پارک ملی گلستان، قدیمی ترین پارک ملی ثبت شده ایران

 همانطور که از اسم پارک ملی گلستان، می توان فهمید مکان قرارگیری آن در استان گلستان این استان سرسبز و زیبا می باشد و قدیمی ترین پارک ثبت شده در کشور محسوب می شود. پارک جنگلی گلستان، زیستگاه طبیعی بسیاری از حیوانات و گیاهان نیز می باشد به طوری که در حدود 1350 گونه از گیاهان و 302 گونه از جانوران تا به حال در آن شناسایی شده است .پارک جنگلی گلستان، حفاظت شده و بزرگ با 900 کیلومتر مربع مساحت از لحاظ موقعیت جغرافیایی در غرب استان خراسان شمالی و در شرق استان گلستان قرار گرفته است . تعداد زیاد حیوانات در این سطح وسیع جنگلی و همینطور تنوع گیاهی بالا در آن باعث شده که این پارک از نظر یونسکو عنوان ذخیره گاه زیست کره را به خود اختصاص دهد. به طوری که شاید بتوان گفت یک هشتم از گونه های مختلف گیاهی کشور و همینطور یک سوم از گونه های پرندگان و بیشتر از 50 درصد پستانداران کشور در پارک جنگلی گلستان زندگی می کنند. حیواناتی همچون: خرس قهوه ای ، جغد ، گوسفند وحشی اوریال ، زنگوله بال ، پلنگ ، کوکر سینه سیاه ، سمور جنگلی ، قرقاول ، کبک ، تیهو و سایر جانداران کمیاب . همین طور گونه های فراوانی از انواع گیاهان و همچنین از نوع نادر آن در جنگل گلستان دیده می شوند و می توان چندی از آن ها را بدین گونه نام برد : گوجه وحشی ، بلوط ، زبان گنجشک ، پلت ، بلند مازو ، سیاه تلو ، خرمندی ، ولیک ، انجیلی ، زالزالک ، افرا ، شیردار ، نمدار ، آزاد ، ازگیل ، کرکو ، ملچ ، اوری ، داغداغان ، توسکا ، بارانک ، توت و انجیر و سایر گیاهان . برای رفتن و بازدید از پارک جنگلی گلستان فوق العاده باید در استان گلستان و شهرستان مینودشت به سمت شهر گالیکش بروید زیرا جنگل گلستان از این شهر حدود 15 کیلومتر فاصله دارد . برای بازدید از جنگل گلستان باید یک روز را اختصاص دهید البته یادتان باشد که بهترین زمان برای این سفر سه فصل بهار ، تابستان و پاییز است که هر کدام از این فصول زیبایی خاصی به پارک می دهند . البته در پارک جنگلی گلستان برای بازدید کنندگان امکاناتی چون پارکینگ و سرویس های بهداشتی و همچنین اقامتگاه در نظر گرفته شده است . البته روستایی به نام تنگراه نیز در نزدیکی این پارک وجود دارد . این جنگل و پارک ملی بزرگ در خود چشمه ها و آبشارهای زیبایی را نیز جای داده است . همچنین چند رودخانه زیبا با آبی فوق العاده هم در آن جریان دارد . شاید از نگاه برخی برای بازدید از این منطقه حتی فصل پاییز را بهتر از دو فصل دیگر می دانند زیرا جنگل گلستان زیبا تبدیل به باغی رنگارنگ می شود و هرکدام از درختان آن به رنگی درآمده و خودنمایی می کنند به صورتیکه همانند تابلویی نقاشی می شوند که خداوند رنگ های خارق العاده ای در آن بکار برده است. تنوع زیست محیطی این منطقه حتی از بسیاری از کشورهای اروپایی که جنگل های مشابه دارند هم بیشتر است . به غیر از حیواناتی که در بالا از آن ها نام بردیم پستانداران دیگری نیز در این پارک جنگلی گلستان زندگی می کنند . پستاندارانی مانند : گرگ ، شوکا ، وشق ، مرال ، بز وحشی ، گراز ، آهوی زیبای ایرانی  و قوچ . البته لازم به ذکر است که این منطقه تعداد زیادی قوچ و میش دارد به طوری که طبق آماری که در دهه 1350 گرفته شده است در حدود 150 هزار راس از این گونه جانوری در جنگل گلستان زندگی می کنند که این تعداد نزدیک به سه چهارم جمعیت گوسفندان اوریال دنیا را شامل می شود .

