درمان بیماری‌های مغزی

کسانی که دچار بیماری‌های مغزی شده‌اند، بهتر است هر روز صبح، ظهر و شب به جای چای، 3 تا 5 گرم گل بابونه‌ی شیرازی را مثل چای دم کرده، بعد صاف و شیرین کنند و آب آن را بنوشند یا بعد از هر غذا یک فنجان نوشابه‌ی کومبوچا بنوشند.

تقویت مخ

اگر می‌خواهید مخ را تقویت کنید سیب درختی یا آب سیب، بِه شیرین و رسیده و خام یا آب آن، شیر گاو، عرق بهار نارنج، هم چنین فندق بیشتر مصرف کنید و بعد از هر غذا یک فنجان نوشابه‌ی کومبوچا بنوشید.

سرسام

اگر کسی بر اثر غلبه‌ی خون، دچار سرسام گشته، اول باید حجامت کند و خون کم کند، بعد 200 گرم عناب را در یک لیتر آب بجوشاند تا آب آن به نصف رسد بعد آن آب را صاف کرده و 100 گرم قند در آن انداخته، مجدداً بجوشاند تا قوام آید. در طول روز به مرور قاشق قاشق میل کند طوری که مصرف آن از صبح تا شب طول بکشد.
• آب سیب درختی صاف کرده، آب کدوی صاف کرده و آب گشنیز تازه صاف کرده را با گلاب مخلوط کنید و در طول روز گاه به گاه در بینی بالا کشد.
• سرکه، روغن گل سرخ و گلاب را مخلوط کرده و روزی سه بار بر سر بمالد و روزی یک بار آلو و تمرهندی از هرکدام مقداری با یکدیگر بجوشاند و آب آن را با فشار صاف و بنوشد. و فلوس و تخم خیار را نیم کوب کرده و بجوشاند و با آب صاف کرده‌ی آن تنقیه نماید.
• اگر سرسام همراه با بی خوابی بود، 300 گرم تخم خشخاش را بجوشاند، بعد آب صاف کرده‌ی آن را مجدداً با مقداری شکر بجوشاند تا قوام آید و به نسبت سن از یک تا چهار قاشق غذاخوری از آن را، ‌به مرور در طول روز میل کند و بین هر دو غذای روزانه یک فنجان از مخلوط عرق بید و گلاب بنوشد و به عنوان غذا گاهی با جو، ماش نیم کوب، اسفناج و کدو، سوپ بپزد، بعد روغن بادام شیرین به آن بیفزاید و میل کند.
اگر بیمار غذا نمی‌خورد، در صورتی که آب یونجه به او خورانده شود نافع است.
ضمناً بو کردن روغن کدو هم چنین مالیدن آن در بینی مفید خواهد بود.

صرع یا غش

بیماری صرع یا غش، به علت‌های مختلف مانند ضربه و یا فشارهای وارده به مغز و عوامل دیگری از قبیل تومورها یا ناراحتی انتقالی اندام‌ها و غیره به وجود می‌آید و انواع مختلف دارد که دو نوع آن از همه مهم‌تر است: 1-صرع نوزادان 2-صرع بزرگسالان که صرع بزرگ نام دارد و هریک دارای اهمیت مخصوص به خود است. به طور کلی در این بیماری «پرهیز» بیشتر مورد توجه بوده و به درمان بیماری کمک خواهد کرد، زیرا ناپرهیزی باعث تجدید حملات صرعی و تشدید بیماری می‌گردد. بیمار صرعی باید از خوردن خوراکی‌های ترش (ترشی‌جات)، میوه‌های ترش، لبنیات، گوشت مرغابی، گوشت ماهی، گوشت حیوانات عظیم الجثه (بزرگ) مانند گوشت شتر و گاو، غذاهای چرب، دنبه، روغن حیوانی، کره، خامه، سرشیر همچنین باقلا، عدس، فلفل و خردل خودداری کند.
هم چنین باید از خوردن آب سرد، نوشیدنی‌های یخ کرده، رفتن در استخر آب سرد یا دوش گرفتن با آب سرد،‌ زیاد در حمام ماندن، بی خوابی شب، کارهای سخت و سنگین، مطالعه و کارهای فکری زیاد، پرخوری، گریه، خشم و غضب، ناراحتی و عصبانیت، غم و اندوه، آواز بلند (زور به صدا آوردن) یا فریاد زدن، در معرض رعد و برق آسمانی قرار گرفتن، موتورسواری یا سوار شدن بر اسب یا وسایل تندرویی که زمین را در زیر پای خود ببیند، جماع بیش از حد، حضور در مکان‌های بسیار سرد یا بسیار گرم، رفتن در ارتفاعات، شرکت در مجالس عزا، رفتن در قبرستان‌ها، نگاه کردن به نورهای شدید هم چنین اشیاء گردان یا سریع الحرکت، بوی گوگرد و قیر و قطران، کنار عبور آب راه رفتن و نگاه کردن به آب روان، دود اشیاء بد بو پرهیز کند. کسی که به این بیماری مبتلا شده است نباید فوراً بعد از خوردن غذا و با معده‌ی سنگین بخوابد. خوابیدن این افراد باید حتماً 1 تا 3 ساعت پس از صرف غذا باشد.
ضمناً بوییدن پودینه یا دارچین یا زیره یا انیسون به طور همه روزه و خوردن آن‌ها با غذاهای روزانه نافع می‌باشد. نوشیدن کومبوچا در صورتی که تازه باشد و ترش نشده باشد بعد از هر غذا یک فنجان مفید است. ولی کومبوچا به طبع بعضی افراد سازگاری ندارد که پس از امتحان در خوردن مشخص خواهد شد.
به عنوان درمان پرهای پیاز عنصل خشک یا پوست‌های پیاز عنصل و قاریون از هرکدام 10 گرم. صمغ انجدان، زرآوند مدحرج، قردمانا و عاقرقرها از هر کدام 20 گرم. سیسالیوس و استوخدوس هندی از هرکدام 40 گرم همه را بسیار نرم بسایید و بعد با یک کیلو عسل بدون موم مخلوط کنید و هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن میل کنید.
• پوست هلیله‌ی کابلی و پوست هلیله‌ی زرد، استوخدوس هندی، عودالصلیب و عاقرقرها را به نسبت مساوی مخلوط و نرم بسایید و هر روز کمی از آن را روی غذای روزانه بپاشید و بخورید.
• عودالصلیب و عاقرقرها از هرکدام 10 گرم. صبر زرد، شهم حنظل، مستکی، قاریقون و سکبینج از هر کدام 5 گرم. سقمونیا شش نخود، همه را مخلوط و نرم بکوبید و با کمی گلاب خمیر کنید بعد قرص‌هایی به شکل گلوله و به اندازه‌ی یک نخود بسازید، سپس آن‌ها را در آفتاب و یا کنار بخاری خشک کنید و هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه 2 عدد میل کنید.
• عاقرقرها، استوخدوس هندی و سیسالیوس از هرکدام 10 گرم. قاریقون 20 گرم، قردمانا، صمغ انجدان، زرآوند مدهرج، عود بلیسان و حب بلیسان از هرکدام 15 گرم، همه را مخلوط و نرم بسایید بعد با کمی عسل بدون موم ترکیب کرده و به صورت خمیر سفتی درآورده و قرص‌هایی به شکل گلوله و به اندازه یک عدد نخود بسازید و در یخچال نگهداری کنید. هر روز صبح، ظهر و شب هر بار 2 تا 3 عدد از آن را میل کنید.
• مقدار 120 گرم گل ریحان خشک شده را با 30 گرم تفاله‌ی لیموترش خشک یا مغزهای لیموعمانی (بدون هسته‌هایش)، 30 گرم سنبل الطیب، 15 گرم میخک و 15 گرم دارچین را کوبیده و در 2 لیتر عرق کشمش بریزید و درب ظرف را بسته تا 8 روز بماند و هر روز یک تا دو مرتبه آن را هم زده و زیر و رو کنید تا مخلوط شود. روز نهم آن را صاف کرده و در جای خنک مانند یخچال نگهداری کنید و روزی یک بار هر مرتبه یک قاشق از آن را در یک لیوان آب مخلوط کرده و بنوشید. یا 30 یا 40 قطره از آن را روی یک تکه قند بچکانید و بخورید.
• هر چند روز یک بار پس از تنقیه، یک مثقال جندبیداستر را بکوبید و با نبات کوبیده، مخلوط و بخورید.
• سنبل الطیب، لیموعمانی، گل گاوزبان را مخلوط و هر روز مقداری از آن را مانند چای دم کنید بعد آب آن را صاف و با نبات شیرین حل کرده و بنوشید.
• استوخدوس هندی، عودالصلیب، گل گاوزبان، رازیانه، بادرنجبویه، گل محمدی، گل بومادران، آویشن شیرازی، سنبل الطیب، ریشه‌ی اریسا و انیسون را به نسبت مساوی مخلوط و نیم کوب کنید، هر روز صبح ناشتا هر بار 2 قاشق از آن را بجوشانید بعد آب صاف کرده‌ی آن را با نبات شیرین کرده، بنوشید.
• عیارج فیقرا، افتیمون شامی، استوخدوس هندی، قاریقون، تربد سفید مجوف، پوست هلیله‌ی زرد، شهم حنظل، کتیرا و سقمونیا همه را مخلوط و بسیار نرم بسایید بعد با کمی آب مرطوب کنید و به صورت خمیر سفتی درآورید و قرص‌هایی به شکل گلوله و به اندازه یک عدد نخود درست کنید، سپس در آفتاب یا کنار بخاری قرار داده تا خشک شود. هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه دو عدد میل کنید.
• پنجاه گرم عاقرقرها را بسیار نرم بسایید و با 2 قاشق غذاخوری سرکه و 250 گرم عسل بدون موم مخلوط کرده و هر روز یک قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.
• هر روز 20 تا 30 گرم ریشه‌ی پامچال را در یک لیتر آب 15 دقیقه بجوشانید و صاف کنید، سپس آب آن را با نبات یا عسل شیرین کرده، بنوشید.
• پودر عصاره‌ی شیرین بیان و پودر رازیانه را به نسبت مساوی مخلوط و به مدت 30 روز صبح، ظهر و شب قبل از هر غذا یک قاشق چای خوری از آن را با آب میل کنید.
• دار فلفل، قرنفل، سازج هندی، سنبل الطیب از هر کدام 5 گرم، زنجبیل، بسد، کهربا، مروارید، درونج، زرمباد و ابریشم سفته از هرکدام 10 گرم، بهمن سرخ، ‌بهمن سفید از هرکدام 20 گرم، همه را نرم بسایید بعد با مقداری عسل خمیر کنید. صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل فرمایید.
• زنجبیل، دارفلفل، دارچین، جوزهندی و میخک از هر کدام 10 گرم، مصطکی 20 گرم، صبر زرد 5 گرم همه را نرم بسایید بعد با 150 گرم پودر عصاره‌ی شیرین بیان مخلوط کرده، همه را با 500 گرم عسل ترکیب کنید و صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل فرمایید.

