میزان تری گلیسرید موجود در خون شاخص مهمی از سلامت قلب و همچنین برخی اختلالات کبدی و غدد درون ریز است. این مقاله اطلاعاتی در خصوص پیامدهای سطوح غیر طبیعی تری گلیسرید در اختیارتان قرار می‌دهد. و در مقاله‌ای تحت عنوان «محدوده طبیعی تری گلیسرید» به میزان نرمال و طبیعی آن اشاره کرده‌ایم.
تری گلیسرید نوعی مولکول چربی است و زمانی بدست می‌آید که مولکول گلیسرول با سه اسید چرب استری شود. سلولهای بدن این مولکول را به منظور تأمین انرژی و برانگیختن فرایندهای مختلف سلولی تجزیه می‌کنند. در واقع، انرژی بدست آمده از آنها در یک گرم دو برابر میزان انرژی بدست آمده از کربوهیدراتها است.
سطوح تری گلیسرید بالا
افزایش در سطوح تری گلیسرید در خون هیپرتری گلیسریدمی نامیده شده و به عنوان عامل خطر زیادی برای ابتلاء به بیماریهای قلبی و همچنین برخی بیماریهای سیستمیک در نظر گرفته می‌شود.
* علل
سطوح بالای تری گلیسرید می‌تواند به عوارض یا بیماریهای ذیل نسبت داده شود.
• چاقی • دیابت • اعتیاد به الکل
• آسیب کبدی • آسیب کلیوی • هیپوتیروئیدی یا کم کاری غده تیروئید
• استرس طولانی مدت • برخی داروها • اختلالات لیپید خانوادگی
* اثرات
افزایش مقدار تری گلیسرید در خون منجر به تصلب شرایین یعنی عارضه‌ای می‌شود که با رسوب پلاکهای کوچک چربی بر روی سطح داخلی عروق خونی مشخص می‌گردد. در نتیجه، دیواره‌های رگهای خونی سخت شده و لومن یا مجرا تنگ می‌گردد. این امر به عوارض ایسکمیک (کاهش عرضه خون) و هیپوکسیک (کاهش عرضه اکسیژن) در بدن منجر می‌شود. چنین ایسکمی ممکن است به ایست قلبی و بیماری قلبی عروقی منتهی شود.
سطح تری گلیسرید بالاتر از 1000 میلی‌گرم در دسی‌لیتر به عنوان یکی از عوامل اتیولوژیکی مهم در پانکراتیت حاد شناخته می‌شود. با این حال، مکانیسم دقیقی که از طریق آن چنین محتوای بالایی منجر به التهاب لوزالمعده شود به طور کامل بدست نیامده است. مطالعات کنونی نشان می‌دهند که تغییر در عملکردهای لیپاز پانکراس که منجر به صدمه سلولی و نیز مختل شدن جریان خون به پانکراس می‌شود موجب التهاب لوزالمعده می‌گردد. این عارضه از طریق علائمی مانند درد مکرر در بالای شکم، حساسیت به لمس شکم، تهوع، استفراغ و کاهش اشتها خود را نشان می‌دهد.
* گزینه‌های درمانی
درمان دقیق به اختلال نهفته بستگی دارد. با این حال، سطوح تری گلیسرید را می‌توان با کمک برخی اقدامات ساده مانند تغییر در شیوه زندگی و تغییرات غذایی و همچنین برخی داروها پایین آورد. این موارد در ادامه به صورت فهرست نشان داده شده‌اند:
» تغییرات غذایی: تغییرات و یا اصلاحات آشکار، کاهش در مصرف چربی در هر وعده غذایی با اجتناب از مصرف غذاهای سرخ شده، غذاهای ناسالم یا جانک فود، گوشت قرمز و انتخاب میوه و سبزیجات تازه، محصولات کم چرب، گوشت بدون چربی و غیره می‌باشند. مصرف کربوهیدراتها بایستی کم تا متوسط باشد. ضروری است که از مصرف غذاهای فرآوری شده همچنین شیرین کننده‌های مصنوعی خودداری شود. به علاوه، افزایش مصرف ماهی ماکرل یا خال مخالی، ساردین، شاه ماهی و سایر ماهی‌هایی که حاوی اسیدهای چرب امگا 3 می‌باشند، گزینه‌ی عاقلانه‌ای خواهد بود.
» ورزش: یک رژیم ورزشی منظم و متعادل به شکسته شدن چربی‌ها کمک کرده و به کاهش و حفظ سطوح تری گلیسرید کمک می‌نماید. این کار همراه با تغییرات رژیم غذایی به حفظ وزن سالم و جلوگیری از پیشرفت بیماریهای مرتبط با وزن کمک خواهد کرد.
» دارو: متداول‌ترین نسخه جهت کاهش سطوح تری گلیسرید شامل مکملهای نیاسین، مکملهای فیبر و استاتین می‌شود. مکملهای حاوی اسیدهای چرب امگا 3 نیز ممکن است تجویز شوند.
سطوح تری گلیسرید پایین
گرچه این یک واقعیت به اثبات رسیده است که سطوح پایین تری گلیسرید نشان دهنده‌ی سلامتی است اما سطوح کمتر از 10 میلی‌گرم در دسی‌لیتر حاکی از وجود برخی اختلالاتی است که بر متابولیسم لیپید تأثیر می‌گذارند.
* علل
بروز چنین سطوح پایینی از تری گلیسرید، بسیار غیر عادی بوده و در نتیجه موارد ذیل می‌باشد:
• سوء تغذیه و مصرف بسیار کم چربی • سوء جذب چربی
• هیپرتیروئیدی یا پرکاری غده تیروئید • آﺑﺘﺎﻟﻴﭙﻮ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻨﻤﻲ
• بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD) • برخی داروها
* اثرات
درست همانطور که محتوای تری گلیسرید بالای خون بر عملکرد قلبی تأثیر می‌گذارد، مقادیر به طور غیر عادی پایین آن نیز ممکن است به ضعیف شدن عضلات قلب ناشی از کاهش عرضه انرژی منجر شود. این امر خطر ایست قلبی و حملات قلبی را افزایش می‌دهد. به علاوه، همچنین به کمبود شدید ویتامین خصوصاً ویتامینهای محلول در چربی می‌انجامد.
* گزینه‌های درمانی
درمان توصیه شده به منظور افزایش سطوح تری گلیسرید به اتیولوژی یا علت آن بستگی دارد. در صورتی که علت آن سوء تغذیه باشد، یک رژیم غذایی سالم و مکملهای غذایی تجویز می‌شود. از آنجا که سطوح پایین تری گلیسرید اغلب به کمبود ویتامینهای محلول در چربی (خصوصاً ویتامین E) نسبت داده می‌شود، مکملهای ویتامین همیشه همراه با داروهای مخصوص این عارضه تجویز می‌شوند. در صورت سوء جذب چربی و اختلالات ژنتیکی مانند آﺑﺘﺎﻟﻴﭙﻮ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻨﻤﻲ، توصیه می‌شود که از مصرف تری گلیسرید خودداری شود به این دلیل که نمی‌توانند توسط بدن جذب و مورد استفاده قرار گیرند.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک متخصص در نظر گرفته شود.
