توصیه‌های مراقبتی هفته ۳۶ تا ۳۹ بارداری

گردآوری و ترجمه : سولماز دانشور نیک

 

تحریریه زندگی آنلاین : مادر در هفته‌های  36 تا 39 بارداری

هفته 36 بارداری

اکنون شما ماه نهم حاملگی را سپری می‌کنید و کمتر از 4 هفته دیگر تا زایمان زمان دارید. شما از هفته 36 به بعد احتمالا تمام‌مدت زیر نظر هستید و باید هر هفته با پزشک خود ملاقات داشته باشید. به‌دلیل نیاز مضاعف فرزندتان به کالری، این هفته نسبت به هفته‌های قبل بیشتر احساس گرسنگی خواهید کرد و مانند هفته‌های پیش، این هفته نیز 0.5 کیلو به وزن شما اضافه می‌شود، اما در صورت عدم‌ افزایش وزن هفتگی نگران نشوید، زیرا بسیاری از خانم‌ها در ماه آخر منتهی به زایمان وزنی اضافه نمی‌کنند. درد در ناحیه لگن را نیز تجربه خواهید کرد که به‌موجب جدا شدن هرچه بیشتر استخوان‌های آن از یکدیگر اتفاق می‌افتد. این موضوع همراه با تغییر نقطه ثقل ناشی از بزرگ‌شدن شکم و افزایش وزن در بدن باعث بی‌ثباتی پاها شده و بر روی شکل راه رفتن شما تأثیر می‌گذارد و آن را به‌صورت پنگوئنی متظاهر می‌کند. برای این کاهش درد می‌توانید بالشتی را در هنگام خواب بین دو پای خود قرار دهید و یا از راه‌کارهای کاهش درد دیگری چون کمپرس آب گرم، انجام ورزش‌های خاص و ماساژدرمانی بهره‌ بگیرید. همچنین می‌توانید از کمربند مخصوص بارداری برای کاهش فشار لگن و حفظ تعادل بیشتر بهره بگیرید. مایع‌آمنیوتیک همچنان در حال افزایش است و از حالا به بعد، ممکن است هر‌ازگاهی در قسمت تحتانی شکم احساس سفتی داشته باشید و در ناحیه رحم احساس سنگینی و درد بیشتری کنید. این سفتی بخشی از طبیعت بارداری و به انقباضات براکستون‌هیکس معروف است. انقباضات براکستون‌هیکس به‌صورت مقطعی، بدون الگوی خاص و بدون افزایشی شدن شدت‌ها، بیشتر در قسمت تحتانی شکم روی می‌دهند و معمولا هر 10 تا 20 دقیقه تکرار می‌شوند، در حالی که انقباضات معمول بارداری از لحاظ شدت و اوج بیشتر شده و سپس به آرامی فروکش می‌کنند؛ به‌عبارت دیگر، با نزدیک شدن فاصله انقباضات به یکدیگر، قله‌ها زودتر اتفاق می‌افتند و طولانی‌تر می‌شوند. در واقع، این انقباضات نوعی تمرین رحمی جهت آماده‌سازی برای زایمان هستند. وقتی انقباضات طولانی‌تر، قوی‌تر و مکرر می‌شوند، می‌تواند نشانه‌ای از شروع زایمان باشد، بنابراین زمانی که انقباضات شما به‌طور منظم، هر 5 دقیقه یک‌بار تکرار شد و حداقل 60 ثانیه به‌طول انجامید، بلافاصله با ماما یا بیمارستان خود تماس بگیرید. فراموش نکنید که این انقباضات (زمان شروع و اتمام و تعداد دفعات بروز آن‌ها) باید با نزدیک شدن هرچه بیشتر به زمان زایمان ثبت شوند. آگاهی از مدت زمان انقباضات و زمان رخ دادن آن‌ها به شما کمک می کند تا در زمان صحبت با ماما از آمادگی بیشتری برخوردار باشید و به ماما در تشخیص بهتر و سریع‌تر یاری برسانید. می‌توانید برای تسهیل ثبت انقباضات از نرم‌افزارهای قابل‌نصب بر روی تلفن‌های همراه بهره بجویید. در این هفته، رحم به‌راحتی در زیر استخوان جناغ قابل احساس است و به‌دلیل بزرگ‌تر شدن شکم و فشار به معده کمتر گرسنه خواهید شد، بنابراین برای جلوگیری از ریفلاکس معده به‌سمت مصرف وعده‌های غذایی بیشتر و کوچک‌تر رو خواهید آورد. این کار به کاهش سرگیجه نیز کمک می‌کند. در صورت مواجهه با پارگی کیسه آمنیوتیک معروف به کیسه آب، زمان آن را یادداشت و بلافاصله به بیمارستان مراجعه نمایید.