صرع در مزاج‌های مختلف

صرع در بلغمی مزاج‌ها:

اگر مزاج شما رطوبتی باشد یعنی اخلاط بلغمی غلبه کرده باشد اول دفع بلغم کنید.
• به منظور درمان، شهم حنظل، تخم نیلوفر، عاقرقرها، عودالصلیب، مستکی رومی، کندر، انقوزه، سکبینج، مرمکی، مقل ازرق، صبر زرد، قاریقون، فرفیون، تربد، پوست هلیله‌ی زرد، سنامکی، گل محمدی، بادیان و ریشه ریوند چینی از هر کدام 10 گرم همه را مخلوط کرده و بسیار نرم بسایید. با کمی آب آن را مرطوب کنید تا به صورت خمیر سفتی درآید سپس با آن، قرص‌هایی به شکل گلوله و به اندازه یک عدد نخود بسازید و در آفتاب یا کنار بخاری خشک کنید. هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه دو عدد از آن میل شود.
• به مدت چند روز انیسون و رازیانه از هرکدام 5 گرم و 10 گرم بادرنجبویه را با 5 عدد انجیر خشک مخلوط کرده، و بجوشانید. بعد 10 گرم گل قند در آب صاف کرده‌ی آن مخلوط کرده، و بخورید. پس از چند روز باز هم پوست هلیله‌ی زرد 25 گرم و پوست هلیله‌ی کابلی و استوخدوس هندی از هر کدام 15 گرم. بسبایج و ریشه اریسا از هرکدام 10 گرم. گل محمدی، افتیمون، رازیانه و تربد از هرکدام 5 گرم، همه را مخلوط کرده و نیم کوب کنید و بجوشانید. آب آن را صاف کرده، سپس 20 گرم گل قند در آبِ آن حل کرده، و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق از آن را میل کنید تا تمام شود.
• صبر زرد، تربد مجوف، قاریقون، تخم نیلوفر و شهم حنظل را به نسبت مساوی مخلوط و بسیار نرم بسایید. با کمی عسل آن را به صورت خمیر سفتی درآورده و قرص‌هایی به اندازه‌ی یک نخود و به شکل گلوله درست و در یخچال نگهدارید. هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه دو عدد از آن را میل کنید. خربق سیاه، مرزنجوش، سیاه دانه و کندش همه را بسیار نرم بسایید و روزی یک مرتبه مقدار بسیار کمی از آن را به وسیله‌ی نی یا وسیله‌ای مشابه، در بینی بکشید.

صرع در سوداوی مزاج‌ها:

اگر مبتلا به صرع شده‌اید و ناشی از غلبه سودا باشد یعنی طبع شما سودایی باشد اول بدن را از سودا پاکسازی نمایید بعد به مدت هفت روز روزی یک بار شربت افتیمون بخورید. بعد از آن به مدت هفت روز بعد از هر غذا یک فنجان عرق گاوزبان بنوشید. پس از چهارده روز، هفت روز را هم روزی یک لیوان عرق بیدمشک و یک فنجان گلاب و 2 فنجان شربت قند و 10 گرم تخم ریحان کوهی کوبیده شده را مخلوط و میل کنید. ضمناً در طول درمان می‌توانید از شربت آلو و تمرهندی هم استفاده کنید.

صرع در دموی مزاج‌ها:

در صورتی که مبتلا به صرع شده‌اید و دموی مزاج هستید اول فصد یا حجامت یا خون‌گیری کنید. هر روز شربت لیمو و یا شربت سکنجبین و یا آب انار شیرین و یا آب زرشک شیرین کرده با شکر بنوشید و صندل را ساییده و در گلاب مخلوط کرده، روزی چند مرتبه آن را بو کنید.

مغز و تقویت قوای آن

حمله:

کسانی که دچار حمله می‌شوند باید یک قسمت آب نارنج یا پرتقال را با چهار قسمت آب مخلوط، روزی 6 تا 8 لیوان از آن را به تدریج در طول روز بنوشند.

خستگی فکری:

برای رفع خستگی فکری باید جندبیداستر، ثعلب، مخمر جو، دانه‌های اسفند، اسپرزه، بسفایج، افتیمون شامی، مغز ناخنک، انیسون، انقوزه، آویشن شیرازی، بابونه‌ی شیرازی، بادآورد، گل بنفشه، پودینه، رازیانه، جاو شیر خشک، شحم حنظل، گل خطمی، زعفران، شوید خشک، شنبلیله‌ی خشک، فلفل سیاه، قسط شیرین، تخم کاسنی، کنجد، گل بومادران، نخود، میعه سایله و مصطکی رومی را به نسبت مساوی مخلوط کرده، بعد نرم بسایید. هر صبح و عصر یک قاشق شربت خوری از آن را در دهان بریزید و همراه با آب یا آب میوه میل کنید و بعد از هر غذا یک فنجان نوشابه‌ی کومبوچا بنوشید.

تقویت فکر:

اگر خواستید افکار شما تغییر یابد و بتوانید بهتر و صحیح‌تر از قبل فکر کنید. پسته، فندق، بادام، گردو و کنجد را مخلوط با نبات بکوبید. هر روز صبح مقداری از آن را بخورید و از کرفس، قمری، پیاز و خیار بیشتر استفاده کنید.
• دارچین، زنجبیل، هلیله‌ی سیاه، شیطرج، فلفل سیاه، بابونه‌ی شیرازی و نخودالوند از هرکدام 5 گرم، آمله‌ی مقشر، ثعلب و تخم‌های مغز میوه‌ی کاج از هر کدام 10 گرم. همه را نرم بسایید بعد با 20 گرم پودر نارگیل و یک کیلو مویز بی دانه‌ی کوبیده شده و یک کیلو عسل مخلوط کرده و هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن میل شود.