موقعیت مکانی پارک ملی گلستان

پارک ملی گلستانِ زیبا و بزرگ در همسایگی استان خراسان شمالی و استان گلستان قرار دارد به طوری که سه شهر گرگان ( با فاصله ای 2 ساعته ) ، بجنورد ( حدود 130 کیلومتر ) و گنبد ( در حدود 55 کیلومتر ) بسیار به این پارک نزدیک هستند . در واقع این پارک زیبا در شهرستان مینودشت قرار دارد و شهر گالیکش نزدیکترین شهر به آن می باشد .

تاریخچه مختصری در مورد پارک جنگلی گلستان

پارک ملی گلستان زیبا به عنوان پانزدهمین اثر ملی کشور شناخته می شود و در سال 1387 و در سوم دی ماه در این فهرست جای گرفت . جنگل گلستان بزرگ و زیبا در سال 1336 و در 19 مرداد ماه جزو مناطق حفاظت شده کشور قرار گرفت و نام آلمه وایشکی را برای آن انتخاب کردند . پس از آن در شهریور ماه سال 1342 نام آن تغییر کرده و با نام محمد رضا شاه خوانده شد . و در روز 22 فروردین ماه سال 1343 نام آن را به پارک وحش تغییر دادند. در سال 1350 این پارک گسترده تر شد زیرا بخشی به وسعت 34 هزار هکتار به قسمت شرقی آن افزوده شد. این اتفاق در شهریور ماه آن سال رخ داد و بخش اضافه شده قرخود نام داشت. تا اینکه در سال 1353 نام آن به پارک ملی تغییر یافته و یک سال بعد یعنی در سال 1354 عنوان اولین پارک ملی ایران را به خود اختصاص داد . سپس بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و در بهمن سال 1357 دو منطقه ای که در گذشته به جنگل گلستان الحاق شده بود از آن جدا شد . نام این دو بخش قرخود و آلمه بود . و به پارک فعلی یعنی پارک ملی گلستان مبدل گردید .

حیات وحش و پوشش گیاهی پارک ملی گلستان

همانطور که گفته شد جنگل گلستان حفاظت شده یکی از مناسب ترین مکان های زندگی جانوران در کشور محسوب می شود . به طوری که 69 گونه مختلف از پستانداران که در 6 راسته طبقه بندی می شوند در آن دیده می شود . این تعداد مربوط به 21 خانواده مختلف و 50 سرده هستند . همچنین بهترین مکان برای زندگی گوسفند وحشی اوریال که قدیمی ترین گونه از گوسفندان وحشی ایرانی است محسوب می شود. این نوع گوسفند در واقع خالص ترین گونه قوچ و میش است . امروزه بیشتر آن ها در قسمت جنوبی پارک زندگی می کنند و تعداد زیاد آن ها در این منطقه آنان را تبدیل به نماد پارک کرده است . پلنگ و خرس قهوه ای را نیز می توان دو گوشتخوار بزرگ پارک دانست . همچنین گوشتخوار دیگری نیز در این پارک وجود دارد با نام سمور جنگلی که مختص به جنگل گلستان است . در جنگل گلستان روباه سرخ و روباه ترکمنی نیز دیده می شود . همچنین 18 گونه مختلف از دسته خفاش ها نیز در این منطقه زندگی می کنند . یکی از صحنه هایی که پس از رفتن بهپارک ملی گلستان تعجب شما را برمی انگیزد تعداد زیاد گرازها می باشد که در کنار جاده و کنار انسان ها بدون هیچ ترسی وجود دارند این اتفاق در کشور ما برای حیوانات وحشی بسیار نادر است زیرا پارک های حیات وحش ما با همتاهای خود در سایر نقاط جهان متفاوت است . در آن پارک ها حیوانات به وجود انسان ها در کنار خود عادت دارند اما در ایران اینطور نیست اما با این وجود این گرازها از انسان ترسی ندارند . به طوری که کاملا به شما برای گرفتن غذا نزدیک می شوند. در این پارک بزرگ گونه های مختلفی از پرندگان نیز دیده می شوند به طوری که در حدود 149 گونه در 15 راسته در جنگل گلستان وجود دارند . این گونه ها مربوط به 42 تیره مختلف و 89 سرده هستند . البته تنها 48 نوع از آن ها در دو فصل بهار و تابستان در این منطقه دیده می شوند . 62 گونه دیگر بومی منطقه هستند . از این پرندگان می توان به کبک ، ابیا ، قرقاول ، دارکوب سیاه ، تیهو ، بلبل ، زنگوله بال ، توکای باغی ، کوکر سینه سیاه ، بلدرچین ، انواع سهره ، مگس گیرها ، دم سرخ ها ، زردپره ها ، زنبورک ها ، و پرندگان شکاری مانند دلیجه ، قرقی ، سارگپه معمولی و پا بلند ، عقاب ، دال سیاه ، عقاب دریایی دم سفید ، جغد خالدار ، بالابان ، هما اشاره کرد . هر چند که کتاسفانه از میان این حیوانات 19 گونه در خطر انقراض قرار دارند . حیواناتی همچون : هما ، بالابان ، روباه ترکمنی ، گیلان شاه خالدار که باید در این راستا برای این گونه ها فکری کرد و از انقراض آن ها جلوگیری کرد . البته برخی از حیوانات دیگر هم در این منطقه از دست شکارهای غیر مجاز وضعیت خوبی ندارند . حیواناتی همچون کل و بز ، مرال و شوکا ، قوچ و میش ، که هر کدام به دلیلی شکار می شوند . پس باید تمهیدات محافظتی بهتری برای جلوگیری از این کار نیز داشته باشیم. همانطور که انواع جانوران در این پهنه زندگی می کنند گیاهان متنوعی نیز در پارک ملی گلستان وجود داشته و به زندگی خود می پردازند گیاهانی مانند : بلوط ، ممرز ، نمدار ، بلند مازو ، افرا ، زبان گنجشک ، انجیلی ، خرمندی که گیاهی از خانواده آبنوس است و پلت ، آزاد ، شیرداد ، توسکا ، اوری ، کرکو ، بارانک ، توت ، داغداغان ، انجیر ، ملچ ، ولیک ، ازگیل ، سیاه تلو ، زالزالک ، شیرخشت ، گوجه وحشی ، گردو ، انار وحشی ، تمشک ، گلابی وحشی ، زرشک ، پرند ، کلاه میرحسن ، تاغ ، گز ، کاروان کش ، چوبک ، خارشتر ، گون ، درمنه ، ارس . که باز هم مانند حیوانات باید مراقب آن ها بود که از قطع بی رویه آن ها جلوگیری به عمل آید تا آسیبی به این زیستگاه طبیعی وارد نشود.

