بندگان شایسته‏ى خدا را به ارمغان آورد. این، نکته‏اى است که امام باقر علیه ‏السّلام در بخشى از سخنان خود به بشیر نبّال متذکّر آن مى‏شوند. بشیر مى‏گوید:
... لمّا قدمتُ المدینة، قلتُ لأبى جعفر علیه ‏السّلام: (إنَّهم یقولون إنَّ المهدیَّ لوقام لاستقامَت لَهُ الأُمورُ عفواً، و لایُهریق محجمة دمٍ). فقال: (کلاَّ! والذی نفسی بیده! لواستقامت لِأحدٍ عفواً، لاستقامت لرسول اللّه صلّى ‏اللّهُ ‏علیه ‏وآله ‏وسلّم حین أدمیت رباعیتُه، و شُجَّ فی وجهِهِ! کلاَّ! والذی نفسی بیده! حتّى نمسَح نحن و أنتم العرق والعلق، ثم مسح جبهتَه).(15)
هنگامى که به مدینه رسیدم، به امام باقر علیه ‏السّلام عرض کردم: (آنان مى‏گویند: "هنگامى که مهدى علیه ‏السّلام قیام کند، کارها، به خودى خود، براى او سامان مى‏گیرد و حتّى به اندازه‏ى حجامتى هم خون نمى‏ریزد"). حضرت فرمود: (هرگز چنین نیست! سوگند به آن که جان‏ام به دست او است! اگر قرار بود کارها براى کسى به خودى خود سامان بگیرد، هر آینه، براى رسول خدا سامان مى‏گرفت، در آن روز که دندان‏هایش شکست و صورت‏اش مجروح گشت! نه! قسم به آن که جان‏ام به دست او است! چنین نخواهد شد تا آن که ما و شما، عرق و خون را از چهره‏ى خود پاک کنیم.)، سپس به پیشانى خود دست کشید.

پی نوشت ها :
 

(1) آل عمران: 140.
(2) مجادله: 20-21.
(3) انبیا: 18.
(4) فرهنگ معین، فرهنگ عمید.
(5) معجم‏الوسیط، العین، مقاییس اللغه، ذیل ماده وطى‏ء.
(6) بحارالانوار، ج 51، ص 87.
(7) مصباح اللغة، مقاییس اللغة.
(8) روم: 44.
(9) کهف: 10.
(10) قد خلت مِن قبلکم سنن فسیروا فى الأرض فانظروا کیف کان عاقبة المکذّبین) آل عمران: 137؛ احزاب: 38؛... .
(11) نجم: 39-41.
(12) کافى، ج 1، ص 183؛ بحار، ج 2، ص 90؛ میزان الحکمة، ج 4، ص 354.
(13) الغیبة، نعمانى، باب 11، ح 3، ص 283.
(14) امیرالمؤمنین‏علیه السلام در خطبه‏ى 97 نهج البلاغه خطاب به یاران خویش چنین مى‏فرماید: (والذی نفسی بیده! لیظهرَنَّ هؤلاء القوم علیکم، لیس لأنهم أولى بالحق منکم ولکن لإسراعِهِم إلى باطل صاحبهم وابطائکم عن حقّی).
(15) الغیبة، نعمانى، باب 15، ح 2، ص 408.
منبع:http://www.m-mahdi.com
ارسال توسط کاربر محترم : hasantaleb