معرفی و بررسی فیلم «فارغ‌التحصیل» The Graduate به مناسبت پنجاه سالگی آن

«فارغ‌التحصیل» The Graduate یک فیلم درام-کمدی عاشقانه آمریکایی است که به کارگردانی مایک نیکولز Mike Nichols ساخته‌شده است. نویسندگان این فیلم باک هنری Buck Henry و کالدر ویلینگهام Calder Willingham هستند و فیلم‌نامه‌‌ی آن بر اساس رمانی به همین نام از چارلز وب Charles Webb که در سال 1963 منتشر شد، نوشته‌شده است. وب Webb این رمان را پس از فارغ‌التحصیل شدن از کالج ویلیامز Williams نوشت. این فیلم داستان بنجامین بردداک Benjamin Braddock با بازی داستین هافمن 21Dustin Hoffman ساله را روایت می‌کند که به‌تازگی از کالج فارغ‌التحصیل شده و هیچ هدف مشخصی در زندگی خود ندارد. بردداک توسط خانم مسن‌تری به نام خانم رابینسون Robinson (با بازی آن بنکرافت Anne Bancroft) وسوسه می‌شود و بعد عاشق دختر او الینی Elaine (با بازی کاترین راس Katharine Ross) می‌شود. این فیلم درباره‌ی دوران بلوغ است که تغییر بنجامین از یک بچه به یک انسان بالغ را نشان می‌دهد.این فیلم در تاریخ 22 دسامبر سال 1967 اکران شد، بازخورد‌های مثبت فراوانی دریافت کرد و 104.9 میلیون دلار فروش داشت. با در نظر گرفتن تورم، فروش این فیلم معادل 754 میلیون دلار است که آن را در جایگاه بیست و دوم لیست پرفروش‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای آمریکای شمالی قرار می‌دهد. در سال 1996، «فارغ‌التحصیل» انتخاب‌شده بود تا به‌عنوان فیلمی “با ارزش فرهنگی، تاریخی و زیبایی‌شناختی ” در فهرست ملی ثبت فیلم آمریکا وارد شود. این فیلم در ابتدا در جایگاه هفتم لیست “صدسال… صد فیلم ” بنیاد فیلم آمریکا در سال 1998 قرار گرفت. وقتی در سال 2007 بنیاد فیلم آمریکا در این لیست تجدیدنظر کرد، این فیلم به جایگاه هفدهم منتقل شد. «فارغ‌التحصیل» جایزه‌ی اسکار بهترین کارگردانی را برای نیکولز به ارمغان آورده و در 6 دسته‌بندی دیگر نیز نامزد دریافت جایزه شد. این فیلم آخرین فیلمی است که تنها جایزه‌ی بهترین کارگردان را برنده‌شده و جوایز دیگر را کسب نکرده است.
«فارغ‌التحصیل» در لیست‌های مهمی ثبت‌شده است، ازجمله جایگاه نهم در “صدسال… صد خنده “، جایگاه پنجاه و دوم در “صدسال… صد عشق “، جایگاه ششم در “صدسال… صد آهنگ ” برای آهنگ خانم رابینسون Mrs. Robinson و جایگاه چهل و دوم و شست و سوم در “صدسال… صد دیالوگ “.به گفته‌ی رابرت آزبرن Robert Osborne، مجری شبکه‌ی فیلم‌های کلاسیک ترنر TCM، مایک نیکولز تماس داشت از دوریس دی Doris Day برای نقش خانم رابینسون، رابرت ردفورد Robert Redford برای نقش بنجامین بردداک و جین هکمن Gene Hackman برای نقش آقای رابینسون استفاده کند.