با حرکت جنین به سمت لگن و برداشته شدن فشار از روی ریه‌ها و معطوف شدن آن به مثانه و روده، فضا برای تنفس شما نیز بیشتر و در نتیجه تنفس راحت‌تر و تنگی‌نفس کمتر خواهد شد. گرچه احتمال سقط جنین در سه‌ماهه سوم بارداری به‌خصوص در هفته‌های آخر آن اندک است، ولی در صورت مواجهه با علائم مشکوکی چون توقف یا کند شدن حرکت جنین (کمتر از 10 حرکت در ساعت)، درد و گرفتگی شدید شکم و کمر، خونریزی واژینالی و خروج مایع از واژن بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید، هرچند که این علائم می‌توانند تنها نشانه‌ای از زایمان زودتر از موعد باشند.

بیشتربخوانید:

خود مراقبتی در ناباروری ( قسمت اول )

 

 

 

 

هفته 37 بارداری

از این هفته تا هفته 43 بارداری باید برای زایمان آماده باشید. اگر اولین بارداری خود را تجربه می‌کنید، در حدود هفته 37 بارداری، کودک آماده به‌دنیا آمدن حرکت خود به سمت پایین را آغاز می‌کند. در زمان وقوع این رخداد ممکن است احساس راحتی بیشتری داشته باشید، ولی احتمالا فشار بیشتری را در قسمت پایین شکم خود احساس خواهید کرد. اگر هم اولین بارداری شما نباشد، این امکان وجود دارد که جنین تا زمان زایمان به سمت پایین حرکت نکند. اکنون، رحم 16 سانتی‌متر بالاتر از ناف قابل‌لمس است. دهانه رحم یا سرویکس (Cervix) که در سه ماهه نخست بارداری با مخاط پوشاننده ضخیمی به نام پلاگ مخاطی، یا ماده مخاطی یا موکوس پلاک (Cervical Mucus Plug) متشکل از عوامل ضدمیکروبی مختلفی چون ایمونوگلوبولین‌ها و پپتیدهای ضدمیکروبی جهت محافظت از دهانه رحم در برابر میکروب، باکتری و عفونت بسته شده بود، در هفته‌های انتهایی بارداری شل و به‌شکل ترشحات غلیظ قرمز (همراه با اندکی خون) یا قهوه‌ای از واژن خارج می‌شود تا کانال زایمان را برای زایمان طبیعی آماده کند‌، بنابراین ممکن است در این زمان علاوه بر نشتی نوک پستان (که در زمان داشتن فعالیت جنسی بیشتر می‌شود) متوجه ترشحات بیشتر واژن یا لکه‌بینی خفیف (معروف به نمایش خونی) شوید که طبیعی است. از این هفته به بعد بیشتر بروز انقباضات براکستون هیکس را تجربه خواهید کرد.

برای کاهش این درد پریود مانند بهتر است عضلات خود را تا جای ممکن شل کنید. ترشح هورمون «ریلکسین» هم باعث شل شدن تمام ماهیچه‌های صاف بدن‌تان می‌شود و به شما احساس وارفتگی و شاید بی‌حالی می‌دهد. از هفته 37 بارداری تا روز زایمان و حتی در زمان لیبر (آغاز دردهای زایمان) بهتر است روزانه به انجام ماساژ پرینه (ناحیه میان‌دوراه یا همان ناحیه بین واژن و مقعد) که باعث کشیده شدن و انعطاف‌پذیری بیشتر پوست و کاهش احتمال پارگی این ناحیه در نتیجه فشار وارده از سوی سر جنین در هنگام زایمان می‌شود، مبادرت ورزید. گرچه این کار کمک زیادی به شما در هنگام زایمان خواهد کرد، ولی پیش از انجام آن نیز باید به نکاتی چون تمیزی دست‌ها، کوتاهی ناخن‌ها، قرار دادن ژل لوبریکنت داخل واژن، وارد آوردن فشار به سوی پایین یعنی از درون واژن به‌سمت مقعد در حرکتی رفت‌و‌برگشتی توجه نمایید.

هفته 38 بارداری

اکنون، 9 ماه و 2 هفته از زمان آغاز بارداری شما سپری شده است. از این هفته به بعد احتمال زایمان افزایش می‌یابد. از هفته 38 بارداری به بعد، موکوس پلاک از بین می‌رود. در این هفته، ماما یا پزشک زنان باید اطلاعاتی را درباره آنچه که در صورت تأخیر تولد نوزادتان باید انتظار داشته باشید به شما بدهد. در این هفته باید تمامی کارهای مربوط به قبل زایمان از جمله بستن ساک و انجام هماهنگی‌های لازم با بیمارستان را انجام داده باشید، زیرا 24 تا 29 درصد از خانم‌های باردار در هفته 38 بارداری زایمان می‌کنند و این احتمال وجود دارد که شما هم در زمره همین افراد باشید.

