حتی یک نوبت تمرین یا ورزش هم میتواند برای قلب شما خوب باشد. این نتیجه تحقیقی جدید روی موشها است که نشان داده 30 دقیقه ورزش روی تردمیل فعالیت ژنهای موجود در سلولهای قلبی را تقویت میکند، که این در بلندمدت میتواند روند پیر شدن قلب این حیوانات را کُند نماید.
هر چند این تحقیق روی موشها انجام شده اما نتایجش به کمک ما میآید تا تاثیر ورزش بر قلب را در سطح سلولی بهتر درک کنیم.
هیچ شکی وجود ندارد که در مجموع فعالیت بدنی برای قلب خوب است. بسیاری پژوهشها نشان داده که ورزش مستمر احتمال بیماری یا مرگ قلبی را به مراتب کاهش میدهد و افرادی که تحرک کمی دارند در معرض مشکلات قلبی هستند. اما پژوهشگران به این دانش کلی قانع نبودند و میخواستند دلیل تقویت قلب با ورزش را دریابند.
ورزش بر روی فشار خون، شدت ضربان قلب، و سطح کلسترول اثر میگذارد که همه آنها سلامت قلب را بهتر میکنند. اما حتی این موارد نیز فقط نیمی از بهبود عملکرد قلب را توجیه میکردند، پس دانشمندان به این فکر افتادند که شاید بقیه آن تغییرات زیستی در خود قلب اتفاق میافتند.
تلومرها که کلاهکهای کوچکی روی کروموزومها هستند، وظیفه محافظت از دیانای در برابر صدمات را بر عهده دارند. سلولهای جوانتر دارای تلومرهای بلندتری هستند ولی با افزایش سن یا تحت استرس شدید، تلومرها کوتاه میشوند. اگر زیاد کوتاه شوند، کارکردشان را از دست میدهند و سلولها میمیرند.
گرچه تلومرهای کوتاهتر دلالت بر سلولهای پیرتر دارند، اما تحلیل رفتن آنها فقط وابسته به افزایش سن نیست. سلولها با سرعتهای متفاوتی پیر میشوند و این بستگی به سبک زندگی بدنی دارد که میزبان آنها است. به خصوص، تمرینهای هوازی بر تلومرها تاثیر مثبت میگذارد.
در پژوهشهای قبلی کشف شده که ورزشکارهای قوی در مقایسه با همسالان خود، دارای تلومرهای بلندتری در سلولهای سفید خون هستند. اما نمونهبرداری از سلولهای قلب به آسانی سلولهای خون نیست. برای همین هم محققین روی دو گروه موش آزمایش کردند. گروه اول را بعد از فقط یک تمرین روی تردمیل، برای چند روز به قفسی کوچک و فاقد هر گونه فضا برای تحرک بردند. گروه دوم نیز بدون هیچ ورزشی در قفسهای خود بودند. سپس موشهای گروه اول را دوباره به تردمیل برگرداندند تا تمرین سبکی بکنند.
بعد از نمونه برداری از بافت قلبی موشها و مقایسه نمونههای دو گروه مشخص شد که در قلب گروه اول، پروتئینهای تقویت کننده تلومرها بیشتر شده و ژنهای منتشر کننده آنها فعالتر بودهاند. به بیان دیگر حتی یک تمرین 30 دقیقهای هم باعث بهبود وضعیت قلبی موشها شده بود.
دانشمندان میگویند این تغییرات مثبت با ورزش مستمر بیشتر میشوند. در اصل سطح پروتئینهای تقویتکننده تلومرها در گروه اول موشها چند ساعت بعد از اتمام تمرین با گروه دوم برابر بود. و این نشان میدهد که ثبات در ورزش لازم است تا این تاثیرات مثبت سریع از بین نروند.