رجعت، مخصوص برخی افراد خاص است؛ کسانی که مؤمن محض و یا کافر محض هستند و این افراد به دلایل خاص و متفاوتی رجعت می کنند و رجعت آنان، فلسفه های متعدّدی دارد. اکنون می خواهیم به بیان روایتی بپردازیم که می فرماید: هر کس از مؤمنان ولایت مدار که به مرگ طبیعی از دنیا رفته اند، باز می گردند تا به مقام والای شهادت نایل آمده و با فوز شهادت از دنیا بروند و هر کس کشته شده است باز می گردد، تا دوره ناتمام عمر را به پایان رسانده و به مرگ طبیعی از دنیا برود.
این روایات، چند فایده دارند؛ از جمله این چون ترک این دنیا و مردن جز به دو نحو مرگ طبیعی یا کشته شدن نیست، اثبات می کند که هر فرد فقط یک بار فرصت رجعت را به دست می آورد، تا به کمالات نهفته ای که لایقشان بوده، ولی به علّت انقطاع رشته حیات از آن محروم مانده است، برسد.
1.عَن عَبدِ اللَّهِ بنِ المُغِیرَةِ عَن جَابِر عَن أبِی جَعفَر (علیه السّلام) قَالَ سُئِلَ عَن قَول اللَّهِ تَعَالَی «وَ لَئِن قُتِلتُم فِی سَبیلِ اللَّهِ أو مُتٌّم» قَالَ أتَدری یَا جَابِرُ مَا سَبِیلُ اللُّهِ فَقُلتُ لَا وَ اللَّهِ إِلَّا أن أسمَعَهُ مِنکَ قَالَ سَبیِلُ اللَّهِ عَلِی وَ ذُرِِّیَّتُهُ فَمَن قُتِلَ فِی وَلَایَتِهِ قُتِلَ فِی سَبیِلِ اللَّهِ وَ مَن مَاتَ فِی وَلَایَتِهِ مَاتَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ لَیسَ مَن یُؤمِنُ مِن هَذِهِ الأمَّة إِلَا وَ لَهُ قِتلَةٌ وَ مِیتَةٌ إِنَّهُ مَن قُتِلَ یُنشَرُ حَتَّی یَمُوتَ وَ مَن مَاتَ یُنشَرُ حَتِّی یَمُوتَ وَ مَن مَاتَ یُنشَرُ حَتَّی یُقتَلَ(1)؛
عبدالله ابن مغیره از جابر نقل کرده است که از امام باقر (علیه السّلام) درباره قول خداوند «اگر هم در راه خدا کشته شوید یا بمیرید» پرسیدم. حضرت فرمود:«ای جابر! آیا می دانی سبیل الله چیست؟» عرض کردم: «نه؛ به خدا سوگند! منتظرم تا از شما بشنوم.» فرمود: «سبیل الله، علی و ذریه او است. پس هر کس با داشتن ولایت او کشته شود، در راه خدا کشته شده است و هر کس در ولایت آن ها بمیرد، در راه خدا مرده است. نیز کسی از این امّت ایمان نمی آورد، جز این که یک شهادت و یک مرگ دارد. هر کس کشته شده باشد، زنده می شود تا به مرگ طبیعی بمیرد و هر کس مرده است، زنده می شود تا کشته شود.»(2)
2. در روایت دیگری از امام باقر (علیه السّلام) آمده است:
لیس من المؤمنین أحد الّا و له قتلة و موتة، إنّه من قتل نشر حتی یموت، و من مات نشر حتّی یقتل، و ما من هذه الامة برّ و لا فاجر الّا سینشر، فأمّا المؤمنون فینشرون إلی قرة أعینهم، و أمّا الفجّار فینشرون إلی خزی الله ایاهم، انّ الله یقول: «ولیذیقنّهم من العذاب الأدنی دون العذاب الأکبر(3)،(4)؛
هر مؤمنی مرگی دارد و شهادتی، هر کس شهید شده باشد، باز می گردد تا به مرگ طبیعی بمیرد و هر که مرده باشد، باز می گردد تا به شهادت برسد. هیچ فردی از این امّت نیست جز این که انسانی نیک باشد یا بد، باز می گردد. اما مؤمن باز می گردد، تا چشمش روشن شود و کافر باز می گردد تا دچار عذاب خدا شود؛ چنان که در قرآن می فرماید:« به آنان از عذاب نزدیک [عذاب این دنیا ] پیش از عذاب بزرگ [آخرت ] می چشانیم.»
3. در تفسیر قمی می نویسد:
عن المفضل عن أبی عبدالله (علیه السّلام) فی قوله تعالی:« وَ یَومَ نَحشُرُ مِن کُلِّ أُمَّةٍ فَوجاً» (5) قال لیس أحد من المؤمنین قتل إلا یرجع حتی یموت و لا یرجع إلا من محض الإیمان محضا و من محض الکفر محضا(6)؛
مفضل از امام صادق (علیه السّلام) درباره آیه «آن روزی که از هر امّتی گروهی را محشور می گردانیم» نقل کرده است که آن حضرت فرمود: هیچ مؤمنی کشته نشده است، مگر این که باز می گردد، تا به مرگ طبیعی از دنیا برود و باز نمی گردند، مگر مؤمنان محض و کافران محض.
پی نوشت ها :
1.تفسیر عیاشی، ج1، ص 202؛ تفسیر برهان، ج1، ص 323؛ بحارالانوار، ج35، ص371.
2.همین مضمون به سندی دیگر در بحارالانوار، ج53، صفحه 40 به نقل از منتخب البصائر، توسط محمّد بن طیار از امام صادق (علیه السّلام) نقل شده است.
3. سوره سجده: 21.
4.الإیقاظ، ص 272.
5.سوره نمل: 83.
6.تفسیر قمی، ج2، ص 131.
منبع مقاله :
محسنی دایکندی، محمدعظیم، (1389)، رجعت در عصر ظهور، قم، بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، مرکز تخصصی مهدویّت، چاپ اول 