بیشتربخوانید:

حال و هوای شما فرزنذتان در هفته های 20 و 21 بارداری

 

 

 

 

هفته 39 بارداری

پره‌اکلامپسی (Pre-eclampsia) یک بیماری جدی مرتبط با بارداری است که البته الزاما همه افراد مبتلا به آن علائمی از خود نشان نمی‌دهند، اما می‌تواند با انجام آزمایش ادرار و سنجش فشارخون در ویزیت‌های دوران بارداری مورد بررسی قرار گیرد. این بیماری می‌تواند با علائمی چون سردرد شدید، مشکلات بینایی مانند تاری دید یا دیدن جرقه‌های نورانی چشمی (flashing lights)، درد درست در زیر دنده‌ها، و افزایش ناگهانی تورم دست‌ها، صورت یا پاها بروز کند. در این هفته علائم زایمان بسیار بیشتر از هفته‌های پیشین در شما نمایان می‌شوند. اگر قرار بر انجام سزارین در این هفته نباشد، معمولا باید از هفته 40 بارداری منتظر زایمان بود.

 

جنین  در هفته‌های 36 تا 39 بارداری

هفته 36 بارداری

در هفته سی‌وششم، قد جنین 47.4 سانتی‌متر و وزنش تقریبا برابر با 2.622 گرم (بیشتر از 2.5 کیلوگرم) است. گرچه جمجمه جنین همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد، اما برای خروج از کانال زایمان به‌قدر کفایت انعطاف‌پذیر است. جنین به‌دلیل ذخیره‌ مداوم چربی فربه‌تر شده (روزانه 30 گرم به وزن او اضافه می‌گردد) و وزن او مناسب زمان تولد شده است. پلک جنین شکل کامل خود را گرفته، لثه او از قبل سفت‌تر شده، اندام‌های تناسلی، سیستم عصبی، ناخن‌ها و استخوان‌های او سریعا در حال رشد هستند و سیستم گردش خون و سیستم‌ایمنی برای زندگی خارج رحمی آماده و تقویت می‌شوند. توجه داشته باشید که روند تقویت سیستم ایمنی پس از تولد هم با نوشیدن شیر مادر و کسب آنتی‌بادی‌های لازم برای سلامتی ادامه پیدا می‌کند. چرخه خواب‌و‌بیداری جنین تکامل یافته است و جنین خواب فعال و آرام را تجربه می‌کند. با اینکه ریه‌های جنین شما به‌طور کامل تشکیل شده و آماده است تا اولین نفس خود را پس از زایمان بکشد و سیستم گوارش هم تا حدود زیادی توسعه یافته است و در صورت تولد کودک، او قادر به تغذیه خواهد بود، ولی کودک هنوز نارس محسوب می‌شود. گرچه رشد جنین در هفته 36 بارداری هم ادامه دارد، اما در صورت تولد، احتمال زنده ماندن او در محیط خارج از رحم به بیش از 99 درصد می‌رسد.

 

هفته 37 بارداری

در هفته سی‌و‌هفتم بارداری، قد جنین 48.6 سانتی‌متر و وزنش تقریبا معادل با 2.859 گرم (بیش از 2 کیلو و 800 گرم) است. وزن جنین در حال حاضر حدود 3 تا 4 کیلوگرم است. جنین در هفته‌های آخر بارداری جهت جا شدن در کیسه آمنیوتیک به‌صورت حلقوی جمع می‌شود. او آماده به‌دنیا آمدن است و شما در چند هفته پیش رو چهره او را از نزدیک مشاهده خواهید کرد. روده (سیستم گوارشی) کودک شما اکنون حاوی مکونیوم (Meconium) است. مکونیوم ماده سبز رنگ چسبنده‌ای است که اولین مدفوع کودک شما را پس از تولد تشکیل می‌دهد و شامل ورنیکس و سایر ترشحاتی است که به درون مایع آمنیوتیک ریخته می‌شوند و جنین آن‌ها را می‌بلعد. نکته قابل توجه اینکه، درصد عفونت در جنین‌های دیررسی که به‌جای بلعیدن و نگه داشتن هفتگی مکونیوم در روده‌هایشان تا زمان تولد، آن را درون رحم دفع کرده و دوباره می‌بلعند، بیشتر است. ممکن است سطح بدن او به ویژه روی شانه یا بازو هنوز دارای تکه‌هایی از لانوگو (موی ظریف و کرک‌مانند) باشد که در اوایل بارداری تمامی پوست جنین شما را پوشانده بود. موهای سر نیز همچنان به رشد خود ادامه می‌دهند و ارتباط بین نورون‌ها و ماهیچه‌ها بهبود می‌یابد. اگر کودک‌تان پس از تولد کم‌مو نباشد، طول موهای سرش به 1 تا 3 سانتی‌متر خواهد رسید. دو مهارت مکیدن و بلعیدن بین هفته‌های 36 تا 38 بارداری بیشتر با یکدیگر هماهنگ می‌شوند. کودکان متولد‌ شده در این هفته گرچه بدون نیاز به مراقبت‌های ویژه شانس بیشتری را برای زنده ماندن در محیط خارج رحم دارند، ولی احتمال ابتلای آن‌ها به زردی شدید، مشکلات تنفسی و تغذیه‌ای نسبت به نوزاد متولد شده در هفته‌های 42 یا 43 بارداری بیشتر است.