تقویت هوش:

برای این که هوش خود را تقویت کنید، اولاً باید از خوردن گوشت خوک، مشروبات الکلی، دخانیات، دود، گردوغبار، بخار غذا (در موقع پخت)، غذای دم خورده‌ی موش، سیب ترش و پنیر پرهیز کنید. ثانیاً از تماشا کردن جسد مسلول یا خواندن الواه قبرها و از راه رفتن یا نشستن بین دو زن پرهیز شود.
هم چنین به منظور تقویت هوش باید مغز دانه زبان گنجشک و سیاه دانه و پوست هلیله‌ی کابلی، زنجبیل و رازیانه از هرکدام 20 گرم. نبات یا شکر 500 گرم، همه را مخلوط و بسیار نرم بسایید. هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را در دهان ریخته و بخورید.
• صد گرم مرزه‌ی خشک را با 200 گرم شکر مخلوط کرده، بسایید. هر شب، هنگام خواب یک قاشق غذاخوری از آن را در دهان ریخته بخورید و هر روز صبح ناشتا چهل عدد مویز، بدون هسته میل کنید.
• روزی یک مرتبه 7 گرم زنجبیل کوبیده را دم کنید و آبش را بنوشید. در وقت استراحت نیز یک قاشق روغن زنجبیل را با یک قاشق سرکه‌ی انگور مخلوط کرده، و میل کنید. شب‌ها هم روغن پسته در بینی بچکانید و هر روز پسته یا انجیر بخورید.
• به مدت 12 روز خرمای سیاه بخورید. بدین ترتیب که روز اول یک عدد، و روزی یک عدد به آن اضافه کنید تا به روز دوازده عدد برسد بعد شروع به کم کردن کنید یعنی روزی یک عدد کم کنید تا به روزی یک عدد برسد.
• گِل مختوم، طباشیر هندی، درونج، زرنباد، زعفران، پوست هلیله‌ی کابلی، ابریشم مقرض، صندل سفید، پوست بیرونی پسته، هیل قرابی، مروارید، عود، کهربا و بسد از هرکدام 5 گرم، بهمن سرخ، بهمن سفید، گل گاوزبان، شاه تره، بادرنجبویه و کبابه‌ی چینی از هر کدام 10 گرم. قند یا شکر یا نبات 250 گرم همه را بسیار نرم بسایید. بعد با آب جوشانده‌ی طلا، آب جوشانده‌ی نقره، آب به، آب سیب درختی قرمز، آب انار شیرین و آب لیمو مخلوط کرده، و از مخلوط آن هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری میل شود.
• دارچین، ‌زنجبیل، هلیله‌ی سیاه، شیطرج، فلفل سیاه، بابونه‌ی شیرازی و نخود الوند از هرکدام 5 گرم، آمله‌ی مقشر، ثعلب، تخم‌های مغز میوه‌ی کاج از هر کدام 10 گرم، همه را نرم بسایید بعد با 20 گرم پودر نارگیل و یک کیلو مویز بی دانه‌ی کوبیده شده و 1 کیلو عسل مخلوط کنید. هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن میل کنید.

ضعف حافظه:

اگر به ضعف حافظه دچار شده‌اید و میل دارید حافظه‌ی شما تقویت شود، خوراکی‌هایی که در تقویت حافظه مؤثر است، بیشتر مصرف کنید مانند گلاب با قهوه‌ی ساییده شده، زنجبیل ساییده شده با عسل، مرزه، فلفل هندی، آقطی، مغز سر مرغ، مغز سر ماهی، پوست هلیله‌ی زرد، اگیر ترکی، بلع نمودن دانه‌های اسفند سالم، زرده‌ی تخم مرغ، تخم کرفس، دم کرده‌ی کلپوره، نارگیل، بادام، گردو، پسته، کنجد بو داده، جو، والک، خرفه، ماش، باقلا چینی، لوبیا سبز، سیر، انجیر، چغندر، شلغم خام یا آب شلغم خام، نوشابه‌ی کومبوچا.
ضمناً هر روز صبح ناشتا می‌توانید یک قاشق چای خوری دارچین را بسایید و خشک در دهان بریزید و بخورید یا 3 گرم دارچین را 20 دقیقه دم کنید و آب آن را مانند چای مصرف کنید.
• انجیر خشک، پسته، بادام و قند را مخلوط کرده، و بکوبید. هر روز مقداری از آن را بخورید و در وقت استراحت روغن پسته در بینی بچکانید.
• دارچین، زنجبیل، هلیله‌ی سیاه، شیطرنج، فلفل سیاه، بابونه‌ی شیرازی و نخود الوند از هرکدام 5 گرم، آمله مقشر، ثعلب و تخم مغز میوه‌ی کاج از هر کدام 10 گرم همه را نرم بسایید بعد با 20 گرم پودر نارگیل و 1 کیلو مویز بی دانه‌ی کوبیده شده و یک کیلو عسل مخلوط کنید و هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.

تقویت حافظه:

اگر به ضعف حافظه دچار شده‌اید و میل دارید حافظه‌ی شما تقویت شود، خوراکی‌هایی که در تقویت حافظه مؤثر است، بیشتر مصرف کنید مانند: قهوه‌ی ساییده شده مخلوط در گلاب، زنجبیل ساییده شده با عسل، مرزه فلفل هندی، آقطی، مغز سر مرغ، مغز سر ماهی، پوست هلیله‌ی زرد، اگیر ترکی، بلع نمودن دانه‌های اسفند سالم، زرده‌ی تخم‌مرغ، تخم کرفس، دم کرده‌ی کلپوره، نارگیل، بادام، گردو، پسته، کنجد بوداده، جو، والک، خرفه، ماش، باقلا چینی، لوبیا سبز، سیر، انجیر، چغندر، شلغم خام یا آب شلغم خام، نوشابه‌ی کومباچا.
ضمناً هر روز صبح ناشتا می‌توانید یک قاشق چای‌خوری دارچین ساییده شده را خشک در دهان بریزد و بخورید یا 3 گرم دارچین را 20 دقیقه دم کرده و آب آن را مانند چای مصرف کنید.
• انجیر خشک، پسته، بادام و قند را مخلوط بکوبید. هر روز مقداری از آن را بخورید و در وقت استراحت روغن پسته در بینی بچکانید.
• دارچین، زنجبیل، هلیله‌ی سیاه، شیطرج، فلفل سیاه، بابونه‌ی شیرازی و نخود الوند از هر کدام 5 گرم، آمله مقشر، ثعلب و تخم مغز میوه‌ی کاج از هر کدام 10 گرم همه را نرم بسایید بعد با 20 گرم پودر نارگیل و 1 کیلو مویز بی‌دانه‌ی کوبیده شده و یک کیلو عسل مخلوط کنید و هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت‌خوری از آن میل کنید.

کند ذهنی:

منطقه فهم در ثلث میانی ناحیه گیجگاهی واقع شده است که ممکن است گاهی به بیماری مبتلا شود. این بیماری را کند ذهنی یا دیرفهمی یا (آفارمی) نامیده‌اند. این بیماری چه در طول زندگی و در سنین مختلف رخ داده باشد و چه ارثی باشد، باید خوراکی‌های گوناگون را که در بهبود آن تأثیر دارد انتخاب نمود و بیشتر استفاده کرد. بدین جهت، تعدادی از خوراکی‌ها را به شما توصیه می‌کنیم که در صورت مداومت در مصرف آن‌ها کند ذهنی به مرور برطرف گشته و با مصرف آن‌ها عقل، هوش و حافظه نیز تقویت می‌گردد که عبارتند از آب پرتقال، آب لیمو، آب دم کرده‌ی مریم گلی، سرکه، گلاب، پیاز، سیر، بادام پوست کنده، فندق، مغز گردو، ماش، جو، باقلا، کنجد، کشمش، مویز، انجیر، نوشابه کومبوچا، ماهی، میگو، مغز سرماهی، مغز سر مرغ، خیار، سیب درختی قرمز رنده شده با عسل، زنجبیل با عسل، آب دم کرده‌ی سنبل الطیب، والک، خرفه، کرفس، مرزه، گشنیز، چغندر، پودر چوب چینی با عسل، پوست هلیله زرد با نبات.

اختلال حواس:

برای درمان اختلال حواس از گلابی، به رسیده شیرینی، سیب درختی، لیمو، نشاسته گندم، برنج بو داده، شربت به لیمو، شربت یا عرق بهار نارنج، سوهان، چغندر، زعفران، آب غوره هم چنین آش آب غوره بیشتر استفاده کنید و مدت زیادی، هفته‌ای یک بار شب هنگام خواب 20 گرم گل قند بخورید. روزی یک بار گل گاوزبان را با کمی سنبل الطیب و یک عدد لیمو عمانی مخلوط کرده، و دم کنید بعد آب آن را صاف و شیرین کرده بنوشید.
• هر چند شب یک بار خراطین، تخم خیار، تخم کاسنی و تخم خرفه را بسیار نرم بسایید و با آب گرم خمیر کرده و بر مغز سر ضماد گذارید و بخوابید.

