حوادث طبیعی مثل سیل، زلزله، طوفان و آتش‌سوزی همیشه جزئی از تاریخ حیات انسان بوده‌اند. امروزه نیز انسان‌ها نه‌تنها در معرض خطرات ناشی از حوادث طبیعی مثل زلزله، سیل و... قرار دارند، بلکه از خطرات ناشی از انفجارات، حوادث صنعتی، انتشار مواد سمی و حوادث رانندگی نیز در امان نیستند.
به گزارش به نقل از روزنامه صبح نو ، این موضوع لزوم استفاده از بیمه‌ها را قابل درک می‌کند. بیمه‌ها می‌توانند نگرانی‌های شما را در هنگام بحران تاحدود زیادی رفع کنند. موضوع اجباری‌شدن بیمه‌های واحدهای مسکونی و تجاری نیز به همین دلیل مطرح است اما اینکه این بیمه‌ها در زمان بحران تا چه اندازه می‌توانند خسارات وارده را پوشش دهند، موضوعی است که در ادامه به آن می پردازیم.
خودرو، خانه و اثاثیه شما می‌تواند تنها دارایی شما باشد. در شرایط فعلی تهیه هریک از این نیازها و اقلام اساسیِ زندگی برای هر فرد و خانواده‌ای دشوار است.
چند سالی می‌شود که به‌دنبال آمارهای تصادفات جاده‌ای، تعداد مصدومان و کشته‌شده‌ها، بیمه‌کردن خودروها اجباری شده است. این موضوع سبب شد تا رانندگانی که در شرایط مالی مناسبی نیستند هم بتوانند درحالتی که برایشان حادثه‌ای رخ دهد، از این بیمه‌نامه استفاده کنند. اگرچه این روش معقولی به نظر می‌رسد اما با این حال باز هم تعدادی از رانندگان از انجام آن سرباز می‌زدند.
همین موضوع سبب شد تا انجام این بیمه برای خودروداران اجباری شود و در ایستگاه‌های بازرسی علاوه بر گواهینامه و کارت خودرو؛ داشتن این بیمه‌نامه هم چک شود. افزایش سریع جمعیت در کشور طی سال‌های اخیر موجب شده مردم درآمد سالانه پایینی داشته باشند.
همچنین وقوع حوادث غیرمترقبه مانند زلزله، سیل و... سبب ایجاد خسارات سنگینی به‌خصوص به قشر آسیب‌پذیر جامعه می‌شود؛ خساراتی که نمونه آن را در زلزله کرمانشاه و سیل اخیر استان‌های گلستان، لرستان و خوزستان دیده‌ایم. معمولاً نرخ مرگ ومیر در نتیجه بلایای طبیعی بالاست و دولت‌ها نیز به‌تنهایی توان مقابله با خسارات و حوادث را ندارند.
اینجاست که نقش و اهمیت بیمه‌ها به میان می‌آید. بیمه منازل مسکونی و تجاری، بیمه آتش‌سوزی و بیمه بلایای طبیعی از جمله بیمه‌هایی هستند که می‌توانند خیال مردم را از این جهت راحت کنند که در مواقع اضطرار افراد را از بی‌خانمان‌شدن نجات دهد. نمونه واقعی آن را می‌توانید در شهرستان آق‌قلا ببینید. این شهر حالا بیش از یک ماه است که در محاصره سیلاب‌ها قرار دارد.
در زمستان 97، بیش از 2500 واحد مسکونی و تجاری توسط شهردار این شهر بیمه می‌شوند و در مدت کوتاهی بعد از اینکه سیلاب روانه این شهر شد، اهمیت کار این شهردار مشخص شد. گفتنی است کل شهر آق‌قلا فقط 7 هزار واحد مسکونی و تجاری دارد و اگر سیلاب‌ها کمی دیرتر به این شهر می‌رسیدند، حتماً این تعداد باقی مانده از منازل نیز تحت پوشش بیمه قرار می‌گرفتند.
شهردار آق قلا در این‌باره به رسانه‌ها گفته است: دو هزار و 500 واحد مسکونی و هزار واحد تجاری را شهرداری آق‌قلا در 23اسفند 97 بهطور رایگان در برابر حوادث بیمه کرده بود، یعنی دقیقاً 6 روز پیش از وقوع حادثه».
بد نیست بدانید ایران جزو 10 کشور بالای دنیا از لحاظ وقوع بلایای طبیعی است، با این وجود در کشور ما برای مدیریت مخاطرات طبیعی برنامه مشخصی وجود ندارد. همچنین بین دستگاه‌ها هماهنگی‌های بین‌بخشی و تقسیم کار برقرار نیست که این موضوع در بحران‌ها سبب آشفتگی در اقدامات می‌شود.