 

هفته 38 بارداری

در هفته سی‌و‌هشتم بارداری، قد جنین 49.8 سانتی‌متر و وزنش تقریبا برابر با 3.083 گرم (بیشتر از 3 کیلوگرم) است. رشد تارهای صوتی جنین هم در این هفته محسوس است و قدرت خود را در هنگام گریه و ناله او انعکاس می‌دهد. به‌دلیل سرعت رشد بالای مغز، سر جنین در این مرحله به بزرگی دور شکم خواهد بود. اولین مدفوع نوزاد هم همچنان مراحل آماده‌سازی خود را طی می‌کند. اگر کودک شما در حین زایمان دچار تهوع شود، که گاهی اوقات ممکن است اتفاق بیفتد، ماده بالا آورده‌شده همان مایع آمنیوتیک حاوی مکونیوم خواهد بود. در این صورت، ماما باید کودک را از نزدیک زیر نظر بگیرد، زیرا ممکن است به این معنی باشد که کودک استرس دارد.

 

هفته 39 بارداری

در هفته سی‌ونهم بارداری، قد جنین 50.7 سانتی‌متر و وزنش تقریبا برابر با 3.288 گرم (بیشتر از 3 کیلو و 200 گرم) است. پوست او ضخیم‌تر شده است و پوست جدیدی جایگزین سلول‌های بیرونی پوست او می‌شود. در هفته‌های آخر بارداری و مدتی قبل از تولد، سر او باید به‌سمت پایین یعنی به‌داخل لگن شما متمایل شده و حرکت کرده باشد. به این حالت آنگاژه یا آنگاژمان یا در اصطلاح انگلیسی lightening گفته می‌شود. وقتی این اتفاق می‌افتد، برآمدگی شکم شما کمی به سمت پایین معطوف می‌گردد، البته گاهی اوقات حتی تا زمان زایمان هم این امر روی نمی‌دهد. در این زمان، دهانه رحم نرم‌تر، گشادتر، کوتاه‌تر و نازک‌تر از قبل می‌شود. زایمان در هفته 39 بارداری در اصطلاح پزشکی «ترم کامل» نامیده می‌شود، زیرا از دید پزشکان، تولد نوزاد در بازه زمانی هفته‌های 39 تا 40 خوب است و نوزاد سالم‌تری را خواهید داشت. 54 تا 60 درصد زنان باردار در این هفته وضع‌حمل می‌کنند.

 

علائم این 4 هفته

خستگی، بی‌خوابی، نوسانات خلقی، افزایش استرس و اضطراب نزدیک شدن به زمان زایمان، ترشح پستانی (مایع شفاف مایل به زرد به نام آغوز) و درد پستانی (سینه‌بند مناسب شیردهی به کاهش درد کمک خواهد کرد)، سوزش سر دل (کاهش آن از طریق افزایش وعده‌های غذایی کافی و نه حجیم و سنگین مقدور است)، اسهال، تکرر ادرار (به‌دلیل فشار وارده از سوی سر جنین به مثانه که می‌تواند حتی گاه هر نیم‌ساعت یک‌بار تکرار شود)، انقباضات براکستون‌هیکس، انقباضات رحمی منظم و با شدت در حال رشد (شدیدتر و بیشتر) که با دراز کشیدن برطرف نمی‌شوند، یکی از علائم بارز نزدیک شدن به زمان زایمان هستند. تورم پا و قوزک پا، فشار لگنی، نفخ شکم، یبوست و سوءهاضمه، درد کمر (در صورت شدت زیاد و استمرار چندین روزه حتما به پزشک مراجعه شود)، حالت تهوع مجدد با نزدیک شدن به روزهای پایانی بارداری و .... در هر دوره‌ای از بارداری امکان دارد زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی منتج شده به افزایش گردش خون و اکسیژن در بدن که موجبات تجمع بیشتر مایع داخل گوش را فراهم می‌کند به گوش درد مبتلا شوند، به ویژه اگر دارای سابقه عفونت گوش باشند.

