به گزارش ایسنا، بیش از پنج ماه از انتشار نخستین عکس‌ها با نام ساختِ بنایی جدید با کاربری کافه در حیاط "باغ نگارستان" می‌گذرد، هر چند از ابتدای راه و مطرح کردن این نشانه‌ها مسئولان دانشگاه تهران و باغ نگارستان مهمترین نکته‌ای که آن را به طور دائم تکرار می‌کردند، این بود؛«هر کاری که در داخل باغ نگارستان انجام شده، تحت نظارت مستقیم مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران _مدیرکل سابق_ بوده، هیچ کاری خلاف قانون انجام نشده است، در همه‌ی مراحل آنها –مسئولان میراث‌فرهنگی استان تهران- با ما همراه بوده‌اند.»
حتی مجید سرسنگی - معاون فرهنگی دانشگاه تهران- 25 آذر امسال در گفت‌وگو با ایسنا ارائه اسناد و توضیحات دیگر در این زمینه را منوط به دعوت رسانه‌ها برای بازدید از این مجموعه و توضیح درباره پشت پرده‌ی این اتفاق دانسته و گفته بود:«تا یکی دو روز دیگر از رسانه‌ها برای دیدن فضا و دادن توضیحات کامل در این زمینه دعوت می‌شود.» اما این دعوت هیچ‌گاه اتفاق نیفتاد.
تا یکی دو روز گذشته که دعوتنامه‌ای اینترنتی در فضای مجازی منتشر شد،مبنی بر افتتاح یک کافه ایرانی و شعبه دوم یک رستوران که زمان آن را روز گذشته، جمعه 27 بهمن و از ساعت 15 تا 20 اعلام کرده بود.
اقدامی که میراث‌فرهنگی استان تهران در نامه‌هایی که به متولیان دانشگاه تهران و باغ نگارستان فرستاده بود، آن را تجاوز به عرصه‌ی این باغ تاریخی که 11 مرداد سال 1382 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، دانسته بود و به همین دلیل به طور دائم از متولیان دانشگاه تهران درخواست کرده است تا کار را متوقف کرده و طرح و نقشه خود را به میراث‌فرهنگی بفرستند.
دانشگاه تهران هنوز به نامه‌نگاری‌های میراث فرهنگی جواب نداده
سید احمد محیط طباطبایی، عضو شورای فنی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران اما در گفت وگو با خبرنگار ایسنا می‌گوید: در طول این مدت از نامه‌نگاری‌های میراث‌فرهنگی با مسئولان دانشگاه، هنوز هیچ طرح و نقشهای به شورای فنی میراث‌فرهنگی استان تهران نرسیده است.
او باغ نگارستان را یکی از باغ‌های تاریخی و مهم شهر تهران از دوره‌ی قاجار و دوره‌ی "فتحعلی شاه قاجار" می‌داند و ادامه می‌دهد: باغ از دوره‌ای به وجود آمد که بهارستان میدانی در خارج از شهر تهران بود، اما با گسترش شهر در دوره ناصرالدین شاه این باغ نیز به مجموعه‌ی شهری اضافه شد. بعدها و در تحولات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی کشور، این تغییرات شامل باغ نگارستان هم شد.
وی از مهمترین تغییرات بعد از انقلاب مشروطه را ایجادِ نخستین مدرسه عالی "فلاحت کشاورزی"، سپس مدرسه "صنایع قدیمه" و در ادامه مدرسه "کمال الملک" در فضای عمارت نگارستان می‌داند و می‌گوید: حضور این مراکز علمی، اهمیت فرهنگی این باغ را از همان زمان برای همه روشن کرد و نقش خاصی را به این مکان بخشید.
رئیس ایکوم ایران با بیان این‌که اگر با شنیدن "باغ نظامیه" به یاد "کافه لقانطه" می‌افتیم، با شنیدن نام "باغ نگارستان" هنر و فرهنگ کشورمان به یاد می‌آید، توضیح می‌دهد: در دوره پهلوی اول نخستین موزه "هنرهای ملی" در این عمارت و در "حوضخانه‌ی نگارستان" ایجاد شد و سپس با راه‌اندازی مدرسه صنایع قدیمه در این مدرسه که توسط مارکوف در دوره پهلوی اول و در ضلع شمالی باغ دایر شد، عنوان "دانشسرای عالی" به خود گرفت که البته از سال 1313 و بعد از تاسیس دانشگاه تهران نام آن تغییر کرد، بنابراین این مجموعه به دانشگاه تهران ملحق شد و دانشسرای عالیِ دارالمعلمانِ قدیم به بنایی که توسط مارکوف و در خیابان مفتح امروزی ساخته شده بود، منتقل شد که تا امروز هم باقی است.
