تاریخچه اپل: از گاراژ کوچک یک خانه تا ایجاد یک امپراطوری بزرگ در دنیا (بخش دوم)

در بخش اول این مطلب، سری به گذشته زدیم تا ببینیم داستان شکل‌گیری برند اپل از کجا و چگونه آغاز شد. در اینجا به ادامه‌ی این مبحث خواهیم پرداخت.

کامپیوتر اپل 2

_{(تصویری از کامپیوتر اپل 2)}

در آوریل سال 1977، کامپیوتر اپل 2 (Apple II) نمایشگاه رایانه‌‌ی West Coast معرفی شد. این محصول در آن زمان رقابتی شانه‌ به شانه‌ با بزرگانی چون Commodore PET داشت. این دستگاه همانند نسل پیشین خود یک ماشین پیشگام بود که از گرافیک رنگی بهره می‌برد و حافظه‌ی آن از نوع نواری بود که البته بعدا به فلاپی 5.2 اینچی ارتقاء یافت. اپل 2 می‌توانست تصاویر را در نمایشگری از نوع NTSC و با رزولوشن واقعی 280 در 192 پیکسل به نمایش درآورد که این مشخصه در آن زمان بسیار شگفت‌انگیز بود و این وضوح، رزولوشن بالایی محسوب می‌شد. 

کامپیوتر اپل 2 یک اختراع واقعی بود. نویسنده‌ی زندگی‌نامه‌ی استیو جابز، والتر آیزاکسون در این مورد گفته است که معرفی اپل 2، نقطه‌ی آغاز صنعت رایانه‌های شخصی بود. مشکل اما، قیمت 1300 دلاری تعیین‌شده برای این رایانه بود که با توجه به مشخصات فنی‌اش، چندان منطقی به نظر نمی‌رسید. مسلما پرداخت چنین هزینه‌ای برای کاربران مستلزم یک دلیل خوب بود. اما اپل 2 دارای ویژگی بسیار خوبی بود که افراد با توجه به همین قابلیت دلیل خوبی برای خریدن این محصول داشتند. 

اولین اپلیکیشن کامپیوتر اپل 2: Visicalc

یکی از دانشجویان مدرسه‌ی کسب‌وکار هاروارد به نام دن بریکلین یک تصویر ذهنی بسیار خوب ارائه کرده بود. وی تصور نمایشگری را داشت که در آن، اعداد به‌صورت بصری قابل مشاهده باشند و بتوان با استفاده از ماوس و کیبورد با این اعداد تعامل کرد و عملیات مختلفی چون جمع و تفریق را روی آن‌ها انجام داد. البته آنچه در دهه‌ی 70 میلادی به ذهن بریکلین خطور کرده بود، امروزه به شکل نرم‌افزارهای صفحه‌گسترده در دسترس ما قرار گرفته است. وی کار سختی برای تبدیل کردن یک کاردستی به یک پروژه‌ی دیجیتالی در پیش داشت؛ ولی با قرض گرفتن رایانه‌ی اپل 2 ناشر خود، توانست روشی نرم‌افزاری همانند آنچه در ذهن داشت، برای انجام کارهای مورد نظرش ایجاد کند.

بسیاری از اصول اولیه‌ی به کار گرفته‌شده توسط بریکلین، امروزه همچنان به همان شکل عمل می‌کنند؛ در این بین می‌توان به اعداد صفحات گسترده اشاره کرد که از آن‌ها به‌عنوان مرجعی برای دسترسی سریع‌تر به مقادیر ذخیره‌شده استفاده می‌شد.

بریکلین برای انجام آنچه در سر داشت با محدودیت‌هایی مواجه بود. باید گفت در واقع به دلیل محدودیت‌هایی که اپل 2 داشت، نتیجه‌ی کار بریکلین با تصورات وی فاصله داشت. از جمله مشکلات اپل 2 می‌توان به نداشتن نمایشگر سرخود و ماوس اشاره کرد. در آن زمان البته ماوس اختراع شده بود؛ اما به‌صورت پیش‌فرض با خرید اپل 2 ارائه نمی‌شد. به نظر Bricklin، نمایشگر رایانه باید از نوع معمولی می‌بود و ماوس هم به همراه محصول اپل عرضه می‌شد. از نظر او، داشتن ماوس می‌توانست باعث موفقیت رایانه‌های اپل در بازار شود.

VisiCalc در سال 1979 معرفی شد. این نرم‌افزار به‌عنوان یک صفحه‌ی جادویی که قادر به انجام محاسبات و محاسبات مجدد است، تبلیغ می‌شد. بدیهی است که انتشار نرم‌افزار یادشده یکی از مهم‌ترین عواملی بود که به فروش موفق رایانه‌ی اپل 2 کمک کرد و باعث شد این کمپانی پایه‌های محکمی در صنعت رایانه‌های شخصی برای خود ایجاد کند.

پیش از معرفی رسمی VisiCalc، تحلیل‌گری به نام بنجامین‌ ام روزن، پس از بررسی مختصر این نرم‌افزار نظر خود را این‌گونه بیان کرد: «VisiCalc بسیار قدرتمند و کامل و کارکرد آن آسان و مناسب است و همین مشخصه‌ها باعث می‌شود احتمالا این نرم‌افزار به یکی از پرفروش‌ترین نرم‌افزارهای تاریخ مبدل شود. علاوه بر این وجود چنین نرم‌افزاری به فروش بیشتر کامپیوترها کمک می‌کند.»