 بیشتربخوانید:

ارزیابی وضعیت تغذیه مادران (قسمت دوم )

 

 

 

علائم غیرطبیعی که در صورت مشاهده باید با پزشک تماس گرفته شود:

 تاری دید، سرگیجه یا سردرد شدید؛

 تورم ناگهانی دست و پا یا صورت؛

 تب یا تهوع یا دل‌درد شدید؛

 اختلال یا احساس درد در هنگام تخلیه ادرار؛

 خونریزی واژینالی شدید؛

 پاره شدن کیسه آب؛

 کاهش یا توقف یکباره و قابل توجه حرکت جنین؛

همه این علائم به جز پارگی کیسه آمنیوتیک نشان‌دهنده نزدیک شدن هرچه بیشتر به وقت زایمان و آغاز درد آن است و باید بلافاصله پس از مواجهه با آن‌ها پزشک را در جریان امر قرار داد.

 

آزمایش‌های این هفته‌ها

هفته 36 بارداری

 اندازه‌گیری وزن و ارتفاع رحم که در هفته 36 بارداری باید حدود 36 سانتی‌متر باشد. همانطور که می‌بینید به تناسب گذشت هر هفته، 1 سانتی‌متر به ارتفاع آن افزوده می‌شود؛

 آزمایش ادرار جهت بررسی عفونت احتمالی، دیابت و پره‌اکلامپسی؛

 سنجش فشارخون، بررسی میزان تورم و ارزیابی ضربان قلب جنین؛

 آزمایش غربالگری استرپتوکوک گروه B یا استرپتوکوک بتا (تست GBS) که نام نوعی باکتری عفونی آسیب‌رسان به 1 تا 2 درصد از جنین‌ها است. این آزمایش از هفته 36 تا 38 بارداری قابل‌انجام است و طی آن، از واژن و رکتوم نمونه‌برداری و نمونه برای بررسی بیشتر در آزمایشگاه کشت داده می‌شود؛

 معاینه احتمالی واژینال نیز برای سنجش میزان گشادشدگی دهانه رحم و موقعیت جنین در کانال زایمان انجام می‌پذیرد؛

 در صورت پرخطر بودن بارداری یا ابتلا به دیابت بارداری و یا پره‌اکلامپسی ممکن است در این هفته، سونوگرافی نیز تجویز شود.

 

هفته 37 بارداری

 دیلاتاسیون (Cervical Dilatation) که بیانگر میزان بازشدگی دهانه رحم است. این میزان باید به 10 سانتی‌متر برسد تا جنین قادر به ورود داخل کانال زایمان و عبور از آن شود.

 افاسمان (Cervical effacement) که بیانگر میزان نازک‌شدگی دهانه‌ رحم است و باید به 100 درصد برسد تا جنین قادر به خروج از رحم باشد؛

 موقعیت قرارگیری دهانه رحم که با آغاز انقباضات، از عقب به‌سوی جلو کشیده می‌شود؛

 بررسی وضعیت قرارگیری جنین در داخل رحم و اینکه کدام ناحیه از بدن او در پایین‌ترین نقطه رحم  قرار گرفته است؛

 

هفته 38 بارداری

اکثر آزمایش‌های هفته 36 بارداری در این هفته نیز انجام می‌پذیرد.

 

هفته 39 بارداری

افزون بر معاینه دهانه رحم برای تعیین زمان زایمان و بررسی وضعیت جنین، اکثر آزمایشات هفته 36 بارداری در این هفته نیز انجام می‌پذیرد. برای بررسی سلامت و وضعیت جنین به‌ویژه در بارداری‌های دوقلویی و پرخطر در این هفته ممکن است سونوگرافی و تست بدون استرس نیز تجویز شود.

 

 درد واقعی زایمان زمانی برای شما قابل تشخیص است که علائم زیر ظاهر گردند:

 اسهال به‌واسطه افزایش تولید هورمونی به‌نام پروستاگلاندین که به آماده‌سازی دهانه رحم جهت زایمان یاری می‌رساند؛

 انقباضاتی منظم که شدت آن‌ها به‌تدریج بیشتر و فاصله بین آن‌ها کمتر می‌گردد و با دراز کشیدن هم رفع نمی‌شود؛

 پایین آمدن سر جنین که با معطوف شدن بیشتر برآمدگی شکم به‌سمت پایین همراه است؛ 

 پاره شدن کیسه آب؛

 خروج ترشحات غلیظ قرمز یا قهوه‌ای از واژن که نشان‌دهنده از میان رفتن پلاگین مخاطی است؛  

توصیه‌ها، موارد احتیاطی و نکاتی که باید از هفته 36 تا 39 بارداری مد نظر قرار گیرند

علاوه بر مواردی که در نسخه‌های پیشین مجله به آن‌ها اشاره شد، رعایت موارد ذکر‌شده در زیر نیز توصیه می‌شود:

 به اندازه کافی استراحت نمایید و زمان استراحت را نیز به‌صورت درازکش سپری یا حداقل پاهای خود را دراز کنید.

