تقلید

این مقاله در صدد است یکی از مناصب فقیه جامع الشرایط به نام افتاء (حق فتوا دادن در احکام دین) را مورد بررسی قرار دهد

«تقلید» به معنای «عمل به فتوای مجتهد در احکام دین» مصحح اعمال و عبادات مکلفین و موجب برائت ذمه آنان و در شمار آن دسته از ویژگیهای مکتب اهل بیت علیه السلام است که احصاء برکات آن از حیطه توان و تصور انسان خارج است.

راغب اصفهانی در المفردات می گوید: «فتیا» و «فتوی » یعنی پاسخ به اشکالات احکام شرعی. در المعجم الوسیط آمده است: «فتوی عبارت است از پاسخ به اشکالات در مسائل شرعی و حقوقی.» در معجم الفاظ القرآن الکریم آمده است: «افتاه فی الامر: ابانه له » (فتوا دادن در یک مساله به معنای روشن ساختن آن مساله است).

تحصیل عقاید دینی از چه راهی امکان پذیر است؟ آیا می شود برخی از مردم به نحو تقلیدی به خدا، معاد و پیامبر باورهایی داشته باشند؟ آیا تقلید از بزرگان می تواند انسان را به مراتبی از شناخت مبدأ و معاد نایل کند؟ بعبارت دیگر، آیا تنها برخی از مردم موظفند درباره اصول و معارف دینی تحقیق نمایند و گروهی دیگر به نام عوام چنین تکلیفی برعهده ندارند؟ از سوی دیگر، ...

«اجتهاد» در لغت از واژه جهد، به معنای تلاش و کوشش تا سرحد توانایی است؛ به گونه ای که با تحمل رنج و سختی همراه باشد و در اصطلاح فقه، عبارت است از: «تلاش و کوشش فراوان در راه به دست آوردن احکام شرعی، از طریق کتاب، سنت، اجماع و عقل»

خداوند متعالی، انسان را مکلف آفریده است. از این رو، هیچ کردار و گفتار آدمی نیست که از دایره حرام ها و حلال ها، و به عبارتی واجبات، مستحبات ، مباحات، مکروهات و محرمات بیرون باشد. برای شناخت این احکام، خداوند پیشوایان معصومی را برگزید و آنها را سرمشق دیگران قرار داد. پس از آن بزرگواران نیز، مجتهدان والامقام عهده دار این وظیفه سترگ هستند.

یکی از مباحث اصولی و فقهی، مسئله اجتهاد و تقلید است که غالب علمای اسلامی رساله مستقلی درباره آن نگاشته اند. پیش از ورود به بحث، ضروری است معنای لغوی و اصطلاحی اجتهاد و تقلید دانسته شود و سپس به مقولات دیگر پرداخت.

خداوند رسول گرامی را از نظر دلسوزی; به چوپان گله، و نافهمی و بی شعوری مشرکان را به نافهمی حیوانات تشبیه می کند و آنان را افرادی کور و کر و لال معرفی می نماید .

آدمی حق انتخاب داردالبته انتخاب آگاهانه.انسان استعداد اندیشیدن و گزینش دارد. جامعه سالم جامعه ای است که برای انسانها امکان اندیشیدن آزاد را فراهم سازد. در صدد تحمیل اراده یا فکری برنیاید.

یکی از امتیازات مکتب تشیع همین عقیده به اجتهاد است، که هیچ یک از مذاهب اسلامی و یا ادیان آسمانی از آن کمترین بهره ای ندارند، حتی مذهب پروتستان مسیحیت که خواسته اند آن را باآخرین تحولات جهانی منطبق سازند، نیز از آن بی بهره می باشد، چون اناجیل چهارگانه اصول و قوانین ندارند که برای امور روز مره وجریان حوادث از آنها احکام مناسبی استنباط شود.