اختلال حواس همراه با عصبانیت:

به منظور درمان، هر روز صبح قبل از صرف صبحانه و عصر، آب گشنیز تازه را با آب لیمو شیرین و عرق کاسنی به طور مساوی مخلوط کرده و بنوشید.
• هر روز مقداری دانه‌های مصطکی را مثل آدامس بجوید و آب آن را فرو برید بعد از مدتی خود آن را هم بخورید.
• سر را بتراشید بعد دست و پای چند خرچنگ زنده را قطع کنید بعد شکمشان را پاره کرده و تا گرم است روی سر بگذارید و اجازه دهید مدتی بماند.
• 4 مثقال گل ختمی را با یک مثقال شیره‌ی خشخاش و مقداری آب غوره خمیر کرده و شب‌ها بر سر ببندید.
• شب‌ها کندر ساییده شده را با زرده‌ی تخم مرغ خمیر کرده و بر سر بمالید و بخوابید.

تقویت عقل:

تجربه ثابت کرده است که عقل در تمام مراحل زندگی بشر نقش مهمی را بازی می‌کند و هرکس عقلش بیشتر برسد در تمام مراحل مختلف زندگی، موفق‌تر از دیگران می‌باشد. هرچه عقل کمتر باشد بدبختی، فلاکت، سردرگمی، بیچارگی، شکست و ناامیدی افزایش می‌یابد. اگر میل دارید روز به روز بر عقل شما افزوده شود گاهی حجامت کنید و ریشه‌ی حلیل را با نبات بکوبید و بخورید، نوشابه کومبوچا بنوشید، سرکه و روغن را گاهی یک قاشق میل کنید، آب شلغم را با عسل شیرین کرده و بنوشید. هر صبح ناشتا کمی کندر تلخ را بلع نمایید، مربای بالنگ بخورید، از به شیرین و رسیده، کرفس، خرفه و کدو نیز استفاده شود.
• دارچین، زنجبیل، هلیله‌ی سیاه، شیطرنج، فلفل سیاه، بابونه‌ی شیرازی و نخود الوند از هرکدام 5 گرم. آمله مقشر و ثعلب و تخم‌های مغز میوه کاج از هرکدام 10 گرم همه را نرم بسایید بعد با 20 گرم پودر نارگیل و 1 کیلو مویز بی دانه‌ی کوبیده شده و 1 کیلو عسل مخلوط کنید و هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه 1 قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.

افزایش شعور:

زنجبیل، آمله‌ی مقشر، پوست هلیله‌ی زرد، پوست هلیله‌ی کابلی و هلیله‌ی سیاه از هرکدام 10 گرم. شقاقل، بهمن سرخ، بهمن سفید، تودری سرخ و سفید از هرکدام 20 گرم. مغز تخم زبان گنجشک 40 گرم همه را بسیار نرم بکوبید. کنجد، مغز بادام شیرین و مغز پسته خام از هرکدام 200 گرم جداگانه نرم بکوبید بعد همه را با 1 کیلو عسل مخلوط و هر روز صبح، ظهر و شب هر بار 1 قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.

عصبانیت

هر انسانی اگر حلم، گذشت و اخلاق خوش داشته باشد دوست داشتنی‌تر می‌شود و بین مردم از احترام بیشتری برخوردار می‌گردد. در صورتی که شخص عصبانی مزاج باشد غیر از این خواهد شد و زندگی را به کام خود و دیگران تلخ خواهد کرد و هیچ‌گاه از زندگی لذت نخواهد برد. لذا اگر شما متوجه شدید که اخلاق خوش ندارید و عصبانی مزاج هستید کلم، کاهو، بادنجان، لوبیا، آب دم کرده‌ی تیول و هم‌چنین نوشیدن آب سرد برای شما مفید است. توصیه می‌شود هنگام عصبانیت، ابتدا صحنه را ترک کرده، دست و صورت و حتی سر را بشویید و یک لیوان آب خنک بنوشید تا اعصاب آرامی پیدا کنید.
• به عنوان درمان روزی سه بار آب خنک را در کف دست تمیز شده‌ی خود ریخته و در بینی استنشاق کنید. بعد به اندازه‌ی یک عدس انفیه را به وسیله‌ی نی یا شیء مشابه، در هر سوراخ بینی بکشید. و نیز آب لیمو، آب کرفس و آب هویج را مخلوط کرده و میل کنید.
• 10 گرم افسنطین، 50 گرم گل استوخدوس هندی و 100 گرم برگ خرفه را در یک لیتر آب 5 دقیقه بجوشانید بعد 20 دقیقه دم کنید. سپس صاف و شیرین کرده، هر صبح، ظهر و شب یک فنجان از آن بنوشید.
• زیره‌ی کرمانی و افتیمون شامی از هرکدام 20 گرم. کرویا 10 گرم و زعفران 2 گرم همه را نرم بسایید و هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را کفلمه کنید.

ترس و وحشت

در صورتی که ترس و وحشت بر وجود شما مستولی گشته باید از خوردن هر نوع میوه‌ی کال و نارس به خصوص خربزه‌ی کوچک و کال خودداری کنید. بیشتر از خربزه‌ی کاملاً رسیده و بِه رسیده و شیرین استفاده کنید. (به طور کلی میوه‌های کال و نارس وحشت و ترس ایجاد می‌کند). طلای خالص 24 عیار بر سینه آویزان کنید و از تریاق استفاده شود. بدین طریق که حب القار، زرآند مدرج، جنطیانای رومی و مرمکی از هرکدام 10 گرم. افتیمون شامی 20 گرم همه را مخلوط کرده و بسیار نرم بسایید بعد با مقدار کمی عسلِ بدون موم آن‌ها را به صورت خمیر سفتی درآورده، سپس قرص‌هایی به شکل گلوله و به اندازه‌ی یک نخود درست کنید و در مقداری آرد بریزید که به یکدیگر نچسبند و در یخچال نگهدارید. هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک عدد میل کنید.
• طباشیر هندی، درونج، زرنباد، زعفران، پوست هلیله‌ی کابلی، ابریشم مقرض، صندل سفید و پوست بیرونی پسته، هیل قرابی، مروارید، عود، کهربا و بسد از هرکدام 5 گرم، بهمن سرخ، ‌بهمن سفید، گل گاوزبان، شاه تره، بادرنجبویه و کبابه‌ی چینی از هرکدام 10 گرم، قند یا شکر یا نبات 250 گرم همه را بسیار نرم بسایید بعد با آب جوشانده‌ی طلا، آب جوشانده‌ی نقره، آب به، آب سیب درختی قرمز، آب انار شیرین و آب لیمو مخلوط کرده، و هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری میل کنید.

وحشت شبانه

وحشت شبانه معمولاً در کودکان کمتر از پنج سال دیده می‌شود. چند ساعت بعد از این که کودک به خواب فرو می‌رود ممکن است با ترس و وحشت از خواب بیدار شده به طوری که به سختی بتوان او را آرام نمود. صبح که کودک از خواب بیدار می‌شود معمولاً از اتفاقاتی که در نیمه شب افتاده چیزی به خاطر نمی‌آورد. گرچه این مشکل ممکن است نگران کننده باشد اما مسئله مهمی نبوده و نیاز به درمان خاصی هم ندارد، اما پیشنهاد می‌شود شب هنگام از دادن غذاهای سنگین و بد هضم به کودک خودداری شود و کودک را نیم تا یک ساعت پس از صرف غذا بخوابانید.

