نواحی گوناگون شبه جزیره عربستان شاهد حضور شیعیان بودند. از مهم ترین این نواحی، منطقه حجاز بود و شهر مدینه، که تشیّع در آن شکل گرفت. حضور شیعیان در شهر مدینه سابقه ای بس طولانی دارد. این شهر مدت دو قرن محل سکونت امامان معصوم علیهم السلام بود و بسیاری از اصحاب ایشان و بزرگان شیعه در این شهر زندگی می کردند. قیام هایی که به رهبری علویان علیه حکومت عبّاسی در این شهر برپا می شدند و با استقبال خوبی از سوی مردم شهر روبه رو می گردیدند، از وجود جمعیت شیعی قابل توجه این شهر حکایت دارند.
(2) در عین حال، اکثریت جمعیت مدینه را غیرشیعیان تشکیل می داده اند و اساسا شهر مدینه و نیز مکّه به داشتن گرایش های شدید تسنّن مشهور بوده اند.
(3) بجز حجاز، در مناطق داخلی شبه جزیره به ندرت شیعیان زندگی می کردند.
پی نوشت: 2. مهم ترین این قیام ها، قیام محمد بن عبداللّه حسنی معروف به «نفس زکیه» در سال 145 ه است که توانست با حمایت مردمی بر مدینه مسلّط شود، ولی در برابر سپاه المنصور خلیفه عبّاسی (138 158 ه) شکست خورد و کشته شد.
3. این نکته را محمّد بن علی عبّاسی، که در آغاز قرن دوم هجری نهضت عباسیان را رهبری می کرد، به داعیان و مبلّغان خود تذکر داد. نک: ابوعبدالله مقدسی، احسن التقاسیم، بیروت، دارالفکر، 1408 ق، ص 293.