در دهه‌های اخیر در برخی کشورها بیمه سیل مطرح شده است و از این طریق همه خسارت‌های ناشی از سیل بر عهده دولت‌ها نیست. به این ترتیب کسانی که در نزدیک رودخانه‌ها خانه دارند، باید خانه‌های خود را بیمه کنند. اگر بیمه سیل اجباری می‌شد، تاکنون حداقل خانه‌هایی که در مسیر رودخانه ساخته شده‌اند یا شهرهایی که در حاشیه رودها و دریاها بنا شده‌اند، بیمه شده بودند.
چه تعداد از خانه‌ها در ایران بیمه‌اند؟
بنا بر آخرین آماری که در سال گذشته از سوی سازمان بیمه مرکزی اعلام شد در کل کشور فقط 11 درصد از ساختمان‌ها بیمه آتش‌سوزی دارند و همچنین هفت درصد از منازل مسکونی بیمه زلزله دارند. استفاده از بیمه‌نامه‌ها با توجه به ریسک بالای فعالیت‌شان می‌تواند یک نوع آرامش روانی برای آن‌ها خصوصاً کسانی که کسب‌وکارهای کوچک دارند، ایجاد کند. با این وجود آقای سیدناصر موسوی‌لارگانی، عضو کمیسیون اقتصادی در روزهای اخیر در یک برنامه تلویزیونی از پیگیری لایحه صندوق بیمه حوادث طبیعی در مجلس خبر داد و گفت: اگر دولت بار مالی این لایحه را تأمین کند به سرانجام خواهد رسید.
همچنین آقای پرویز خسروشاهی، قائم‌مقام بیمه مرکزی در این‌باره می‌گوید: «بین پنج تا هفت درصد واحدهای مسکونی در کشور از پوشش بیمه حوادث طبیعی برخوردارند که این میزان در برخی از مناطق کمتر از این رقم و در برخی از استان‌ها نیز بیشتر از آن است. در سیل اخیر پروژه‌های بزرگی که تحت پوشش بیمه هستند هنوز برآورد خسارت نشده‌اند اما میزان خسارت وارده بر واحدهای مسکونی برآورد شده که بالغ بر 330 میلیارد تومان است».
نفع صندوق‌ها از بیمه‌های اجباری
آقای حسین میرزایی، کارشناس بیمه، می‌گوید: «صندوق‌های بیمه‌ای کارشان حمایت از ریسک‌های مردمی است اما جمع‌آوری حق بیمه‌ها مناسب و پیوسته نیست و بسیاری از مردم حق بیمه‌هایشان را مرتب پرداخت نمی‌کنند و این درحالی است که تعهدات بیمه اجباری است و باید هر اتفاقی که رخ می‌دهد، آن ریسک و رخداد را پوشش مالی دهد.
اگر در قراردادهای بیمه‌ای دقت کنید در مواقع ضروری قراردادها ابطال خواهند شد چرا که بیمه‌ها برآورد می‌کنند که در شرایط عادی ممکن است فقط 10درصد از یک خودرو و خانه آسیب ببیند که آن را به راحتی پرداخت می‌کنند اما در شرایط بحرانی، میزان خسارت گسترش می‌یابد که صندوق‌های بیمه‌ای از پس آن بر نمی‌آیند. برای همین است که بودجه‌های کلان مدیریت بحران به کمک بیمه‌ها می‌آیند».
این کارشناس بیمه می‌افزاید: «اکنون بیمه‌ها با وضعیتی که در آن قرار دارند، توان پوشش ریسک‌هایی را که به یک‌باره منجر به بروز خسارات سنگینی می‌شود، ندارند. بهطور مثال در سیل اخیر خسارات وارده بیش از 35 هزار میلیارد تومان برآورد شده است در صورتی که بیمه اجباری شخص ثالث سالانه 6 تا هفت هزار میلیارد تومان هزینه روی دست صندوق‌ها می‌گذارند.
بنابراین قاعده فعلی بازار اجازه نقش‌آفرینی بیمه‌ها در بلایای طبیعی را نمی‌دهد اما اینکه حاکمیت، بیمه بلایای طبیعی نظیر آتش‌سوزی، سیل و زلزله را اجباری کند، ایده و اتقاق مثبتی است اما باید سازوکار آن برای نحوه پرداختی‌های مردم طراحی شود. سازوکار آن در کشور به‌گونه‌ای نیست که مردم حق بیمه را به‌راحتی پرداخت کنند.
اما اینکه آیا پس از اجباری‌شدن این طرح و ذخیره حق بیمه‌ها در صندوق‌ها، این بیمه‌ها به هنگام حوادث طبیعی توان پرداخت خسارات را دارند یا نه، موضوعی است که باید مفصل‌تر به آن پرداخته شود اما تجربه‌ها نشان می‌دهد صندوق‌های بیمه، یک صنعت ورشکسته هستند و ضریب خسارت در صنعت بیمه از حد نرمال جهانی آن بالاتر است. در آمریکا نیز چنین بود. هنگامی که طوفان مهیبی در این کشور رخ داد صندوق‌های بیمه‌ای توان پرداخت این خسارات را نداشتند و این درحالی است که ساکنان آن محل سال‌ها حق بیمه‌های خود را پرداخت می‌کردند».