او با بیان این‌که با ایجاد مجموعه‌ی دانشسرای عالی سابق در باغ نگارستان، بسیاری از رویدادهای فرهنگی کشور مانند لغت‌نامه دهخدا آغاز به کار کرده‌اند، ادامه می‌دهد: حضور یکی از شاخص‌ترین چهره‌های فرهنگی یعنی دکتر غلامحسین صدیقی در این باغ، باعث شد تا این مکان به دانشکده علوم اجتماعی یا بهترین دانشگاه به عنوان محل تعلیم دانشجویان و ارتقای سطح علمی آنها تبدیل شود و این کاربری تا بعد ازانقلاب هم ادامه پیدا کند، تا این‌که قرار بر خرید این بنا توسط سازمان برنامه و بودجه شد و یکی از فارغ‌التحصیل دانشسرای عالی سابق یا دارالمعلمین قدیم یعنی دکتر "روح الامینی" با کمک دکتر حبیبی این مکان را حفظ کردند.
احداثِ بنای جدید برای ایجادِ کافه در باغ نگارستان
"سوربن" و "آکسفورد" با افتخار به قدمت‌شان فعالیت آموزشی دارند و ما ...
محیط طباطبایی با بیان این‌که وقتی یکی فضای تاریخی - فرهنگی قدمت پیدا کرده و حیات آن استمرار دارد، اضافه می‌کند: این یعنی به ارزش‌ها و مزیت‌های آن به عنوان مکانی فرهنگی – تاریخی اضافه می‌شود، مزیتی که شهر را نیز در برمی‌گیرد.
او با بیان مثال‌هایی از دانشگاه‌های مختلف کشور مانند دانشگاه "سوربن" با بیش از چند صد سال عمر یا "آکسفورد" با بیش از هزار سال قدمت و حتی "هاروارد" که با جود قدمت‌اش، هنوز به فعالیت‌ها و اتفاقات فرهنگی مشغول‌اند، ادامه می‌دهد: درتهران نیز "دارالفنون" به عنوان نخستین پلی‌تکنیک ایران توسط امیرکبیر تاسیس و تا انقلاب اسلامی به حیات خود ادامه داد و حتی بعد از آن به عنوان تربیت معلم فعال بود، تا چند سال گذشته که با آغاز مرمت این بنای تاریخی و ارزشمند، بحث در مورد کاربری آن مطرح بود، کاربری موزه "تعلیم و تربیت" مطرح شد، اما واقعیت این است که بهترین رفتار برای "دارالفنون"، باقی ماندن این فضا به عنوان "دارالفنون" است تا این‌که به عنوان مدرسه درجه اول تهران باشد و بخش‌های قدیمی مدرسه با کاربری ویژه‌تر و بخش‌های الحاقی به عنوان مکان آموزشی فعالیت کنند.
برای بناهای تاریخی کاربری جدا از واقعیت‌اش تعریف می‌کنیم
محیط طباطبایی می‌گوید: معمولا ما در ناخودآگاه خود تصور می‌کنیم وقتی یک ساختمان قدمت یافت، اگر قصد برخورد رفتارِ فرهنگی با آن را داشته باشیم، می‌خواهیم آن را به یک موزه با کاربری جدا از آن‌چه که بوده، تبدیل کنیم. در حالی که کاربری بنای تاریخی یک مدرسه، یک مسجد یا یک مرکز باید همان باشد که درابتدا بوده است.
او ادامه می‌دهد: به خصوص مراکز علمی و دینی که از اولویت بسیار بالاتری از نظر اخلاق و رفتار در جامعه برخوردار است، این وضعیت برای نگارستان نیز وجود دارد. یعنی باید همچنان "نگارستان" مرکز آموزشی و فرهنگی کشور باشد و درست مانند زمانی که ریاست دانشگاه در این مکان تاریخی بود، آن دفتر به این نقطه منتقل شود و بخشی از فضا نیز به معرفی باغ و دانشگاه تهران اختصاص پیدا کند و حتی در سطوح بالاتر مانند دکترای ادبیات فارسی یا اجتماعی؛ این بخش از دانشگاه فعالیت کند و فخرآموزشی کشور باشد.