 به هیچ‌وجه از میزان مصرف روزانه آب در این روزها نکاهید و همچنان 8 لیوان آب را برای حفظ آب بدن‌تان و جلوگیری از کم‌آبی استفاده نمایید.

 قبل از گرفتن حمام آب گرم با پزشک خود مشورت نمایید.

 به هیچ‌وجه از مواد شوینده در دوران بارداری استفاده نکنید و استفاده از آن را به دیگری بسپارید، زیرا حتی استنشاق بوی آن‌ها نیز می‌تواند برای شما و جنین‌تان مضر یا حتی خطرناک باشد.

 ایستادن و پیاده‌روی در هفته‌های آخر بارداری باعث سوق دادن بیشتر جنین به‌سمت پایین رحم و فشار به دهانه آن می‌شود، بنابراین در هفته‌های آخر بارداری، پیاده‌روی را در برنامه روزانه خود بگنجانید.

 از هفته 36 بارداری هر روز به شمارش انقباضات رخ‌داده بپردازید.

 از علائم زایمان و زمان مناسب تماس با ماما مطلع شوید.

 در مورد بی‌حسی اپیدورال و اینکه آیا با عوارض‌جانبی همراه است یا خیر، آگاه شوید. بی‌حسی اپیدورال، روشی است که قسمت تحتانی بدن ضمن حفظ هوشیاری مادر بی‌حس می‌شود.

 در طول زایمان، ماما یا پزشک ممکن است توصیه‌ها یا پیشنهاداتی درباره پیشگیری از پارگی واژینال در حین زایمان و یا حتی الزام برش اپیزیوتومی بین واژن و مقعد جهت زایمانی راحت‌تر را به شما ارائه دهد. برش میان‌دوراه، پرینیوتومی (Perineotomy) یا اپیزیوتومی (Episiotomy) به برش جراحی در ناحیه پرینه یعنی منطقه عضلانی بین واژن و مقعد گفته می‌‌شود.

 دریابید که بلافاصله پس از تولد چه اتفاقی می‌افتد.

 بنا به تحقیقات انجام‌شده، مغز مادران باردار به‌دلایل مختلفی چون تغییرات هورمونی، کم‌خوابی‌ و غیره کوچک می‌شود و یکی از مسبب‌های فراموشکاری مادر در این دوران که معمولا موقتی است و چند ماه پس از زایمان نیز رفع می‌شود به‌حساب می‌آید.

 معمولا در روزهای آخر بارداری، بر هم ریختن مزاج و اسهال به‌‌سراغ برخی از مادران می‌آید و به این ترتیب با پاک شدن روده‌ها از مواد زاید، زایمان نیز تسهیل می‌گردد، البته اگر اسهال بیش از یک روز به‌طول انجامد باید با پزشک مشورت شود تا اقدامات لازم صورت بپذیرند.

 در مورد علائم زایمان بیشتر مطالعه کنید.

 در مورد آنچه که قرار است در بیمارستان یا مرکز زایمان اتفاق بیفتد و همچنین، زمان مناسب تماس با تیم بارداری خود بیشتر تحقیق کنید.

 شریک زندگی‌تان نیز باید همگام با شما، نکاتی را در مورد زایمان و پشتیبانی از شما در طول و پس از زایمان فراگرفته و به‌کار بندد.

 از پزشک خود سؤال کنید که اگر جنین شما در وضعیت بریچ (Breech) باشد چه اتفاقی می‌افتد؟ بریچ حالتی است که نوزاد از ناحیه پا و نَه از سر متولد می‌شود و پیچیده‌تر و خطرناک‌تر از تولد نوزاد از ناحیه سر است. در صورت مشکوک بودن به بریچ، احتمالا سونوگرافی برای شما تجویز خواهد شد و یکی از روش‌های موجود، مانند (ECV: External Cephalic Version) که یک روش غیرجراحی است، برای کمک به چرخش رو به پایین جنین توصیه می‌شود. همچنین، برخی ورزش‌های آموزش داده شده از سوی پزشک زنان یا مامای شما نیز می‌توانند برای چرخش جنین کمک‌کننده باشند. حدود 93 درصد جنین‌ها در هفته 36 بارداری و 97 درصد جنین‌ها در هفته 37 بارداری به‌سمت پایین قرار می‌گیرند، اما معمولا در 3 تا 4 درصد موارد (معمولا از هر 25 بارداری 1 مورد) بارداری‌ هم شاهد قرار گرفتن جنین در حالت بریچ هستیم. در این شرایط، زایمان از نوع سزارین پیشنهاد می‌گردد.

 خشکی لب در بارداری ممکن است بر اثر ابتلای مادر به دیابت بارداری، کم‌آبی بدن در بارداری، کمبود برخی ویتامین‌ها و غیره رخ دهد که برای درمان آن می‌توان از روش‌های ترجیحا خانگی یا حتی دارویی استفاده کرد.