شرایط اقلیمی و راه دسترسی به پارک ملی گلستان از جاده گلستان

همانطور که گفته شد پارک جنگلی گلستان، بزرگترین پارک ملی کشور است که با مساحتی بین 87402 تا 91 هزار هکتار خودنمایی می کند . محدوده آن از روستای تنگراه در استان گلستان تا روستای روستای رباط قره بیل در استان خراسان شمالی و از غرب به شرق کشیده شده است. این پارک زیبا دارای اختلاف ارتفاع در نقاط مختلف خود نیز می باشد یهنی در حدود 2411 تا 400 متر از سطح دریا که همین دلیلی برای ایجاد تنوع زیستی برای جانوران منطقه است . در فصول بارندگی نیز با میانگین ( 150 – 700 ) میلیمتر تغییراتی را شاهد می باشد. به طور کلی این پارک درقسمت غربی آب و هوای نیمه مرطوبی و معتدلی دارد اما در قسمت جنوبی دارای آب و هوایی سرد و خشک است . همچنین در بخش شرقی آن آب و هوا سرد و نیمه خشک است و اختلاف بارندگی سالانه در آن بین 150 تا 1000 میلیمتر می باشد. در این پارک جنگلی آبشار ، کوه و رودخانه و چشمه نیز وجود دارد که خود باعث تنوع زیستی در آن شده است . دو آبشار معروف پارک آبشار آق سو و آبشار جنگل گلستان است که ارتفاعی در حدود 70 متر داشته و آبدهی آن 30 لیتر بر ثانیه است . از کوه های منطقه می توان به قره قون ، شاخا ، قره قاشلی ، تنگه گل ، المه ، یکه قدم ، قوفی قورچی اشاره کرد . همچنین دره هایی با نام های آق سو ، آلمه ، جمشیدآباد ، قرغون ، آلی دالی ، قزقلعه ، آدنس ، خشک و آلوباغ در منطقه وجود دارند . و وجود 21 دهنه چشمه بر زیبایی آن می افزاید . رودخانه هایی با نام های زاو ، گلستان ، مادرسو ، جانو ، قرتو ، چشمه گلشن ، سردارخانه ، کرکولی ، دوشان ، و آق سو نیز در این پاک وجود دارند. اگر بخواهید از شمال کشور به استان خراسان بروید باید از این جنگل عبور نمایید . این جاده بسیار جالب است زیرا در گودترین دره منطقه احداث شده است . این مسیر شاید طولانی ترین مسیر دره ای نیز باشد . شروع آن از روستایی به نام تنگراه است و تا روستایی به نام دشت مماس ادامه دارد که در جنوب پارک است و البته از همین مسیر و ادامه آن به بجنورد خواهید رسید . در این دره رودخانه ای به نام مادرسو ( دوغ ) در جریان است که در ادامه حرکت خود به رود دیگری به نام گرگان رود می ریزد . در واقع ما با عبور از این جاده از میان پارک عبور می کنیم البته تقریبا یک چهارم از پارک در جنوب جاده و بقیه در شمال آن قرار گرفته است . البته وجود این جاده خود یک خطر زیست محیطی برای طبیعت پارک و حیات وحش آن محسوب می شود زیرا که تردد در این جاده زیاد است و تعدادی از حیوانات که به این سمت می آیند آسیب می بینند . به طوری که در سال 1384 بیشتر از 130 نوع حیوان و در حدود 60 جغد در این جاده تصادف کرده و از بین رفتند. البته سیلاب فصلی که در اثر بارندگی نیز در منطقه بوجود می آید برای مسافران خطرناک است به طور مثال در سال 1380 در اثر بارندگی و وقوع سیل در منطقه در حدود 247 جسد انسانی کشف شد. همچنین در سال های 81 و 82 و 83 نیز متاسفانه این حادثه دلخراش تکرار شد. البته از سال 1350 درخواست هایی به دولت ارائه شده مربوط به توریستی شدن جاده مورد نظر و خوشبختانه این نظر توسط دولت تصویب نیز شده است و سعی شده تا مسیر تهران – شمال – مشهد از این جاده به جاده کلاله – چهار باغ – گلی داغ – اسلام آباد آشخانه منتقل گردد و از این پس بار ترافیکی به این جاده منتقل شود.