غم و غصه

اگر فرد غمگینی هستید و زیاد غصه می‌خورید از به شیرین و رسیده، گلابی، رب انار، شربت ریحان کوهی، شیر گاو و هم چنین آب دم کرده‌ی تیول مصرف کنید و از داروهای تقویت قلب و اعصاب نیز استفاده کنید.
بهتر است خرفه، مسطکی رومی، سعد هندی، قرنفل، زرمباد، بسباسه، سنبل الطیب، زرنب، جوز بویا، آمله مقشر و قاقله‌ی کبار از هرکدام 10 گرم مخلوط کرده، و بسیار نرم بسایید بعد با کمی عسل بدون موم آن‌ها را به صورت خمیر سفتی درآورده و قرص‌هایی به شکل گلوله و به اندازه‌ی یک نخود بسازید و داخل مقداری آرد گندم ریخته که به یکدیگر نچسبند بعد در یخچال نگهدارید. هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه دو عدد از آن را میل کنید.
• زعفران 5 گرم، عود بلیسان، اگیرترکی، نارمشک، سعد کوفی، تخم کرفس، زرمباد، بادیان و فرنجمشک و برگ بو، از هرکدام 20 گرم را با 500 گرم نبات ساییده شده مخلوط کرده، و روزی یک قاشق شربت خوری از آن بخورید. هم‌چنین 100 گرم گل، برگ و ساقه‌ی ریحان تازه یا 50 گرم خشک آن را در یک لیتر آب جوش دم کنید و بعد آن را صاف کرده، با عسل شیرین ساخته و بعد از هر غذا یک فنجان بنوشید.
• سعد کوفی، قرفه، جوز هندی، بسباسه، قرنفل و هیل قرابی از هرکدام 10 گرم، آمله‌ی مقشر، مسطکی رومی، گل محمدی و سنبل الطیب از هرکدام 20 گرم همه را مخلوط کرده، و بسیار نرم بسایید بعد با نیم کیلو عسل بدون موم مخلوط و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.
• طباشیرهندی، درونج، زرنباد، زعفران، پوست هلیله‌ی کابلی، ابریشم مقرض، صندل سفید، پوست بیرونی پسته، هیل قرابی، مروارید، عود، کهربا‌ و بسد از هرکدام 5 گرم، بهمن سرخ، بهمن سفید، گل گاوزبان، شاه تره، بادرنجبویه و کبابه‌ی چینی از هرکدام 10 گرم، قند یا شکر یا نبات 250 گرم همه را بسیار نرم بسایید، بعد با آب جوشانده‌ی طلا، آب جوشانده‌ی نقره، آب به، آب سیب درختی قرمز، آب انار شیرین و آب لیمو، مخلوط کرده و از مخلوط آن هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه 1 قاشق شربت خوری میل شود.

بی قیدی

خوردنی‌های مفید برای آن دو چیز است: 1-پیاز 2- شلغم، که هرچه بیشتر به خوردن آن‌ها مداومت ورزید مفید و مؤثرتر خواهد بود.

حسادت

یکی از خصلت‌هایی که در انسان وجود دارد این است که هرچه دارد به آن قانع نمی‌گردد و مدام در فکر و تلاش است که بهتر از آن یا بیشتر از آن را داشته باشد. از طرف دیگر در صورتی که مشاهده کند که فلانی از او بالاتر است یا بهتر می‌داند یا بهتر عمل می‌کند یا وضع بهتری دارد یا فلان چیز را دارد که خودش ندارد به او و آنچه مشاهده نموده است غبطه می‌خورد. البته غبطه خوردن گاهی بد نیست چون ممکن است انسان را به تلاش و پیروی از بهترین بودن یا بهترین زندگی را داشتن بکشاند. ولی گاهی افراد تنگ نظر بوده و آنچه را که خود از آن بی بهره هستند، بهره‌مندی از آن را برای دیگری نیز نمی‌پسندند و تحملش برای‌شان بسیار سخت و ناراحت کننده است و گاهی نیز تلاش می‌کنند تا او هم مانند خودشان از آن چیز بهره‌مند نشود یا آن را از دست بدهد. این مرام و کردار زشت و ناپسند را حسادت می‌نامند.
اگر شما در وجود خود حسادت را احساس کردید و به طور عادی نتوانستید بر آن غالب شوید و خود را راضی نگهدارید، خوب است که روزی یک بار، هر بار یک قاشق غذاخوری مرزنجوش را مثل چای حدود 20 دقیقه دم کرده سپس آب آن را صاف و شیرین کنید و بنوشید. مصرف این دارو به طور مداوم در حل مشکل مؤثر خواهد بود.

کینه

در صورتی که فردی، به نحوی از شخص یا اشخاصی رنجیده خاطر گردد که نتواند از آن بگذرد و یا او را ببخشد، و نفرت او را در دل حبس کند و منتظر فرصتی در آینده باشد تا به طریقی عمل او را جبران نموده یا از او به خاطر گذشته انتقام بگیرد، این کردار ناپسند را کینه نامند.
به منظور این که مرام و کرداری که بر او غالب گشته است برطرف گردد،‌ می‌تواند روزی یک مرتبه و هر بار یک قاشق غذاخوری مرزنجوش را مثل چای حدود 20 دقیقه دم کرده، سپس، آب آن را، صاف و شیرین کرده و بنوشد. مداومت در مصرف این دارو مشکل را رفع خواهد کرد.

وسواس

اگر هرچه دست یا صورت یا بدن یا ظروف یا لباس و غیره را می‌شویید و پس از شستشو باز فکر می‌کنید هنوز هم تمیز نشده و احتیاج به شستشوی مجدد دارد یا هنگام آبکشی اعضای بدن یا لباس یا ظروف و غیره هرچه به آن آب می‌زنید فکر می‌کنید هنوز نجس یا کثیف است یا درب و دستگیره‌ی درب یا دیوار یا فرش یا اشیاء دیگر را هرچه پاک و تمیز می‌کنید، فکر می‌کنید هنوز احتیاج به تمیز کردن بیشتری دارد یا کاری را انجام می‌دهید و باز دلچسب شما نیست و آن را تکرار می‌کنید یا سخنی را به مرور تکرار می‌نمایید یا زیاد از حد معمول در انجام هر کاری دقت به خرج می‌دهید مثلاً شیر آب را پس از بستن باز هم فشار می‌آورید تا محکم‌تر بسته شود یا اگر خواستید پیچ وسیله‌ای را بپیچید یا درب یک بطری را ببندید آنقدر وسواس در محکم کردن آن نشان می‌دهید تا پیچ هرز شده یا درب بطری بشکند و از این قبیل کارها که اگر ادامه دهم خواننده را خسته خواهد کرد باید بگویم که شما دچار وسواس شده‌اید.
• به عنوان درمان 500 گرم مرزنجوش تهیه کرده و روزی یک مرتبه یک قاشق غذاخوری از آن را در یک و نیم لیوان آب بجوشانید تا آب آن به حد نصف برسد. بعد آب آن را صاف کرده با عسل شیرین کنید و بنوشید.
• بادرنجبویه، بهمن سرخ،‌ بهمن سفید، دارچین، درونج، سنبل الطیب، گل گاوزبان و گل محمدی از هر کدام 20 گرم همه را مخلوط کرده و با 250 گرم شکر بسیار نرم بسایید و هر صبح، ظهر و شب هر بار 1 قاشق شربت خوری از آن را در دهان ریخته با آب بخورید یا با آب سرد و شکر مخلوط کنید و میل فرمایید.
• طباشیر هندی، درونج، زرنباد، زعفران، پوست هلیله‌ی کابلی، ابریشم مقرض، صندل سفید، پوست بیرونی پسته، هیل قرابی، مروارید، عود، کهربا و بسد از هرکدام5 گرم. بهمن سرخ، بهمن سفید، گل گاوزبان، شاه تره، بادرنجبویه و کبابه‌ی چینی از هرکدام 10 گرم و قند یا شکر یا نبات 250 گرم همه را بسیار نرم بسایید بعد با جوشانده‌ی آب طلا، جوشانده‌ی آب نقره، آب به، آب سیب درختی قرمز، آب انار شیرین و آب لیمو مخلوط کرده هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری میل فرمایید.
• پودر عصاره‌ی شیرین بیان و پودر رازیانه را به نسبت مساوی مخلوط کرده، و به مدت 30 روز، قبل از هر غذا یک قاشق چای خوری از آن را در دهان بریزید و با کمی آب میل فرمایید.
• از داروهای تقویت اعصاب و ضد افسردگی استفاده کنید.