 شما نباید با علم به اینکه تولد 5 درصد از جنین‌ها دقیقا در روز پیش‌بینی شده انجام می‌پذیرد، نسبت به زمان باقی‌مانده سه‌هفته‌ای خوش‌بین باشید و از آماده ساختن خود برای تولد زود یا دیرهنگام فرزندتان غافل شوید، بلکه باید همه احتمالات را در نظر بگیرید تا غافلگیر نشوید. از هفته 38 تا 42 بارداری احتمال زایمان به‌شدت افزایش پیدا می‌کند.

 آهن یکی از ضروری‌ترین و مهم‌ترین مواد معدنی دوران بارداری محسوب می‌شود. نیاز بدن به این ماده در دوران بارداری جهت تولید خون اضافی برای جنین به تقریبا دو برابر مقدار قبل افزایش پیدا می‌کند. متأسفانه بیش از 50درصد زنان باردار ایرانی با کمبود این ماده معدنی مواجهند.

 در حالت معمول، رحم هر زن تنها توانایی حفظ و نگه‌داری یک جنین را به‌طور مناسب دارد بنابراین گاه در بارداری‌های چندقلویی، چالش‌های بسیاری بر سر راه مادر و همینطور جنین قرار می‌گیرد که پزشک را مجبور به حذف یکی از جنین‌ها در ماه‌های ابتدایی‌تر بارداری می‌کند تا اینگونه زمینه را برای بقای جنین‌های دیگر فراهم کند.

 در صورت نگرانی در مورد جنین خود، از جمله حرکات جنین، یا در مورد زایمان و تولد، هر زمان که بخواهید با بیمارستان یا مامای خود تماس بگیرید.

 در صورت شدید بودن و عدم تحمل علائم رایج بارداری به پزشک خود مراجعه کنید.

 ورم بدن که از هفته 34 بارداری آغاز و تا پایان آن ادامه خواهد داشت، در طول روز شروع به افزایش می‌کند و شب‌هنگام به اوج خود می‌رسد و در نهایت شما را مجبور به پوشیدن لباس‌های گشادتر، خریدن کفش‌هایی بزرگ‌تر و خارج کردن انگشتر از دست می‌کند. برای کاهش تورم بدن می‌توانید از گذاشتن یک پا بر روی پای دیگر در هنگام نشستن پرهیز کنید، در هنگام قرار گرفتن به‌صورت درازکش یا نشسته، پاهای خود را بالاتر از سطح قلب دراز کنید یا به پهلو دراز کشیده و بین زانوهای خود یک بالش قرار دهید و پیاده‌روی‌های کوتاه را در برنامه روزانه خود بگنجانید. در کل، داشتن 150 دقیقه پیاده‌روی یا ورزش مناسب بارداری در طول هفته توصیه می‌شود.

 برای عدم دچار شدن به کاهش وزن در این دوران که حائز اهمیت است بهتر است توجه بیشتری به تغذیه خود کنید (حداقل 2400 کالری در روز مصرف شود) و از مصرف مواد حساسیت‌زا بپرهیزید تا موجبات انتقال حساسیت به فرزندتان را فراهم نکنید.

 توجه به بهداشت دهان و دندان را فراموش نکنید.

 در صورت داشتن ادرار، جهت پیشگیری از خطر عفونت و عدم بالا رفتن فشار کلیوی، به تخلیه مرتب مثانه مبادرت ورزید.

 اگر تا هفته 38 بارداری هنوز دردهای هرازگاهی زایمان به سراغ‌تان نیامده، نگران نباشید، زیرا در برخی زنان این علائم دیرتر بروز می‌کنند و گاه تا هفته 42 بارداری به تأخیر می‌افتند.

 به‌واسطه وجود ماده‌ای به‌نام پروستاگلاندین در مایع منی مردان، رابطه جنسی در هفته‌های آخر بارداری باعث تشدید انقباضات رحمی و شروع و افزایش درد زایمان می‌شود، بنابراین این احتمال وجود دارد که بنا به توصیه پزشک، روش‌هایی مانند رابطه‌جنسی، ماساژ یا تحریک نوک سینه (جهت ترشح هورمون اکسی‌توسین و افزایش انقباضات رحمی) و پیاده‌روی برای تحریک خروج نوزاد تجویز گردند. معمولا انقباضات تا 48 ساعت بعد از رابطه جنسی تجویزی یا تحریک دهانه رحم توسط پزشک آغاز می‌شود، زیرا زمینه برای ترشح هورمون پروستاگلاندین فراهم می‌گردد.

 علاوه بر تجویز آمپول روگام در دوران بارداری برای گروه خونی منفی لازم است، تا 72 ساعت بعد از زایمان هم این آمپول به مادر تزریق شود.

