غرب رودخانه کرخه از دیرباز سکونتگاه اصلی آهوی می‌شداغ معروف به ریم بوده است؛ منطقه‌یی به نام می‌شداغ که از سال 1390، به یک منطقه حفاظت شده ارتقا یافت اما نه تنها جان ریم‌های ایرانی در سایه این عنوان حفاظت نشد، بلکه می‌شداغ هم از تخریب‌ها جان سالم به در نبرد.
به گزارش ، تعادل نوشت: معدن کاوان به قلب صخره‌های می‌شداغ زده‌اند، به بهانه برداشت سنگ، صخره‌ها را می‌تراشند و جلو می‌روند تا آهوی ایرانی بی‌پناه شود اما مسوولان سازمان حفاظت محیطزیست کشور در جریان جزئیات نیستند.
می‌شداغ گرم و خشک است، با منابع آبی اندک. تا چشم کار می‌کند تپه ماهوری است که با وزش باد روی هر آنچه مقابلشان باشد سیلی می‌زند. چشمه‌های این منطقه آبدهی چندانی ندارند و تن تشنه خاک هر روز تشنه‌تر می‌شود. تک و توک بر تن تپه‌های شنی درختچه‌های گز و قیچ روییده تمام این عوامل وقتی با دخالت‌های انسانی همراه شود، زمینه را برای فرار حیات وحش هموار می‌کند.
آهوی ریم که روزگاری در این منطقه جولان می‌داد، حالا مجبور به کوچ اجباری به عراق می‌شود تا جانش را از تشنگی نجات دهد اما آن سوی مرزها تفنگ شکارچیان عراقی انتظار می‌کشد تا سر و کله ریم پیدا شده و با گلوله‌یی به استقبالش رود.
در سال‌های اخیر تعداد این آهو که از گونه‌های در حال انقراض به شمار می‌رود، به میزان چشمگیری کاهش داشته است اگر چه در سال 1390 سایت احیا و تکثیر آهوی ایرانی در منطقه شکارممنوع می‌شداغ در دشت آزادگان افتتاح شد، اما می‌شداغ این روزها علاوه بر مسائل اقلیمی با دخالت‌های انسانی هم دست و پنجه نرم می‌کند. اکرچه هر گونه دخل و تصرف در مناطق حفاظت شده ممنوع است اما یکسالی می‌شود معدن کاوان به بهانه برداشت سنگ، صخره‌های این منطقه را می‌تراشند و جلو می‌روند.
از آن زمان تاکنون هیچ اقدام جدی برای حل این مشکل انجام نشده و حالا ده روزی می‌شود که فعالیت‌ها با تعداد بیشتری ماشین‌آلات سنگین، شدت گرفته است.
ممانعتی با تخریب زیستگاه صورت نمی‌گیرد
ناصر عبیات، فعال محیط زیست درباره جزئیات این اتفاق به «تعادل» می‌گوید: «تخریب زیستگاه و برداشت سنگ از سال‌ها پیش در این منطقه آغازشده و همچنان ادامه دارد اما به دلیل عدم نظارت اداره محیط زیست شهرستان دشت آزادگان و استان خوزستان هیچ ممانعتی با این زمین‌خواری‌ها و تخریب زیستگاه صورت نمی‌گیرد.»
او افزود: «علاوه بر اینکه این منطقه از زیستگاه‌های اصلی آهوی ایرانی محسوب می‌شود، منطقه کوهستانی زلیجان واقع در منطقه حفاظت‌شده می‌شداغ زیستگاه مرکزی قوچ و میش این منطقه است، در این منطقه کوهستانی تعداد اندکی قوچ و میش از بازمانده جمعیت‌های بزرگ قوچ و میش سال‌ها در حال زیست هستند که تاکنون هیچ مطالعه‌یی روی قوچ و میش‌های این منطقه که به لحاظ ژنتیکی همانند آهوهای می‌شداغ ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند صورت نگرفته اما ویژگی‌های ظاهری آنها نشان‌دهنده متفاوت بودنشان با زیرگونه‌های دیگر موجود در کشور است. با این وجود به دلیل شکارهای بی‌رویه، حضور دام و تخریب این منطقه جمعیت آنها کاهش قابل توجهی داشته است.»