سکته‌ی مغزی

به تدریج که سن انسان بالا می‌رود جریان خون در مغز کاهش می‌یابد؛ یعنی اکسیژن و غذای کمتری به سلول‌های مغز می‌رسد. هرگاه جریان خون در عروق مغز به عللی بسته شود سکته‌ی مغزی ایجاد می‌گردد که در برخی موارد به از کار افتادن اعضای بدن منتهی شده و گاهی منجر به مرگ می‌شود.
سکته بیماری‌ای است که چون اتفاق افتد در صورت رهایی از مرگ، حس و حرکت نصف یا همه‌ی اندام‌های بدن انسان از دست می‌رود. (غیر از تنفس و ضربان قلب).
این بیماری اکثراً در اثر پاره شدن عروق مغزی و خون‌ریزی‌های داخل آن یا ورود لخته‌ی خون به درون عروق مغزی به وجود می‌آید. به جز سکته، ضربه‌ی وارده بر نقاط حساس، شکستگی جمجمه و یا مسمومیت‌ها نیز می‌تواند باعث بیهوشی و فلج گردند. بیشتر اوقات به خاطر بالا بودن فشار خون سکته ایجاد خواهد شد ولی در صورتی که عوامل دیگری نیز باعث سکته شده باشد، باید در جستجوی علت و رفع آن کوشش کرد.
در مورد بیماران مبتلا به خون‌ریزی مغزی، حجامت و مصرف داروهای ضد یبوست (در صورت وجود یبوست)، کم کننده‌ی خون، پایین آورنده‌ی فشار خون و زیاد کننده‌ی ادرار، به درمان بیماری کمک شایان توجهی خواهد کرد.
• به عنوان درمان بهتر است اول حجامت کرده و خون کم کنید. بعد 75 گرم افتیمون شامی را در یک لیتر آب بجوشانید تا آب آن به ثلث برسد، سپس آن را صاف و با شکر قوام آورید و هر صبح و شب یک قاشق چای‌خوری به بیمار بخورانید، اگر لب‌های او کج شده است باید دایماً لب‌ها را به صورت غنچه کرده و فوت کند یا صوت بزند تا به مرور به حالت عادی بازگردد.
• میخک 5 گرم، کبابه‌ی چینی، مصطکی رومی، جوز هندی و افتیمون شامی از هرکدام 10 گرم همه را با هم مخلوط کرده و بسیار نرم بسایید. بعد با 250 گرم مربای بالنگ مخلوط و خود بالنگ‌ها را نیز چرخ کرده و با مرباها مخلوط کرده و هر روز صبح، ظهر و عصر هر بار یک قاشق شربت خوری به بیمار بخورانید.
ضمناً داروی ضد یبوست و داروی ادرارآور و داروی ضد فشارخون نیز همراه با داروهای فوق، تجویز شود بدین منظور از دادن چربی‌جات، مغز حیوانات، کله پاچه، تودلی‌های حیوانات، گوشت گوسفند و گاو و شتر، مشروبات الکلی و مواد نشاسته‌ای به بیمار اجتناب کنید. او را از سرما، دودهای غلیظ، گازها، سروصدا، خبرهای بد و ناخوشایند دور نگهدارید.

لرزش بدن یا رعشه

لرزش بدن یا رعشه، حرکتی است غیرارادی که در اعضایی که ارادی نامیده می‌شوند ایجاد می‌شود مثل حرکت غیرارادی دست‌ها.
در بیمارانی که مدتی از بیماری آن‌ها گذشته باشد یا کسانی که بیش از حد به شهوت‌رانی بپردازند و کسانی که بیشتر اوقات یا دایماً با شکم پُر شهوت‌رانی می‌کنند و در افرادی که می‌ترسند و دایماً تحت استرس و هیجانات روحی بوده یا خجالتی هستند لرزش بدن یا رعشه به وجود می‌آید. لازم به ذکر است که رعشه‌ای که در سنین کهنسالی به وجود می‌آید و در طرف چپ بدن می‌باشد غیر از رعشه‌ی معمول بوده و تاکنون دانشمندان راه درمانی برای آن نیافته‌اند. امیدوارم در آینده نزدیک دانشمندان و اطبای محترم راه درمانی برای این بیماری نیز بیابند تا پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایمان از این پس با چنین بیماری‌هایی دچار رنج نگردند.
همان طور که شرح دادم رعشه علت‌های گوناگون دارد و در صورتی که به علت یک بیماری به وجود آمده باشد، پس از این که بیماری بهبود یافت، احتمالاً لرزش هم کاهش می‌یابد یا به طور کلی برطرف خواهد شد.
اگر بیماری در اثر شهوت‌رانی زیاد به وجود آمده باشد باید جماع را قطع کرد. خانم‌ها نیز باید از نزدیکی دوری کنند. چه مرد و چه زن باید خود را تقویت کرده یا از داروهای تقویت جنسی استفاده کنند. بدین منظور اگر رعشه ناشی از مشکلات عصبی بوده و به دنبال ناراحتی‌های روحی ایجاد شده باشد، باید به دلجویی و تسکین آلام بیمار کوشید و از داروهای تقویت اعصاب یا تقویت روحی استفاده کرد. اگر رعشه از وجود ضعف عمومی ایجاد شده باشد می‌توانید از ماءالاصول استفاده کنید.
ضمناً مصرف ایارج فیقرا، آب دم کرده‌ی استوخدوس هندی هم‌چنین شستشوی عضو با محلول گوگرد و یا با صابون گوگرد یا استحمام در آب چشمه‌های گوگرددار به درمان رعشه کمک خواهد کرد. لازم است بدانید که برگ کلم، چغندر پخته و نوشابه کومبوچا برای درمان رعشه مفید است.
ضمناً می‌توانید هر روز استوخدوس، بادرنجبویه، مرزنجوش، مریم گلی، اگیر ترکی از هرکدام 5 گرم را با 1 گرم افتیمون شامی مخلوط و در یک لیتر آب بجوشانید تا آب آن به نصف رسد، سپس آب آن را صاف و شیرین کرده و آن مقدار را در سه نوبت صبح و ظهر و شب بنوشید.
• مرمکی، قرنفل، بسباسه، جدوار، عود هندی، خولنجان و هیل قرابی از هرکدام 10 گرم. خلال نارنج، استوخدوس هندی، فرنجمشک و تخم شربتی از هر کدام 20 گرم. همه را بسیار نرم بکوبید بعد با 1 کیلو عسل بدون موم مخلوط کرده، و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.
• سکبینج، شهم حنظل، عاقرقرها و دارچین از هر کدام 10 گرم، عیارج فیقرا 40 گرم همه را مخلوط کرده و بسیار نرم بسایید، بعد با کمی عسل آن را به صورت خمیر سفتی درآورده و قرص‌هایی به اندازه‌ی یک عدد نخود و به شکل گلوله درست کنید و میان مقداری آرد گندم ریخته و در یخچال نگهدارید. هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه دو عدد از آن را میل کنید، و روزی سه مرتبه هم یونجه‌ی تازه کوبیده را بر موضع ضماد کنید.
• بذر یونجه را بسیار نرم بسایید بعد در آب بجوشانید، پس از 10 تا 20 دقیقه جوشیدن، که به اندازه‌ی نصف آب باقی ماند روغن زیتون را با ان مخلوط کرده و مجدداً روی حرارتی ملایم بجوشانید تا جایی که آب آن تمام شده و روغن بماند. آن روغن را هر صبح،‌ظهر و شب بر موضع بمالید. در صورتی که آفتاب وجود داشته باشد در آفتاب بنشینید تا موضع بسیار گرم شود و خوب عرق کنید. در صورتی که آفتاب نبود می‌توانید کنار بخاری آن موضع را گرم کنید.
• پنجاه گرم اگیر ترکی را بسیار نرم بکوبید بعد با مقداری عسل مخلوط کرده، و در جایی نسبتاً گرم نگهدارید و پس از مدتی ماندن، مصرف آن را شروع کنید. هر صبح، ظهر و شب بعد از غذا یک قاشق شربت خوری میل شود.

رعشه در مزاج‌های سرد:

کسانی که دایماً آب سرد (آب یخ) و یا نوشیدنی‌های یخ کرده یا ناشتا آب سرد می‌نوشند و یا آب درمانی می‌کنند (که در آن رژیم، آب زیاد مصرف شود) مبتلا به رعشه یا لرزش اندام می‌گردند. لذا لازم است همراه با مالیدن یونجه‌ی کوبیده شده به موضع، عود هندی 10 گرم، انیسون، رازیانه و مصطکی رومی از هرکدام 20 گرم، همه را مخلوط کرده، و بسیار نرم بسایید. بعد با 500 گرم عسل مخلوط کرده هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.

