دکترشهرام خرازی‌ها؛ مدیرگروه سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی تهران
یکی از جالب‌ترین مسائلی که گاهی برخی از زنان در سنین باروری و حتی نزدیک به دوران یائسگی با آن روبه‌رو می‌شوند، «حاملگی کاذب» است. در این حالت فرد فکر می‌کند حامله است در حالی که در عمل چنین موضوعی صحت ندارد.
این عارضه به طور معمول یا بازتاب نیاز عاطفی – هیجانی بیمار به داشتن فرزندی است که به دلیل وجودش بتواند بنیان ازدواج خود را حفظ کند یا به خود بقبولاند که توانایی حامله شدن را دارد. به ویژه، خانم‌های نازا برخی اوقات به سبب فشارهای روانی فراوان ناشی از بچه دار نشدن اسیر مسأله «آبستنی کاذب» می‌گردند.
در کشور ما بسیاری از خانواده‌ها به طور سنتی از عروس جوان که به تازگی وارد حیطه زندگی‌شان شده، انتظار دارند که ظرف مدت کوتاهی پس از ازدواج فرزندی به دنیا بیاورد. به ویژه، در جوامع روستایی که تاکید بر باردار شدن زودهنگام دختران پس از ازدواج امری است جا افتاده و مرسوم، این بانوان از همه جهات زیر فشار هستند تا هر چه زودتر حامله شده و با تولد نخستین فرزند دوام و ثبات زندگی مشترک نوین‌شان را تضمین کنند.
اگر در خانواده‌ای اعتقاد غلط به چنین مسائل واهی بسیار محکم بوده و نوعروس هم به دلایلی آبستنی‌اش به تعویق افتد، «حامگلی کاذب» یکی از چند مشکل روانی است که امکان بروز آن فزونی می‌گیرد.
در برخورد با چنین بیمارانی در صورتی که پزشک نتواند دگرگونی‌های جسمی مشخص‌کننده بارداری را در اعضای لگنی پیدا کند، تشخیص «حاملگی کاذب» به ذهن خطور می‌کند و چنانچه آزمایش‌های تشخیص حاملگی منفی باشد یا وجود آبستنی به وسیله سونوگرافی اثبات نشود، تشخیص این عارضه تائید می‌شود.
در زنان مبتلا به «حاملگی کاذب» برخی از علائم بارداری بروز می‌کند. شروع خونریزی قاعدگی و مدت آن نظم طبیعی خود را از دست داده و کاهش می‌یابد. حتی، بندرت ممکن است با خونریزی قاعدگی آمنوره روبه‌رو شوند.
پستان‌ها معمولاً سفت شده و شروع به بزرگ شدن می‌کند. حتی گاهی احتمال دارد که از نوک سینه‌ها شیر (گالاکتوره) یا آغوز (ماده مغذی مفید روزهای اول بعد از زایمان) خارج شود. محدوده تیره رنگ حول و حوش نوک پستان‌ها هم درست مثل یک بارداری طبیعی تیره‌تر می‌گردد.
یکی از مهم‌ترین تغییرات جسمی در خانم‌های مبتلا افزایش اندازه دور شکم است که گه‌گاه به حدی می‌رسد که پزشک را هم در تشخیص دچار اشتباه و شک و تردید می‌کند. این افزایش اندازه معمولاً ناشی از تجمع چربی در شکم، احتباس گازهای گوارشی در روده‌ها یا وجود مایع در شکم (آسیت) است.
برخلاف آبستنی طبیعی که ناف حالت فرورفته خود را از دست داده و با پوست اطراف همسطح می‌شود یا حتی به طرف بیرون برجستگی پیدا می‌کند، در «حاملگی کاذب» ناف فرورفتگی طبیعی خود را حفظ می‌کند.
هر خانمی در طول دوران حاملگی حدود 5/11 کیلوگرم افزایش وزن پیدا می‌کند. بالا رفتن وزن طی سه ماهه اول یک آبستنی طبیعی به طور معمول 7/0 تا 4/1 کیلوگرم است. در طول سه ماهه دوم و سوم، وزن‌گیری به نسبت یکنواخت بوده و سرعت آن 48/0 کیلوگرم در هر هفته است. در مبتلایان به «حاملگی کاذب» آهنگ افزایش وزن سریع‌تر بوده که این خود یکی از دلایل بزرگ شدن شکم در آنها است.
زنان درگیر «حاملگی کاذب» به طور معمول بیشتر علائم یک بارداری طبیعی مانند استفراغ و تهوع صبحگاهی را تجربه می‌کنند؛ اما، با شدت و اغراق بیشتر؛ این بیماران به تصور خود حتی حرکات جنین را هم حس می‌کنند؛ اما، به طور شایع زودتر از زمانی که در حاملگی طبیعی انتظار می‌رود.
این احساس معمولاً مربوط به حرکات دودی منظم روده‌ای یا انقباصات عضلانی جداره شکم است؛ ولی، گاهی به قدری قابل توجه است که حتی پزشک را فریب می‌دهد...
برای خواندن بخش دوم- حاملگی کاذب- اینجا کلیک کنید.