امکانات رفاهی پارک جنگلی گلستان

در این منطقه زیبا و تفریحی پارکینگ هایی وجود دارد که حداقل وسایل رفاهی را مانند میز ، نیمکت ، اجاق ، زباله دانی ، و سرویس های بهداشتی را دارا هستند . همچنین مکان هایی برای استراحت و یا اقامت های شبانه در نظر گرفته شده است که به راحتی می توان به آن ها دسترسی پیدا کرد ، مکان این تفرجگاه ها به گونه ای قرار گرفته که می توان از آن جا پرندگان و حیوانات و مناظر زیبایی را دید ، همچنین ساختمانی برای ارائه اطلاعات لازم به گردشگران و یا دادن اطلاعات از طریق فیلم و اسلاید امکان پذیر است ، در صورت نیاز به کمک و یا راهنمایی و یا به دست آوردن هر گونه اطلاعات فوری می توانید به مامورین سازمان حفاظت از محیط زیست منطقه نیز مراجعه کنید . اگر ساکن بندر ترکمن می باشید و یا مسافر این شهر زیبا بودید و قصد دیدن جنگل گلستان را داشته اید باید به شهر گرگان ، مرکز استان بروید ، از آن جا به منطقه ای به نام ناهارخوران حرکت نمایید . قبل از منطقه ناهارخوران حتما سری به جنگل النگدره بزنید زیرا بسیار زیبا و بکر است و به احتمال زیاد می توانید تجربه جالبی از این جنگل با خود به همراه ببرید زیرا بیشتر مواقع می توان در این جنگل از نزدیک گوزنی را تماشا کرد . جنگلی با 185 کیلو متر وسعت و هوایی خنک به طوری که با وجود تنها 5 کیلو متر اختلاف مساحت از شهر گرگان تقریبا 10 درجه از این شهر خنک تر است . این جنگل زیبا جزو مناطق نمونه گردشگری کشور انتخاب شده است. مسیر بندر ترکمن تا شهر گرگان 35 کیلو متر می باشد ، سپس از گرگان تا منطقه ناهارخوران ( داخل جنگل گلستان ) 10 کیلو متر فاصله است . در واقع منطقه ناهارخوران در قسمت جنوبی شهر گرگان قرار گرفته است ، منطقه ای تفریحی که هر ساله از سر تا سر ایران مسافران زیادی را به خود جذب می کند . برای رفاه مسافران در این منطقه چند اقامتگاه و همچنین هتل نیز ساخته شده است ، البته در صورت به همراه داشتن چادرهای مسافرتی می توانید در این منطقه چادر بزنید . قیمت این هتل ها و اقامتگاه ها در ازای یک شب اقامت بین 150 تا 230 هزار تومان می باشد ، البته این نرخ برای اتاق های 4 تخته در نظر گرفته شده است . برای اتاق های 2 تخته مبلغی در حدود 80 تا 120 هزار تومان برای یک شب اقامت پرداخت می نمایید .