تشنج

تشنج یا تحریکات عضلانی به صورت کشیدگی عضو، مانند کشیده شدن دست و پا و کرامپ و سفت شدن عضلات ظاهر می‌گردد و بسیار دردناک است. این تحریکات عضلانی دردناک به علت تحریک عصب متصل به عضله می‌باشد. این تشنجات دردناک، گاهی به صورت تیک عصبی ظاهر می‌شوند مانند تحریک عصب تری‌ژومو یا تیک‌های دردناک عضلانی دیگر. در تشنجات عضلانی نیز باید متوجه بیماری کزاز بود. و در صورت کشف این بیماری باید فوری به پزشک متخصص مراجعه نمود و تحت درمان قرار گرفت.
آب لیمو، آب انار، شلغم پخته، زیره و زعفران در غذاهای روزانه، ریحان یا نعناع تازه، عرق نعناع، آب جوشانده‌ی ریشه‌ی شیرین بیان یا عصاره‌ی شیرین بیان، آب دم کرده‌ی استوخدوس هندی، آب دم کرده‌ی آویشن کوهی، آب جوشانده‌ی اکلیل الملک، آب دم کرده‌ی بهار نارنج یا عرق بهار نارنج، عرق شیرین بیان، آب دم کرده‌ی استخدوس هندی، عرق استوخدوس هندی، عرق نعناع، هم‌چنین نوشیدن کومبوچا همگی برای تشنج مفید و مؤثر خواهند بود.
• برای درمان با داروهای گیاهی، 60 گرم برگ تیول برژیکی را در یک لیتر آب جوش 10 دقیقه دم کنید بعد آب آن را صاف کرده و با عسل شیرین کنید و در یخچال نگهدارید و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک فنجان از آن بنوشید.
• هر روز 10 گرم نعناع خشک را در یک لیتر آب بجوشانید تا آب آن به حدود نصف برسد سپس آب صاف کرده‌ی آن را سه قسمت نموده و در سه وعده یعنی صبح، ظهر و شب بعد از هر وعده غذا بنوشید.
• هر روز 25 گرم سوسنبر را در یک لیتر آب جوش دم کنید بعد آب صاف کرده‌ی آن را سه قسمت نموده و در سه نوبت روز بنوشید.
• هر شب 50 گرم میوه گل نسترن را نیم کوب کرده و در یک لیتر آب سرد بخیسانید و صبح در همان آب به مدت 5 دقیقه بجوشانید، بعد به مدت 15 دقیقه هم دم کنید، سپس آب آن را صاف نموده و به سه قسمت تقسیم کنید و صبح، ‌ظهر و شب هر مرتبه یک قسمت از آن را بنوشید و این کار را چند روز تکرار نمایید.
• هر روز یک فنجان آب پرتقال را با یک فنجان آب نارنج و 8 فنجان آب مخلوط نموده سپس حدود 30 گرم قند در آن حل کنید بعد سه قسمت نموده و صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قسمت از آن را بنوشید.
• هر روز 40 گرم گل شاه پسند طبی را در 1 لیتر آب 10 دقیقه بجوشانید بعد آن را صاف نموده و سه قسمت کنید و صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قسمت از آن را بنوشید.
• هر روز، نصف استکان سکنجبین را در یک لیوان شیر مخلوط کرده و بعد 3 گرم افتیمون شامی نرم شده را در آن ترکیب کنید و صبح و شب آن را بنوشید.
• هر روز 100 گرم گل خشک بابونه را در روغن زیتون مخلوط نموده و در بن ماری به مدت حدود 2 ساعت بجوشانید بعد از آتش بردارید و بابونه‌ها را که بدین طریق تهیه شده است در پارچه‌ای بریزید و آن را روی موضع قرار دهید.
• هر روز 20 گرم گل نرگس را در یک لیوان آب به مدت زیادی جوشانده و روی موضع ضماد کنید.
• روغن مرزنجوش را روزی سه مرتبه بر موضع بمالید.

تشنج در مزاج‌های بلغمی:

در اینجا تشنج به علت غلبه‌ی بلغم یعنی ازدیاد مواد بلغمی در مسیر اعصاب به وجود می‌آید و علایمی از قبیل سنگینی بدن در موقع حرکت، کشیدگی پوست بدن، پر بودن نبض، حالت خواب آلودگی و بی حسی در بیمار ایجاد می‌شود.
• به عنوان درمان انزروت یا کنجیده و دانه‌ی اسفند و مقل ازرق و شهم حنظل و جاو شیر خشک و اوشق یا صمغ کما از هرکدام 10 گرم و پوست هلیله‌ی زرد و تخم مورد از هر کدام 20 گرم و سکبینج 30 گرم همه را مخلوط نموده و بسیار نرم بسایید بعد همه را در مقداری گل قند عسلی مخلوط کرده، تا به صورت خمیر سفتی درآید سپس قرص‌هایی به شکل گلوله و به اندازه‌ی یک عدد نخود بسازید و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه دو عدد از آن را میل نمایید.
• رنگ برگ و گل بومادران و استوخدوس هندی از هرکدام 10 گرم و گل زوفا 15 گرم و مرزنجوش 20 گرم همه را مخلوط کرده، بجوشانید و بعد از این که از آتش برداشتید 15 تا 20 گرم گوگرد زرد را در آن مخلوط کرده و روزی 2 تا 3 مرتبه عضو را مدتی در آن قرار داده و ملایم مالش دهید.
• جوز هندی و سنبل الطیب از هر کدام 5 گرم و استوخدوس هندی، تخم شربتی مرزنجوش یزدی از هر کدام 10 گرم همه را مخلوط کرده و بسیار نرم بکوبید بعد به سه قسمت مساوی تقسیم کرده و هر قسمت را یک شب با گلاب خمیر کنید و بر پوست سر ببندید و صبح با آب گرم بشویید.
• قسط تلخ و دانه‌های اسفند از هر کدام 10 گرم و مغز اکلیل کوهی 20 گرم و شوید خشک و گل بابونه‌ی شیرازی از هرکدام 30 گرم مخلوط کرده و بجوشانید و عضو را در آن قرار دهید و در روز 3 مرتبه تکرار نمایید و ملایم مالش دهید.
• گل بابونه‌ی شیرازی و گل بنفشه و گل گاوزبان از هرکدام 100 گرم مخلوط نموده و به هفت قسمت مساوی تقسیم کنید و هر روز یک قسمت از آن را بجوشانید و عضو را در طول روز سه مرتبه در آن قرار داده و ملایم مالش دهید و پس از بیرون آوردن، عضو را خشک کرده و سپس با روغن قسط یا روغن سداب ماساژ دهید.
• هر روز انیسون و شوید خشک و زیره از هر کدام 5 گرم مخلوط نموده بجوشانید بعد آب آن را صاف و شیرین کرده و به دو قسمت مساوی تقسیم کنید و صبح و عصر بنوشید.
• مرزنجوش یزدی و پودینه و مشک ترامشیع و استوخدوس هندی و برگ وسمه و کبابه‌ی چینی از هرکدام به مقدار مساوی بجوشانید و بعد از آن که از آتش برداشتید مقداری گوگرد زرد با آن مخلوط کرده، و روزی سه مرتبه آن را گرم کنید و عضو را در آن قرار دهید.
هم‌چنین می‌توانید پوست دنبه را گرم کرده و روی عضو ببندید. مالیدن روغن بومادران روزی سه مرتبه نیز مؤثر خواهد بود. می‌توان برگ وسمه و مرزنجوش و استوخدوس هندی از هرکدام به مقدار مساوی را کوبیده و با کمی گلاب مرطوب کرده و در پارچه‌ای نازک ریخته و هنگام خوابیدن روی موضع قرار دهید و بخوابید و این عمل را هر شب تکرار نمایید. ضمناً مصرف ماءالاصول و گل قند عسلی و عیارج فیقرا و نوشابه کومبوچا در درمان این بیماری مؤثر خواهد بود.
طرز تهیه و مصرف ماء الاصول برای درمان تشنج در مورد کسانی که بلغم بر مزاجشان غلبه کرده است یعنی طبعشان سرد و رطوبتی می‌باشد. عود بلیسان 5 گرم، ریشه اذخرمکی و بوزیدان از هرکدام 10 گرم، دارچین قلم، جنطیانای رومی، حب القار، اسارون، ریشه‌ی کرفس و ریشه‌ی کبر از هرکدام 15 گرم همه را نیم کوب کنید بعد 100 گرم دانه‌های مویز را به وسیله‌ی قیچی قطعه قطعه نموده و با 10 گرم رازیانه، 10 گرم زنیان و 10 گرم دانه‌های ریز اسفند همه را با داروهای دیگر مخلوط کرده و به 20 قسمت مساوی تقسیم کنید و هر شب یک قسمت را در یک و نیم لیوان آب بخیسانید و صبح در همان آب بجوشانید تا آب آن به حدود نصف برسد سپس آب آن را صاف و با عسل یا نبات شیرین کرده، بنوشید و تفاله‌ی آن را مجدداً در یک و نیم لیوان آب خیسانده و شب باز هم در همان آب بجوشانید و آب آن را صاف و با عسل یا نبات شیرین کرده و بنوشید.

