رادیوتراپی تومور مغزی معمولا به عنوان قسمتی از درمان کامل مورد استفاده قرار می گیرد و می تواند در علائم و شرایط بیمار مبتلا به تومور مغزی بهبود ایجاد کند. برای آشنایی بیشتر با این شیوه درمانی پیشنهاد می کنیم تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
رادیوتراپی تومور مغزی چیست؟
رادیوتراپی تومور مغزی یک روش درمانی غیر جراحی است که توسط پرتوهای پرانرژی، تومورهای مغزی را مورد هدف قرار می دهد. در این روش، پرتوهایی که از منابع بیرونی یا دستگاه های خاص تولید می شوند به ناحیه تومور هدایت شده تا سلول های سرطانی را نابود کنند یا رشد آن را کنترل نمایند.
رادیوتراپی تومور مغزی معمولا به عنوان قسمتی از درمان کامل مورد استفاده قرار می گیرند و می توانند سبب بهبود در علائم و شرایط بیمار با تومور مغزی گردند. در ادامه با این روش درمانی بیشتر آشنا می شوید.
همچنین می توانید برای اطلاع از روش کرایوتراپی و لنفوسیت تراپی از این مقالات نیز بازدید نمایید.
موارد استفاده رادیوتراپی
رادیودرمانی تومور مغزی به معنی استفاده از پرتوهای پر انرژی برای نابودی سلول های سرطانی مغز است. رادیودرمانی به دو شکل بیرونی و داخلی صورت می گیرد. رادیوتراپی بیرونی معمولا توسط یک دستگاه بزرگ در بیرون از بدن انجام می شود و پرتوهای تابشی در رادیودرمانی تومور مغزی تا حد ممکن به صورت دقیق تومور را تحت هدف قرار می دهند.
در رادیودرمانی داخلی که به اسم براکی تراپی هم شناخته می شود بعد از جراحی تومور، مواد رادیواکتیو در حفره به جا مانده از جراحی قرار گرفته و این ذرات به تدریج پرتو را در طول روزهای بعد به بافت اطراف آزاد می کنند. این ذرات به خارج کردن بعد از درمان نیاز ندارند.
رادیودرمانی در موارد زیر مورد استفاده قرار می گیرد:
- به جای جراحی؛ وقتی که امکان انجام جراحی وجود ندارد.
- بعد از جراحی برای برداشتن هر چه بیشتر سلول‌های سرطانی که ممکن است در طی عمل قادر به برداشتن آن ها نباشد.
رادیودرمانی تومور مغزی چگونه انجام می شود؟
رادیودرمانی تومور مغزی معمولا توسط دستگاه خاصی به اسم ماشین درمانی تشعشعی صورت می گیرد. پزشک با تکنسین رادیودرمانی از ماشین درمانی تشعشعی جهت ارسال پرتوهای با انرژی بالا به تومور بهره می گیرد.
این پرتوها به سلول های توموری بیشتر از سلول های سالم صدمه می رسانند و بدین ترتیب سلول های تومور از بین می روند.
رادیودرمانی برای چه بیمارانی مناسب است؟
رادیودرمانی تومور مغزی برای همه بیماران مناسب نیست. برای بیماری که در حال حاضر سلامت خوبی ندارد مثل افراد با سن بالا، بیمار با مشکلات قلبی عروقی، تنفسی این روش درمانی می تواند خطرناک باشد.
همچنین برخی تومورهای مغزی با رادیودرمانی از بین می روند. در حالی که برای برخی از تومورهای مغزی این روش جوابگو نیست. به منظور تعیین این که رادیوتراپی مناسب کدام بیمار است باید به پزشک معالج مراجعه شود.
آیا رادیودرمانی می تواند تورموهای مغزی را کوچک کند؟
آیا رادیودرمانی می تواند تورموهای مغزی را کوچک کند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت بله، رادیودرمانی معمولا در کوچک کردن تومورهای مغزی موفق است. این موضوع یکی از اهداف اصلی پرتودرمانی می باشد زیرا کوچک کردن تومور، فشار دورن جمجمه کاهش یافته و در نتیجه احتمال دارد علائم بهبود یابد.
