نیابت-عامه

چکیده   در دوره قاجار برخی از مفاهیم که شرط لازم فهم ساز و کار شیعه امامیه است، تحول یافت و تحول در مفاهیم، نقشی بسیار مؤثر در فرایندهای آتی سیاسی و اجتماعی کشور بر جای گذاشت

2. تحولات مفاهیم اقتصادی   به روایتی، باب خمس در اسلام به شیعه اثنی عشری منحصر است (مغینه، 1402ق، ص 86)

3. بحث اجتهاد و تقلید   بحث اجتهاد و تقلید، به هنگام وقوع جنگ های ایران و روس وسعت یافت

4. تحول مفهوم نیابت امام   مرجع تقلید عالی ترین مقام در سلسله مراتب روحانیت شیعه است که در دوره قاجار شکل گرفت و نقش مهمی در تحولات سیاسی و اجتماعی کشور ایفا نمود

در دوره قاجار گرچه در ماهیت بحث نیابت، تحولی اساسی روی داد، اما در اثر تحولات زمان و شاید مواردی مثل جنگ های ایران و روسیه، کسانی مثل میرزای قمی اظهار می داشتند: «فان سلطان الاسلام، اصل الاسلام و مجتمع ارکانه» (میرزای قمی، ج1، ص 370)؛ زیرا بر هر مسلمانی واجب است «حفظ بیضه اسلام» کند و «مراد از بیضة الاسلام،‌ سلطا ...

5. تکوین مفهوم اولی الامر   برخی از علما مثل میرزای قمی، در برخی نوشته هایشان مشروعیت حکومت زمان خود را به چالش می کشند و ضمن بحث از حکام جائر و اینکه آیا می توانند خراج دریافت کنند یا خیر، سخن به «سلطان جائر از شیعیان که خراج می گیرند»، می رسانند

قطع ارتباط با امام و نیابت خاصه از ضروریات شیعه است ولی این بدین معنا نیست که مؤمنان به حال خود رها شده باشند، بلکه ائمه اطهار و خصوصاً امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) نواب عامی را نصب نموده اند که در هر حادثه ای مردم به ایشان رجوع کنند، چه در یادگیری احکام شرعی و چه در مسایل قضایی و استیفای حقوق و حاجت های دینی شیعیان، که همانا فقهای جامع ...