تشخیص
در بیماری که درد لگنی دارد، احتمال وجود یک توده سخت، ثابت و حساس در محل تخمدان در نظر گرفته می‌شود. سطوح سرمی آنتی ژن سرطانی 125 (CA125)،به طور مداوم در بیمار ارزیابی می‌شوند. با این وجود، میزان حساسیت CA125 در تشخیص و شناسایی آندومتریوز، تنها 20-30 درصد بوده و برای تشخیص این عارضه مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
تشخیص قطعی، معمولاً بر اساس یافته‌های مشخص بافت‌شناسی است که به وسیله لاپاراسکوپی یا لاپاراتومی به دست می‌آیند. متأسفانه،حتی باتجربه‌ترین جراحان ممکن است قادر به شناسایی و جاگذاری‌های آندومتریوز نباشند؛ زیرا جاگذاری‌های قدیمی‌تر دارای نمای بسیار ظریف و دشواری از نظر تشخیص دارند و ضایعات ارتشاع دهنده عمیق‌تر ممکن است در سطح، قابل رویت نباشند. بیوپسی از ضایعات مشکوک، به تشخیص دقیق‌تر کمک بسیاری می‌کند.
درمان
درمان آندومتریوز، بر اساس در نظر گرفتن یک سری ملاحظات کلی و اصلی است:
1- میزان قطعی بودن تشخیص 2- شدت علائم و نشانه‌ها 3- میزان گسترش بیماری 4- تمایل برای بارداری در آینده 5- سن بیمار
6- میزان تهاجم به دستگاه گوارشی یا ادراری و یا هر دو
درمان برای درد لگنی، درد قاعدگی و درد در زمان مقاربت، خونریزی غیر طبیعی، کیست‌های تخمدانی و ناباروری مربوط به آندومتریوز، بر اساس تغییر شکل واضح آناتومی لوله‌ای و تخمدانی است. در یک آندومتریوما (کیست تخمدانی آندومتریوز) با اندازه بزرگ‌تر از 3 سانتی‌متر و هنگام تغییر شکل وسیع و واضح آناتومی لگن، درگیری روده یا مثانه و وجود چسبندگی باید عمل جراحی صورت گیرد.
جراحی ممکن است توانایی باروری را در زنان مبتلا به آندومتریوز شدید بهبود بخشد. درمان طبی، به طور کلی خط اول درمان در سایر زنان علامت دار است.
درمان‌های جراحی
کامل‌ترین نوع جراحی عبارت است از خارج کردن رحم که به دلیل وجود چسبندگی‌های وسیع، این عمل از نظر تکنیکی بسیار دشوار است. در صورت تمایل به باروری، لاپاراسکوپی یا عمل جراحی باز، برای از بین بردن تمام جاگذاری‌های آندومتریوز و برداشتن کامل چسبندگی‌ها انجام می‌گیرد.
این امر، معمولاً مستلزم برداشتن تمام چسبندگی‌ها و استفاده از لیزر یا الکتروکوتر در جاگذاری‌های مشکوک است. آندومتریوماهای بزرگ (با اندازه بیش از 3 سانتی‌متر) تنها به جراحی پاسخ می‌دهند. سه تا شش ماه درمان دارویی قبل از عمل جراحی، مانند مهارکننده‌های هورمون‌های آزادکننده محرک‌های تخمدان، می‌تواند موفقیت عمل جراحی را افزایش دهد.
نقش درمان طبی پس از عمل جراحی، هنوز به درستی مشخص نیست، با این حال، برای درمان نازایی که در زمان جراحی تشخیص داده می‌شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد. احتمال عود آندومتریوز در طول زندگی یک زن همواره وجود دارد؛ بنابراین برای کاهش احتمال قاعدگی برگشت‌کننده باید معاینات و تجویزهای دوره‌ای هورمون‌های جنسی صورت گیرد. مدروکسی پروژسترون استات، قرص‌های ضدبارداری و ابزار داخل رحمی آزادکننده لوونورژسترل، از انتخاب‌های مناسب در درمان طولانی‌مدت هستند.
درمان طبی
درمان طبی با هدف کاهش شکایات بیمار و کاهش خطر پیشرفت بیماری انجام می‌گیرد. زنان بدون علامت که به‌طور تصادفی، آندومتریوز در آنها تشخیص داده می‌شود، به هیچ درمان طبی نیاز ندارند. درد قاعدگی را می‌توان با استفاده از داروهای مسکن و به حداقل رسانیدن قاعدگی با استفاده از درمان‌های هورمونی درمان کرد.
برای کاهش درد لگنی، درمان کوتاه‌مدت ممکن است مورد استفاده قرار گیرد و در این زمینه، استفاده از یک مهارکننده ترشح هورمون‌های محرک تخمدان یا دانازول، می‌تواند موثر باشد. در نظر گرفتن هزینه و عوارض جانبی بالقوه، در انتخاب داروها تاثیر بسزایی دارد. دانازول ممکن است برای مهار علائم آندومتریوز مورد استفاده قرار گیرد؛ البته به این شرط که تمایل به باروری در آینده وجود نداشته باشد.
مهارکننده‌های ترشح هورمون‌های محرک تخمدان، سبب یائسگی موقت و در نتیجه می‌شوند و بنابراین سبب بهبود و پسرفت موقت آندومتریوز و همچنین بهبود درد و برگشت جاگذاری‌ها به حالت اول خواهند شد. در واقع، موثرترین، قابل تحمل‌ترین و کم‌عارضه‌ترین دارو در درمان طبی آندومتریوز همین مهارکننده‌های ترشح محرک تخمدان هستند.
برای خواندن بخش اول- آندومتریوز بیماری زنان جوان- اینجا کلیک کنید.