تخریب بدون هماهنگی
فعالیت معدن کاوان و بهره‌برداری از سنگ در منطقه حفاظت شده می‌شداغ در استان خوزستان در حالی انجام می‌شود که حمید گشتاسب، مدیرکل دفتر زیستگاه‌ها و امورمناطق سازمان حفاظت محیطزیست، با بیان اینکه در جریان جزئیات این پرونده نیست به «تعادل» می‌گوید: «چند روز پیش در جریان تخریب منطقه حفاظت شده می‌شداغ قرار گرفتم و برای پیگیری ماجرا به مدیرکل اداره محیط زیست استان خوزستان نامه‌یی ارسال شد اما تاکنون هیچ پاسخی از طرف رییس این اداره کل ارسال نشده است. حتی اطلاع ندارم چه کسانی اقدام به چنین کاری کرده‌اند.»
او بهره‌برداری در می‌شداغ را بدون مجوز دانسته و بیان کرد: «طبق قانون برای هر گونه بهره‌برداری، طرح و پروژه در مناطق حفاظت شده باید پیش از آنکه انجام شود با سازمان حفاظت محیطزیست کشور هماهنگی به عمل آید که درباره این منطقه هیچ گونه نامه‌یی از طرف هیچ نهادی به سازمان محیط زیست ارسال نشده است.»
اظهارات حمید گشتاسب، در حالی است که احمدرضا لاهیجان‌زاده، مدیرکل محیط زیست استان خوزستان نه تنها پاسخی به نامه مدیرکل دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست کشور نداده است، بلکه حاضر به پاسخگویی به خبرنگار روزنامه تعادل هم نشد.
قانون چه می‌گوید؟
به موجب قانون تمامی عرصه و اعیان املاک متعلق به دولت در محدوده مناطق چهارگانه تحت مدیریت و همچنین کلیه تالاب‌های متعلق به دولت در اختیار سازمان حفاظت محیط زیست کشور قرار خواهد داشت و سازمان در بهره‌برداری از تالاب‌ها (به استثنای مرداب انزلی) و املاک مذکور قائم‌مقام قانونی موسسات یا سازمان‌های مربوط است ولی حق واگذاری عین آنها را ندارد.
همچنین طبق ماده 69 قانون مجازات اسلامی، «هرکس به وسیله صحنه‌سازی از قبیل پی‌کنی، دیوارکشی، تغییر حد فاصل، امحای مرز، کرت‌بندی، نهرکشی، حفر چاه، غرس اشجار و زراعت و امثال آن به تهیه آثار تصرف در اراضی مزروعی اعم از کشت یا در آیش زراعی، جنگل‌ها و مراتع ملی شده، کوهستان‌ها، باغ‌ها، قلمستان‌ها، منابع آب، چشمه‌سارها، انهار طبیعی و پارک‌های ملی، تاسیسات کشاورزی و دامداری و دامپروری و کشت و صنعت و اراضی موات و بایر و سایر اراضی و املاک متعلق به دولت یا شرکت‌های وابسته به دولت یا شهرداری‌ها یا اوقاف و همچنین اراضی و املاک موقوفات و محبوسات و اثلات باقیه که برای مصارف عام‌المنفعه اختصاص یافته یا اشخاص حقیقی یا حقوقی برای تصرف یا ذیحق معرفی کردن خود دیگری مبادرت نمایند یا بدون اجازه سازمان حفاظت محیط زیست یا مراجع ذی‌صلاح دیگر مبادرت به عملیاتی نمایند که موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی گردد یا اقدام به هرگونه تجاوز و تصرف عدوانی یا مزاحمت یا ممانعت از حق در موارد مذکور نماید به مجازات یک ماه تا یک سال حبس محکوم می‌گردد.»