 گرچه دیابت بارداری تا حدودی برای بیشتر خانم‌های باردار قابل‌کنترل است، اما مناسب‌ترین زمان توصیه شده از سوی پزشک برای افراد مبتلا به آن جهت وضع حمل که از طریق سزارین هم انجام می‌پذیرد، بین هفته‌های 38 تا 40 حاملگی است. از دیگر عوامل مؤثر در ضرورت انجام عمل سزارین می‌توان به مواردی چون بریچ به‌عنوان اصلی‌ترین عامل و همچنین رشد بیش‌از‌حد جنین اشاره کرد.

 حتما درباره انواع زایمان و روش‌های مرتبط با هریک اطلاعات کافی به دست آورید.

 اگر قرار است عمل سزارین بر روی شما انجام شود، در مورد زمان جراحی و تمامی نکات مهم مربوط به کل روند آن از موارد احتیاطی پیش از عمل گرفته تا زمان گذراندن دوره نقاهت را پیش از رفتن به بیمارستان با خود مرور کنید. همچنین، شما به توصیه پزشک‌تان باید تا هفته 39 بارداری منتظر بمانید، مگر اینکه اوضاع جنین به صورتی باشد که پزشک مطابق با آن وضعیت نسبت به سزارین در هفته 37 بارداری اقدام کند. 

 سعی کنید تا پیش از زایمان، به خود برسید و اوقات خوشی را همراه با دوستان و آشنایان برای خود رقم بزنید و با گرفتن عکس‌های زیبا در این دوران خاطره بسازید، زیرا پس از زایمان کمتر این فرصت برایتان پیش خواهد آمد.

  نباید برای انجام زایمان عجله کنید، زیرا باقی ماندن جنین در داخل رحم تا زمان آمادگی او برای ورود به دنیای جدید باعث رشد بیشتر او و خارج شدن کامل او از حالت نارسی می‌شود.

 تسکین درد در هنگام زایمان، از جمله کارهایی است که خودتان می‌توانید انجام دهید. کافی است در مورد آن و کارهایی که خودتان می‌توانید در زمان بروز انقباضات انجام دهید، اطلاعات کسب کنید.

 اگر قرار است در زمستان وضع حمل کنید، در ساک بیمارستان حتما لباس گرم برای خود و نوزادتان بگذارید و برای احتیاط، برداشتن پوشک، نوار بهداشتی راحت و غیرحساسیت‌زا، مسواک و اطلاعات بیمه‌ای را نیز از یاد نبرید و پیشاپیش به فکر تهیه غذا، نصب صندلی مخصوص کودک در داخل خودرو،  سامان دادن بقیه کودکان خردسال‌تان پیش از بستری در بیمارستان و انتخاب همراه خود در اتاق زایمان باشید.

 یک کوسن پس از زایمان را از فروشگاه‌ ارائه‌کننده لوازم پزشکی تهیه کنید تا در هنگام نشستن، صدمه کمتری به ناحیه‌ واژن وارد آید.

 پیش از شروع زایمان، تمام شماره تلفن‌های مهم خود (ماما، بیمارستان، خانواده و دوستان‌تان) را در دسترس داشته باشید.

 آدرس دقیق پیشتر بازبینی‌شده بیمارستان محل زایمان را به حافظه بسپارید و مدت‌زمان رسیدن به آن‌جا از مبدا را ارزیابی کنید.

 از سفر با هواپیما در ماه آخر بارداری صرف‌نظر کنید تا با مشکل خاصی روبه‌رو نشوید.

 از حالا به فکر دوران پس از نقاهت خود باشید و برای خرید کالکسه و پیاده‌روی روزانه همراه با فرزند خود، ثبت‌نام در کلاس‌های ورزشی پیشتر مشورت شده با پزشک و در کل، تناسب‌اندام بعد از زایمان برنامه‌ریزی کنید.

 از آنجا که نوزاد باید بلافاصله پس از تولد برای معاینه به نزد پزشک برده شود، بهتر است از هفته 36 بارداری در جستجوی یک متخصص اطفال باشید تا با دستپاچگی و استرس در آن زمان مواجه نشوید.

 خون‌گیری از پاشنه نوزاد(heel prick)  پس از تولد از سوی بیمارستان ارائه می‌شود.

این روش نمونه‌برداری از خون نوزاد برای شناسایی بیماری‌های ژنتیکی مختلفی همچون بیماری ادرار شربت افرا (MSUD: Maple Syrup Urine Disease)، کم‌خونی داسی‌شکل (SCA: Sickle Cell Anemia) و غیره انجام می‌پذیرد.

 در مورد نحوه شیردهی به کودک و تعیین موقعیت کودک در آغوش‌تان، آموزش‌های لازم را ببینید.

 راه‌های تسکین گریه کودک را بیاموزید و به‌صورت ذهنی تمرین کنید.

 در مورد شستن و نحوه حمام کردن درست نوزاد نیز آگاهی به‌دست آورید.