بسیاری از صحنه‌های محوطه‌ی دانشگاه برکلی، درواقع در محوطه‌ی دانشگاه کالیفرنیای جنوبی USC در لس‌آنجلس فیلم‌برداری شده‌اند. صحنه‌های دیگر در خیابان دورانت و کالج فیلم‌برداری شده‌اند، روبروی واحد 1 خوابگاهی شهر برکلی و همچنین محوطه‌ی خود دانشگاه برکلی (فیلم‌برداری‌های این صحنه‌ها جایی دورتر و در خیابان تلگراف انجام‌شده، چراکه دانشگاه در آن زمان اجازه‌ی فیلم‌برداری تجاری را نمی‌داد).
اگر تنها یک فیلم تخیل مخاطبانش را با موسیقی‌هایش درنوردیده باشد، آن فیلم «فارغ‌التحصیل» است. فیلم کلاسیک سال 1967 که نمی‌توان در برابر تماشا کردنش مقاومت کرد، حالا دوباره در سینما‌ها نمایش داده می‌شود. آن بنکرافت در نقش خانم چهل و اندی ساله‌ی جذابی به نام خانم رابینسون، از بن Ben جوان 21 ساله که توسط داستین هافمن نقش‌آفرینی شده، دلبری می‌کند — جوان نپخته‌ای که فراگیری دانش احساسی‌اش تازه پس از فارغ‌التحصیلی از کالج شروع می‌شود. آهنگ روح‌نواز سیمون و گارفانکل Simon&Garfunkel به نام صدای سکوت The Sound of Silence به‌خوبی هم انزوا و هم سردرگمی بن درباره‌ی زندگی و آینده‌اش و سپس نفرت از خود و نارضایتی او را به تصویر می‌کشد؛ و این برای خانم رابینسون است، با اطمینان بخشی لطیفی که مسیح او را دوست دارد، اشاره‌ای پایانی از لطافت و بخشش برای شخصیت او که درواقع در هیچ کجای فیلم‌نامه جایی ندارد، فراهم می‌کند. این بسیار متفاوت با آهنگ بیلی پول Billy Paul به نام من و خانم جونز Me and Mrs Jones است که چهار سال بعد منتشر شد.تماشای «فارغ‌التحصیل» در سال 2017، مانند سال 1967 نیست. در آن زمان تأکید بر روی کمدی سیاه با جزئیاتی ظریف بود که رگه‌هایی از افراطی‌گری دهه‌ی 60 و نارضایتی دانشجویی در آن وجود دارد — که از طریق نسل‌های مسن‌تر حومه‌نشین منتقل می‌شود. این رؤیای یک مرد بود: بن هم زن بزرگ‌تر را به چنگ می‌آورد و هم آلفا رومئو Alpha Romeo را (به قول دوست بی‌ذوق پدرش، “ماشین کوچولوی ایتالیایی قرمز “).
وقتی این فیلم را در عصر حاضر تماشا می‌کنیم، المان سوءاستفاده‌ی غارت‌گرانه غیرقابل‌اجتناب است. نمی‌توان این فیلم را تماشا کرد و به این فکر نکرد که اگر جای نقش‌ها برعکس می‌بود چه حس و حالی داشت؛ اما مخاطب امروزی ممکن است به طرز متناقض گونه‌ای، کمتر با وجه ضدقهرمانی نقشی که فیلم نهایت به خانم رابینسون اختصاص می‌دهد، ارتباط برقرار کند و بیشتر با بحران میان‌سالی او همدردی کند و اندوه علاقه‌ی ترک شده‌ی او به هنر را به خاطر آورد. فیلم‌نامه‌ی کالدر ویلینگهام و باک هنری که بر اساس رمان چارلز وب در 1963 نوشته‌شده، با هوشمندی شما را به فکر فرومی‌برد که آیا آقای رابینسون به‌صورت هوشیارانه یا ناخود‌آگاه، با ماجراجویی‌های همسرش همراهی می‌کند. معمولاً بازی عالی کاترین راس در نقش الین، دخترخانم رابینسون، نادیده گرفته می‌شود. تماشای این فیلم بسیار لذت‌بخش است.