البته افراد دیگری هم در آن زمان بودند که خرید اپل 2 را صرفا به دلیل داشتن نرم‌افزار یادشده، منطقی نمی‌دانستند. از جمله این افراد می‌توان به تیم بری اشاره کرد که از نظر وی بهتر بود VisiCalc امکان اجرا شدن در رایانه‌های CP/M را هم داشت تا بتوان از قابلیت‌های آن در سایر سیستم‌ها بهره برد.

موفقیت اپل 2: نمایشگر رنگی

نرم‌افزاری که قیمت آن کمی بیشتر از 100 دلار تعیین شده بود، در نهایت باعث شد ارزش خرید سخت‌افزار اجراکننده‌ی آن بیشتر شود. اگرچه این موضوع یک تئوری نانوشته است؛ اما در هر صورت هیچ‌کس نمی‌تواند تأثیر بالای VisiCalc را در فروش اپل 2 انکار کند.

در فوریه‌ی 1984 در مجله‌ی پی‌سی مگ در مورد اپل 2 مقاله‌ای نوشته شد. در این مقاله به سایز کوچک و مناسب این محصول نسبت به رایانه‌های آن زمان اشاره شده بود. این ویژگی یکی از بهترین مشخصه‌های اپل 2 بود و می‌شد آن به‌راحتی در هر مکانی قرار داد.

افزون بر این، اپل 2 اولین نوع گرافیک‌های رنگی کاربردی را ارائه داد. این محصول همچنین مجهز به اسلات‌هایی بود که دیگر کمپانی‌های تولیدکننده‌ی سخت‌افزار از طریق این درگاه‌ها می‌توانستند لوازم دیگری را تولید کنند و قابلیت‌های اپل 2 را افزایش دهند.

اپل، زیراکس و ماوس تک دکمه‌ای

دو استیو داستان، با دو رایانه‌ی شخصی تولیدشده خود در شرکتشان، نام‌های بزرگ این صنعت را هدف قرار داده بودند. 

زیراکس نیز در آن زمان یک مرکز تحقیقاتی به نام Xerox PARC در آمریکا تأسیس کرده بود. این مرکز به‌منظور بررسی تکنولوژی‌های جدید احداث شد و کمک کرد تا فناوری‌هایی از جمله محتوای چندرسانه‌ای اپتیکال، اترنت و چاپگر‌های لیزری که از آن‌ها به‌صورت روزمره استفاده می‌شود، پیشرفت داشته باشند. فعالیت انقلابی در طراحی رابط کاربری مورد توجه بسیاری از کاربران مک قرار گرفت.

اپل 1 و اپل 2 هر دو سیستم‌های بر پایه‌ی متن بودند که از این نظر شباهت زیادی به کامپیوترهای شخصی اولیه‌ی عرضه‌شده توسط کمپانی آی‌بی‌ام داشتند. اما استیو جابز می‌خواست دستگاهی بسازد که حس بیشتری در آن وجود داشته باشد. وی کمپانی زیراکس را متقاعد کرد تا به همراه تعدادی از کارمندان اپل، به مدت سه روز به Xerox PARC دسترسی داشته باشند. شرکت زیراکس نیز در مقابل 100 هزار از سهم اپل را با قیمت هر سهم 10 دلار خریداری کرد.

اپل در کل چهار مرتبه در سال‌های 1987، 2000، 2005 و 2014 سهام خود را به تعداد سهم بیشتری تبدیل کرده است. البته شرکت‌های مختلف هنگامی که ارزش هر سهم آن‌ها خیلی بالا برود، هر سهم را به چند سهم تقسیم می‌کنند. سهام اپل در سال 1987 معادل 200 سهم و در سال 2000 و 2005 به ترتیب 400 هزار و 800 هزار سهم بوده است. در سال 2014 نیز هر سهم از کمپانی اپل به 7 سهم تقسیم شد و به همین دلیل 800 هزار سهم زیراکس در 2014 به 5.6 سهم افزایش یافت. هم‌اکنون این سهام ارزشی معادل 450 میلیون یورو دارد که برای یک تور سه‌روزه بد نیست!

نظر جابز با دیدن دستگاهی به نام Alto دگرگون شد. این دستگاه در مرکز تحقیقاتی زیراکس به میزان وسیعی مورد استفاده قرار گرفته بود و در آن زمان از یک نمایشگر افقی و رابط کاربری گرافیکی بهره می‌برد. این دو قابلیت باعث شده بودند تا Alto در زمان خود، جلوتر از سایرین باشد. کمپانی زیراکس در مجموع 2000 واحد از این محصول را تولید کرد. لازم به ذکر است که Alto هیچ‌گاه به‌صورت عمومی به فروش نرسید. این دستگاه ابعاد بزرگی داشت و فضایی به‌اندازه‌ی یک یخچال اشغال می‌کرد؛ ولی با این وجود به‌عنوان یک دستگاه شخصی از آن یاد می‌شد. Alto اولین رایانه‌ای بود که از ماوس استفاده می‌کرد. ماوس این کامپیوتر در واقع یک گجت سه دکمه‌ای بود که برای اشاره به عناصر موجود روی نمایشگر و کلیک روی آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت.

استیو جابز به این نتیجه رسید که رایانه‌های تولیدشده توسط اپل باید کارکردی شبیه به محصول زیراکس، داشته باشند.

در اینجا به پایان بخش دوم تاریخچه‌ی برند اپل می‌رسیم. در مطلب بعدی این داستان را ادامه خواهیم داد.