وی اما برخی شرایط امروزِ دانشگاه تهران به عنوان متولی فرهنگی کشور را مغایر با وظیفه‌ی فرهنگی آن می‌داند و می‌افزاید: متاسفانه مسئولان این فضای فرهنگی برای یکی از مهمترین ساختمان‌های خود نقشهای جنبی و خدماتی پیش‌بینی می‌کنند تا فضایش را به کافه و رستوران و گالری تبدیل کنند.
او با بیان این‌که شاید تهران هنوز به گالری نیاز دارد، می‌گوید: اما نکته این جاست که این مکان فرهنگی باید در راستای عملکرد دانشگاه تهران و عملکرد اصلی آموزشی و پژوهشی خود فعالیت کند. حتی احیای مجدد کتابخانه در قالب کتابخانه امری پسندیده است، چون کتابخانه‌ای که زمانی پروین اعتصامی کتابدار آن بوده است، امروز دیگر کاربری اصلی خود را ندارد.
محیط طباطبایی، دانشگاه تهران و باغ نگارستان را مکانِ اولیه‌ی متولی اصلی آموزش در کشور می‌داند و بیان می‌کند: از یک سو دانشگاه تهران صاحب چند دهه‌ی این ساختمان به عنوان مرکز علمی و فارغ‌التحصیلی شخصیت‌های مهمِ علمی و فرهنگی مانند ملک الشعرای بهار، غلامحسین صدیقی و حتی دکتر حبیبی بوده است، از سوی دیگر نباید فراموش کرد وقتی یک مکان تاریخی در فهرست آثار ملی به ثبت می‌رسد، وظایفی را برای دستگاه‌های مختلف مانند میراث‌فرهنگی، مالک بنا و حتی شهرداری با هدف حفظ و حراست از آن بنا ایجاد می‌کند.
کافه قبلی باغ نگارستان بدون انجام هیچ دخل و تصرفی درفضای این محوطه تاریخی
از اوایل دهه 80 تاثیرات منفی روی باغ نگارستان آغاز شد
این عضو شورای فنی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران ادامه می‌دهد: متاسفانه از اویل دهه 80 تغییراتی در ضلع شمال غربی مجموعه ایجاد شد که تاثیر منفی روی تاریخ این مجموعه عمارت داشت و اشتباهی رخ داد که خود مستمسک انجام اشتباهات دیگر شد.
او تاکید می‌کند: براساس اطلاعات موجود، اداره کل میراث‌فرهنگی استان تهران به عنوان مسئول مستقیم این بنای تاریخی، بیش از چهار بار با مسئولان دانشگاه تهران نامه‌نگاری انجام داده و به طور متعدد وظایف این دانشگاه در خصوص این ملک تاریخی را گوشزد کرده و حتی پرسش‌هایی در این زمینه داشته که متاسفانه به آنها توجه نشده است.
به اعتقاد وی؛ معمولا میراث فرهنگی همیشه با افرادی مشکل پیدا می‌کند که ارزش‌های فرهنگی تاریخی را درک نکرده و به آنها بی توجهی می‌کنند، نه نهادی که خود متولی اصلی فرهنگ و آموزش در کشور است و باید همراهی بیشتری با نهادهای فرهنگی داشته باشند.
محیط طباطبایی با اشاره به نامه‌نگاری‌های انجام شده در این زمینه، ادامه می‌دهد: در نامه‌ها چندین بار درخواست ارائه‌ی نقشه و طرح به مسئولان این دانشگاه داده شد، اما آنها اصلا به این نامه‌ها عمل نکرده‌اند.
او تاکید می‌کند: میراث فرهنگی در این زمینه هیچ قصوری مرتکب نشده است، مسئولان این باغ تاریخی، هنوز هیچ طرحی به میراث فرهنگی ارائه نداده‌اند تا در شورای فنی میراث‌فرهنگی استان تهران ارائه شود.
وی ادامه می‌دهد: امیدوارم در آینده نزدیک شاهد تغییر رفتار در مکان‌های تاریخی آموزشی در سطح آموزش و پرورش و آموزش عالی باشیم و مدارس قدیمی مانند مدارس قدیمی بوشهر و بیرجند به عنوان مکان‌های آموزشی به حیات خود ادامه دهند.