تشنج در مزاج‌های دموی (پرخونی):

اول پاکسازی مزاج، دوم حجامت و خون‌گیری، سوم مصرف داروهای صاف کردن خون و نوشیدن شربت سعد کوفی و نوشابه کومبوچا لازم است و پس از آن باید به درمان با داروهای دیگر پرداخت.
• به عنوان درمان میخک، بسفایج، قاریقون، زنجبیل، سورنجان، برگ وسمه، سنامکی از هرکدام 5گرم، سعد کوفی، رازیانه، مرزنجوش، استوخدوس هندی، بادرنجبویه از هرکدام 10 گرم همه را مخلوط کرده و بسیار نرم بسایید و بعد با 500 گرم عسل مخلوط کنید و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری میل نمایید. ضمناً در مدت درمان از خوراکی‌هایی که سبک و طبیعت آن خنک است بیشتر استفاده کنید.

تشنج در مزاج‌های صفراوی:

برای رفع صفرا سکنجبین، تمر هندی و آب انار مفید می‌باشد، ضمناً با جو، کدو، گوشت مرغ، گشنیز و گرد غوره آش بپزید و بخورید در درمان مؤثر خواهد بود.

تشنج در مزاج‌های سوداوی:

برای درمان آن باید داروهای ضد غلبه سودا مصرف نمود. ضمناً مصرف نوشابه کومبوچا مؤثر خواهد بود.

فلج یا استرخاء

فلج یا استرخاء آن است که حرکت یکی از اعضای بدن ناقص شده، و یا از بین برود. گاهی عضو دارای حس بوده ولی حرکت وجود ندارد. این بیماری به نوع گرفتاری عضو بستگی دارد که دو علت دارد؛ محیطی و مرکزی. اگر محیطی باشد مربوط به اعصاب نخاع شوکی و اگر مرکزی باشد مربوط به اعصاب خواهد بود. فلج به هر علتی که باشد با دستورات زیر بهبود می‌یابد.
• پونه، گل بومادران، گل بابونه‌ی شیرازی و آویشن شیرازی را بجوشانید و تا گرم است عضو فلج را در آن قرار داده و مدتی نگه دارید و ملایم ماساژ دهید. پس از بیرون آوردن و خشک کردن، موضع را با روغن سداب یا روغن قسط یا روغن شوید یا روغن سیاه دانه یا روغن سیر مالش دهید. پس از چرب کردن موضع را نیز گرم نگهدارید و به هر نحو که می‌توانید موضع را حرکت دهید تا به مرور زمان نتیجه بگیرید.
• به عنوان داروی خوراکی نیز تخم زیره‌ی سیاه، زنیان، تخم کرفس، تخم شوید، انیسون و رازیانه از هرکدام 15 گرم. ریشه‌ی شیرین بیان، ریشه‌ی کرفس و ریشه‌ی کبر از هرکدام 50 گرم همه را مخلوط کرده، و بسیار نرم بسایید. بعد با مقداری گل قند عسلی مخلوط کرده و هر صبح و عصر هر مرتبه یک قاشق از آن را میل کنید.
• حب القار، جعده، دارچین، فقاع اذخر، کندر، دار فلفل، فلفل سفید، زعفران، سازج هندی، ناردین، جنطیانای رومی، زرآوند مدهرج، اقاقیا، قردمانا، هوفاریقون و اگیر ترکی از هرکدام 5 گرم. سنبل الطیب، فطراسیون، قسط شیرین، بادیان، انیسون، جندبیداستر و قنطریون از هرکدام 10 گرم. تخم کرفس و زنجبیل از هرکدام 15 گرم. پونه‌ی کوهی و مشک ترامشیع 20 گرم. استوخدوس هندی 30 گرم. گل محمدی و دارچین از هرکدام 110 گرم. تخم شلغم و ریشه‌ی اریسا از هرکدام 120 گرم همه را مخلوط کرده، و بسیار نرم بسایید. صمغ عربی 10 گرم، زاج سفید، سکبیج و جا و شیر خشک از هرکدام 5 گرم، جداگانه بکوبید. بعد پودر عصاره شیرین بیان و مروارید سفته از هرکدام 10 گرم همه‌ی آنها را به مدت سه شبانه روز در مقداری گلاب بخیسانید سپس داروهایی را که قبلاً نرم کوبیده‌اید و آن‌هایی را که خیسانده‌اید با مقداری عسل مخلوط و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق از آن میل کنید.
• بادرنجبویه، انیسون و رازیانه از هرکدام 20 گرم. گل محمدی 10 گرم همه را مخلوط کرده و 10 قسمت کنید و هر قسمت را روزانه بجوشانید و آب صاف کرده‌ی آن را با عسل یا نبات شیرین کرده، بنوشید.
• پیه بز را گرم کنید و خوب بر عضو فلج بمالید. سپس با یک پارچه پشمی روی آن را ببندید و یک تکه سنگ یا یک آجر آب ندیده را روی آتش بسیار گرم کنید و موضع بیمار را روی آن قرار دهید تا خوب گرم شود. هرچه می‌توانید بیشتر گرمی آن را تحمل نمایید و هر روز دو مرتبه این عمل را تکرار کنید.
• برگ‌های سفت کلم را کمی بپزید و روی عضو قرار دهید و آن را ببندید و روزی سه مرتبه تکرار نمایید.
• هرگاه به حمام می‌روید مغز گردوی کوبیده را با زیره‌ی سیاه ساییده شده و عسل مخلوط بر موضع بمالید و مدتی صبر کنید تا خوب عرق کند. (حمام باید بسیار گرم باشد).
• هر صبح و شب مخلوط فلفل سیاه کوبیده با روغن کنجد که با هم جوشانده‌اید را بر موضع بمالید.

نشاط‌آور

به منظور نشاط بیشتر آب هویج، آب زردک، نوشابه کومبوچا، زعفران، گلابی، شربت به لیمو، انگور زردِ رسیده و شیرین، عرق بهار نارنج، عرق بیدمشک، عرق گاوزبان، عرق تمشک، ترنجبین، گز علفی، گز خونساری، عرق آویشن یا دم کرده‌ی آویشن، مرزنجوش، خلال نارنج مفید است و باید بیشتر مصرف شود.
• به عنوان درمان، درونج عقربی، زرمباد، دار فلفل و عود بلیسان از هرکدام 10 گرم. زعفران 5 گرم. خولنجان و کبابه‌ی چینی از هرکدام 20 گرم. افتیمون شامی، شقاقل، بهمن سرخ، بهمن سفید، تودری و مصطکی رومی از هرکدام 40 گرم، همه را مخلوط کرده، و بسیار نرم بسایید بعد با کمی عسل به صورت خمیر سفتی درآورده و قرص‌هایی به شکل گلوله به اندازه‌ی یک عدد نخود درست کنید و در یخچال نگهدارید. هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه دو عدد از آن را میل کنید.
• سی گرم آمله‌ی مقشر را در شیر بریزید و به مدت یک هفته در یخچال نگهدارید. بعد آن‌ها را از شیرها خارج کرده و به مدت سه تا چهار روز در گلاب ریخته، در یخچال نگهدارید. تخم خرفه، گل گاوزبان از هرکدام 25 گرم، صندل سرخ، صندل سفید، رازیانه و سنبل از هرکدام 10 گرم. بهمن سرخ، بهمن سفید، طباشیر هندی، دارچین، تخم گشنیز، خلال نارنج، ابریشم مقرض و کهربا از هرکدام 5 گرم. بسد، مروارید و ریشه‌ی مرجان از هرکدام 2/5 گرم همه را مخلوط کرده، و بسیار نرم بسایید و در 500 گرم شربت سیب درختی یا شربت به یا عسل بریزید. بعد آمله‌ها را از گلاب خارج کرده و له کنید سپس با آن‌ها مخلوط و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری میل کنید.

آرام‌بخش

کسانی که بی قرارند و افکارشان مخشوش است دچار کم خوابی یا بدخوابی می‌شوند. به عنوان آرام بخش بابونه‌ی شیرازی، آویشن شیرازی، مرزنجوش، بادرنجبویه و رازیانه از هرکدام 20 گرم، بیدمشک و خلال نارنج از هرکدام 10 گرم. خار مقدس، برگ نعناع خشک و سنبل الطیب از هرکدام 20 گرم. استوخدوس هندی 30 گرم، گل گاوزبان 50 گرم همه را مخلوط کرده بعد به 12 قسمت مساوی تقسیم کنید و هر قسمت را هر روز صبح در یک و نیم لیوان آب جوش بخیسانید و شب در همان آب بجوشانید. آب آن را صاف و با عسل شیرین کرده، بنوشید و تفاله‌ی آن را مجدداً بخیسانید و صبح باز هم در همان آب جوشانده و آب آن را صاف و با عسل شیرین کرده و میل کنید.
منبع مقاله :
حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرةالمعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پانزدهم.