آیا رادیودرمانی می تواند تومور مغزی را کاملا از بین ببرد؟
رادیوتراپی می تواند بعضی از انواع تومورهای مغزی کوچک یا تومور با رشد درجه پایین را درمان نماید. برای تومورهای مغزی تهاجمی تر، بزرگ یا پراکنده رادیودرمانی بیشتر جهت کوچک کردن تومور استفاده می شود یا به صورت موقت رشد تومور را متوقف می سازد.
آیا رادیودرمانی می تواند با شیمی درمانی ترکیب شود؟
گاهی مواقع داروهای شیمی درمانی ، قبل یا همزمان یا بعد از رادیودرمانی در اختیار بیمار قرار می گیرد تا احتمال موفقیت این روش افزایش پیدا کند.
در طی رادیودرمانی چه اتفاقی برای تومورمغزی می افتد؟
قبل از آغاز رادیودرمانی باید بررسی دقیق و برنامه ریزی صورت گیرد. از این رو تصویربرداری یا اسکن مغزی دقیقی باید انجام شود و تیم رادیودرمانی با دقت برنامه درمان و شکل ناحیه هدف را طراحی نمایند.
این ناحیه بایستی به شکل سه بعدی طراحی شده تا همزمان بتوان آسیب ناحیه های حساس مغز را کاهش داد و در عین حال از کشتن هر چه بیشتر سلول های سرطانی اطمینان پیدا کرد. در برخی مواقع برای تومورهای مغزی کوچک رادیودرمانی استریوتاکتیک انجام می شود.
در این روش معمولا تومورهای با حداکثر طول 3-4 سانتی متر و در قسمت قابل دسترس مغز که تقریبا نزدیک جمجمه هستند مورد هدف می باشند. اشعه ای که در روش استریوتاکتیک مورد استفاده است شامل پرتوهای گاما و ایکس بسیار متمرکز در دوزهای بالاتر نسبت به پرتودرمانی استاندارد می باشد.
مزیت این روش درمانی آن است که می تواند تومور مغزی را بیشتر از رادیوتراپی استاندارد مورد هدف قرار دهد و بافت سالم اطراف را حفظ می کند. در نتیجه عوارض جانبی درمان کاسته می شود.
رادیودرمانی بیرونی تومورهای مغزی
این روش رادیودرمانی، رایج ترین نوع پرتودرمانی برای تومورهای مغزی است. این روش در چند روز اول هفته انجام شده و بیمار در آخر هفته استراحت می کند. این برنامه به معنی آن است که بیمار باید روزانه و به مدت چند هفته به مرکز رادیودرمانی مراجعه نماید.
البته تایم رادیودرمانی کوتاه بوده و هر روز تنها چند دقیقه زمان می برد. مهم این است که رادیودرمانی هر بار دقیقا در مکان درستی اعمال گردد. در طی هفته ها قبل از شروع درمان رادیودرمانی، برای هر بیمار یک ماسک مخصوص درست می شود.
ماسک موقعیت سر بیمار را در حالت خوابیده تثبت کرده و اطمینان ایجاد می شود که نمی تواند به طور تصادفی در طی درمان رادیودرمانی حرکت کند. بعد دستگاه در اطراف بیمار حرکت کرده و تابش های کوتاهی از اشعه بر اساس طراحی درمان تابیده می شود.
عوارض جانبی رادیودرمانی تومورمغزی چیست؟
با توجه به محل قرارگیری تومور در مغز عوارض جانبی رادیودرمانی می تواند متفاوت باشد. سلول های سرطانی در ناحیه هدف پرتوها به صورت دائمی بعد از پرتودرمانی از بین می روند. ولی سلول های طبیعی می توانند دوباره خود را ترمیم نموده یا سلول های جدیدی جایگزین کنند.
به این ترتیب عوارض جانبی ناشی از پرتودرمانی می تواند در طول زمان بهتر شود. هر چند مدت طول کشیدن آن در بیماران مختلف، تفاوت دارد. از جمله عوارض جانبی این شیوه درمانی عبارت است از:
- قرمزی و درد
- ریزش مو
- مشکلات دهان و دندان
- خستگی
- مشکلات گوش مثل خشکی و سوزی
- سردرد
